به گزارش گروه فرهنگ و ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین؛ ویژه برنامه «محرم در ادب پارسی» با حضور جمعی از شاعران و اهالی ادب و هنر حوزه ایران فرهنگی شامگاه جمعه 30 تیر با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سیدمسعود علوی تبار در گروه بین‌المللی هندیران به صورت مجازی برگزار شد.
رضا اسماعیلی شاعر و پژوهشگر ادبی در ابتدای مراسم در ضمن سخنانی به وجه تمایز «شعرعاشورا» و «شعرعاشورایی» پرداخت و با مثال آوردن شعر سیف فرغانی بیان داشت: شعر عاشورایی سیف فرغانی، شعری ماتمی و در جای خود ارجمند و قابل ستایش است. اما بعد از خوانش شعر، تنها چیزی که از مضمون و محتوای آن دریافت می کنیم، دعوت به سوگواری و گریستن بر مصیبت اباعبدالله(ع) است ولاغیر.
اما در خصوص شناخت شخصیت امام عاشورا، این که حسین(ع) که بود؟ چه کرد؟ چه اهدافی داشت؟ و چرا باید برای او عزاداری کنیم؟ این شعر هیچ کمکی به ما نمی‌کند.
شعر سیف نمونه بارزی از «شعر عاشورا» است. شعری صرفا «موضوع مند»، «توصیفی»، «سوگ مدار»، «حاشیه بنیاد» و غیرمستند(مبتنی بر مقاتل و منابع غیر موثق) و در مواردی «اطلاعات شفاهی» از قیام حسینی که صرفا به دنبال ایجاد شور و تحریک احساسات مخاطبان است. شعری با این حال و هوا، بیشتر مناسب هیئات عزاداری است که توسط مدّاح دم گرفته شود و در جان عزاداران حسینی شور و ولوله برپا کند. در این شعر هیچ ردپایی از آموزه‌های اصیل عاشورایی که «حماسه»، «عرفان» و شعور و معرفت حسینی است نمی‌بینید. این شعر به پازلی می‌ماند که قطعه گمشده آن «فرهنگ عاشورایی» است. فرهنگ عاشورایی یعنی «آزادگی»، «حق طلبی»، «ظلم‌ستیزی»، «مظلوم‌نوازی» و «عدالت‌خواهی» که در این شعر مورد غفلت قرار گرفته است.
اسماعیلی افزود: به این نکته باید توجه داشت که «موضوع‌مند» بودن یا «موضع‌مند» بودن یک شعر هیچ ربطی به ارزش‌های ادبی آن ندارد. یعنی شعرهایی که با موضوع عاشورا سروده شده‌اند، می‌توانند از نظر ادبی و برخورداری از مولفه‌های زیباشناختی(فرم، ساختار، تکنیک، صنعتگری، به کارگیری صنایع لفظی و معنوی و...) در کمال و در شمار فاخرترین آثار آیینی باشند، ولی در روایت محض و تصویرگری صورت عاشورا متوقف مانده باشند. چنان که شعر «سیف فرغانی» نیز بی هیچ تردیدی در شمار آثار فاخر ادب آیینی است.
اسماعیلی در رابطه با «شعر عاشورایی» در پایان عنوان کرد: در یک تعریف ساده می‌توان گفت «شعر عاشورایی» شعری است «موضع‌مند»، «مستند»، «معرفت محور»، «تبیینی، تحلیلی»، و مبتنی بر آموزه‌های اصیل دینی، معارف توحیدی و فرهنگ عاشورایی. آمیزه‌ای از «سوگ» و «حماسه» و «عرفان» که به مخاطب خود «بصیرت» می‌دهد و جان و جهانش را با فرهنگ و حقیقت عاشورا پیوند می‌زند. در «شعر عاشورایی»، شاعر به کربلا و قیام حسینی به چشم یک «واقعه» حماسی، عبرت‌آموز و بصیرت‌افزا که مقدمه قیامت و رستاخیز است نگاه می‌کند. واقعه سترگ و شگفتی که پیش و بیش از گریستن، باید بر آن «نگریست»، از آن عبرت گرفت و از درک و دریافت و بازخوانی پیام‌های انسان‌ساز آن بصیرت پیدا کرد.
در این نشست هنرمندان و شاعرانی همچون علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، سید مسعود علوی تبار، مهدی باقرخان، امیر عاملی، نغمه مستشار نظامی ،ارغوان حیدری، فاطمه ناظری، مهسا ایمانی و زیبا فلاحی حضور داشتند.