گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: با ابراز تاسف امسال، تنی چند از اهالی فرهنگ و ادبیات از سراسر دنیا دار فانی را وداع گفتند که هیچ جایگزینی برای آن‌ها نیست. نوال السعداوی، لری مک مرتری، عزالدین المناصره، خوزه مانوئل کابایرو، اریک کارل، یانیس اشوتساز، جبور الدویهی، روبرتو کالاسو، جیل مورفی، رابرت بلای، الکساندر الرداشویلی و سعدی یوسف، از نویسندگان و مترجمانی هستند که از گوشه گوشه این دنیا راهی خانه ابدی شده‌اند. در این نوشتار از اشخاص درگذشته حوزه ادبیات یاد شده است؛ هر چند به قول مولانا: «کی گفت که آن زنده جاوید بمرد».
آیدین روشن
این شاعر و مترجم بر اثر ابتلا به کرونا ۱۶ فروردین ماه در سن ۴۸ سالگی از دنیا رفت. «تنهایی تقسیم نمی‌شود» (گزیده شعر مدرن ترکیه)، «برای عاشق شدن دیر است برای مردن زود» (گزیده شعر مدرن ترکیه) و «آلا تورکا» (گزیده شعر کوتاه مدرن ترکیه) با ترجمه او نشر یافتند.
سیدحامد حسینی
از شاعران آیینی مشهد، در پی ابتلا به کرونا ۲۰ فروردین ماه، در ۴۱ سالگی درگذشت.
قاسم آهنین‌جان
این شاعر و منتقد ادبی در سن ۶۳ سالگی، چهاردهم اردیبهشت‌ماه در پی ابتلا به بیماری سرطان از دنیا رفت. «ذکر خواب‌های بلوط»، «شاعر مرگ خویش می‌داند»، «خون و اشراق بر ارغوان جوشن‌ها»، «بخت تاریک در آفاق بنفشه و پروانه»، «گلی برای غریبان تا همیشه» و «برق رگ‌ها بر پولاد دریا» از آثار اوست.
منصور اوجی
این شاعر پیشکسوت، ۱۸ اردیبهشت‌ماه پس از یک دوره بیماری در سن ۸۴ سالگی در شیراز درگذشت. «باغ شب»، «خواب درخت و تنهایی زمین»، «شهر خسته»، «این سوسن است که می‌خواند»، «مرغ سحر»، «صدای همیشه»، «شعرهایی به کوتاهی عمر»، «حالی است مرا» و «کوتاه مثل آه» از جمله آثار به‌جامانده این شاعرست.
محمدرضا باطنی
این نویسنده، مترجم و فرهنگ‌نویس در پی دوره‌ای بیماری سن ۸۷ سالگی ۲۱ اردیبهشت‌ماه از دنیا رفت. از آثار او در حوزه زبان‌شناسی می‌توان به «توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی»، «مسائل زبان‌شناسی نوین»، «نگاهی تازه به دستور زبان»، «چهار گفتار درباره زبان» و «درباره زبان» اشاره کرد.
علی شیخ‌الاسلامی
حجت‌الاسلام والمسلمین علی شیخ‌الاسلامی، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر ادبیات و مترجم، در ۸۵ سالگی ۲۳ اردیبهشت از دنیا رفت. «برگزیده متون ادب فارسی دانشگاه»، «راه و رسم منزل‌ها» و «خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی» از جمله آثاری هستند که از این چهره فرهنگی به‌جا مانده‌اند.
محمدعلی دادور
این شاعر پیشکسوت اصفهان سوم خرداد دار فانی را وداع گفت. مجموعه غزل «آواز ققنوس» و مجموعه شعر «پرواز در طوفان» و «آواز قرن» از آثار اوست.
لیلی کریمان
این نویسنده، مترجم و ماما در سن ۵۸ سالگی بر اثر مرگ مغزی ۳ خرداد از دنیا رفت.
اسماعیل خویی
این شاعر در سن ۸۳ سالگی ۴ خرداد در لندن درگذشت. از آثارش می‌توان به «بر خنگ راهوار زمین»، «بر بام گردباد»، «از صدای سخن عشق»، «ما بودگان»، «نهنگ در صحرا» و «جهان دیگری می‌آفرینم» اشاره کرد.
محمود نیکبخت
این نویسنده و مترجم، سوم خرداد ماه در سن هفتاد سالگی از دنیا رفت.
حسین آهنی
این شاعر در ۴۳ سالگی ۷ خرداد دار فانی را وداع گفت.
عبدالله تربیت
این مترجم که عمدتا در حوزه سینما فعالیت می‌کرد ۱۷ خرداد درگذشت.
مهدی اخوت
وصی محمدعلی سپانلو که کارهای مشترکی هم با او داشت ۱۹ تیر از دنیا رفت. او کارهای مشترکی هم با سپانلو داشت از جمله مجموعه اشعار «عارف قزوینی»، مجموعه اشعار «فرخی یزدی» و «شاعران آزادی».
حمید علیدوستی شهرکی
نویسنده برگزیده نوزدهمین دوره جایزه «قلم زرین» و پژوهشگر، ۲۳ تیر در ۵۱ سالگی از دنیا رفت.
حمیدرضا صدر
نویسنده، منتقد سینما و مفسر ورزشی در ۶۵ سالگی، ۲۵ تیر درگذشت. «نیمکت داغ»، «روزی روزگاری فوتبال»، «پسری روی سکوها» و «تو در قاهره خواهی مرد» از جمله کتاب‌های منتشرشده او به شمار می‌روند.
فریدون بدره‌ای
فریدون بدره‌ای نویسنده و مترجم در ۸۵ سالگی، ۲۷ تیر از دنیا رفت.
مجتبی گلستانی
نویسنده و منتقد ادبی، ۲۸ تیر بر اثر ابتلا به کرونا در ۴۰ سالگی از دنیا رفت. از او کتاب‌هایی چون «واسازی متون جلال آل‌احمد» و «درآمدی تصویری بر اخلاق» منتشر شده است.
محمدسرور رجایی
نویسنده و شاعر افغانستانی در پی ابتلا به کرونا در ۵۲ سالگی، ۷ مرداد از دنیا رفت. «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس، «ماموریت خدا» هفت روایت از احمدرضا سعیدی شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان و کتاب «در آغوش قلب‌ها» اشعار و خاطرات مردم افغانستان از امام خمینی از آثار منتشر شده اوست.
ناصر فولادی‌نسب
این مولف و ناشر، ۷ مرداد در پی ابتلا به کرونا درگذشت.
جلال ستاری
جلال ستاری، نویسنده، پژوهشگر، مترجم و اسطوره‌شناس ۹ مرداد در سن ۹۰ سالگی درگذشت. از آثارش می‌توان به «جان‌های آشنا»، «افسون شهرزاد»، «پژوهشی در اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر»، «آیین و اسطوره در تئاتر»، «نمایش در شرق» و ترجمه‌هایی مثل «اسطوره‌های عشق»، «دانش اساطیر» و «تاثیر سینما در کودک و نوجوان» اشاره کرد.
محمود دست‌پیش
شاعر و چهره پیشکسوت زبان و ادبیات آذری و فارسی ۱۰ مرداد در سن ۸۷ سالگی از دنیا رفت. «از فضولی تا شهریار»، «ائل سوغاتی»، «داغا دونموشم»، «برگردان نمایشنامه مشدی عباد» و «ترکی سوزلوک» از آثار اوست.
سیدعلی کرامتی مقدم
نویسنده، شاعر و مدرس دانشگاه بر اثر ابتلا به کرونا در ۴۸ سالگی، ۱۳ مرداد از دنیا رفت. از آثار او می‌توان به «از فراسوی حماسه تا بلندای عرفان»، «نامه اهل خراسان (گزیده نظم و نثر پارسی)»، «نگاهی به مکاتب ادبی»، «نثرنویسی و آیین نگارش» و «مهارت‌های زبانی و نوشتاری (راه‌های تقویت مهارت سخن گفتن، خواندن و نوشتن)» اشاره کرد.
رحیم نیکبخت
نویسنده حوزه تاریخ انقلاب، در سن ۵۰ سالگی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا، ۱۵ مرداد درگذشت. «مبارزات آیت‌الله سیدیونس اردبیلی به روایت اسناد و خاطرات»، «مجموعه مقالات همایش پنجاهمین سالگرد شهادت نواب صفوی و فدائیان اسلام»، «بازخوانی مشروطیت، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی» و «نقش آذربایجان در تحکیم هویت ایران»، از جمله آثارش است.
صفدر تقی‌زاده
این مترجم، ۲۳ مردادماه در سن ۸۹ سالگی در آمریکا درگذشت.
سیدمنصور میراحمدی
سیدمنصور میراحمدی (تحفه)، شاعر اهل مازندران و از یاران سلمان هراتی، ۲۲ مردادماه در سن ۷۴ سالگی از دنیا رفت. «گنجینه ۱»، «گنجینه ۲» و «اضطراب خزان» از آثار اوست.
احمد گل‌محمدی
احمد گل‌محمدی، استاد دانشگاه، مترجم و پژوهشگر در سن ۵۳ سالگی بر اثر کرونا، ۳۰ مرداد از دنیا رفت. ترجمه «درآمدی بر فلسفه تاریخ»، «بنیادهای علم تاریخ»، «درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی» و «ایران بین دو انقلاب» را در کارنامه خود دارد.
امیرعلی مصدق
این شاعر ،۳۰ مرداد در سن ۶۵ سالگی از دنیا رفت. از آثارش می‌توان به «گزیده ادبیات معاصر شماره ٨٥»، «با اجازه عشق» و«تصحیح دیوان سلمان ساوجی» اشاره کرد.
محمدرضا حکیمی
این اندیشمند دینی و نویسنده، به‌دلیل ابتلا به کرونا در سن ۸۶ سالگی، ۳۱ مرداد از دنیا رفت. «الحیاة»، «خورشید مغرب»، «عقل سرخ»، «عاشورا: مظلومیتی مضاعف»، «شیخ آقا بزرگ تهرانی»، «تفسیر آفتاب» و «فریاد روزها» از مهم‌ترین آثار این اندیشمند نام‌آور ایرانی است.
احمد نوری‌زاده
شاعر، مترجم و ارمنی‌شناس، در ۷۰ سالگی، یکم شهریور از دنیا رفت. «باغ سیب، باران و چند داستان دیگر: بیست داستان کوتاه و بلند از ۱۵ نویسنده نامدار ارمنی»، «پاییز در پرواز» اثر «واراند کورکچیان و «پتر اول» اثر «آلکسی تولستوی» با برگردان او نشر یافتند.
اصغر کریمی
مردم‌شناس، پژوهشگر، مترجم پرکار و عضو پیوسته موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، ۱ شهریور در سن ۸۱ سالگی درگذشت.
علی‌اکبر رنجبر
علی‌اکبر رنجبر کرمانی، تارخ‌پژوه، هشتم شهریور بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. «مسی به رنگ شفق؛ خاطرات سیدکاظم موسوی بجنوردی» و «عزت شیعه؛ تاریخ شفاهی زندگی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آیت‌الله امام موسی صدر» از آثار این تاریخ‌پژوه هستند.
مجید باوفا فریمانی
شاعر جوان اهل خراسان رضوی، ۱۱ شهریور ماه، بر اثر سکته قلبی درگذشت.
محسن بیدارفر
مترجم، مصحح و مدیر نشر بیدار در ۷۷ سالگی، ۲۰ شهریور از دنیا رفت.
غلامعلی رئیس‌الذاکرین
شاعر، نویسنده و پژوهشگر پیشکسوت سوم مهر از دنیا رفت. از آثار او می‌توان به «زیر بادگیر بلور»، «یک شهر در آتش سه بار»، «گج واگج»، «نغمه آرچنگ»، «سرود بی‌گاهان»، «پرده آخر»، «اشعار مقبولی»، «فرهنگ منظوم دهبانی»، «صد پند صد حبه قند» و «اسناد تاریخی سیستان» اشاره کرد.
حسن فدایی
این شاعر، در ۷۶ سالگی، هفتم مهر از دنیا رفت.
امیرحسین افراسیابی
این شاعر و مترجم پیشکسوت، در سن ۸۷ سالگی، ۸ مهر از دنیا رفت. «ایستگاه»، «بر عرض راه»، «تا ایستگاه بعدی»، «آواز شگفت یک شاید» (گزیده شعرها)، «عشق وقت نمی‌شناسد»، «و خانه‌ای که خانه ما نیست» و «بعد از هفتاد و سه پروانه» از مجموعه شعرهای اوست.
آذرتاش آذرنوش
این نویسنده و محقق در پی مدتی بیماری در سن ۸۴ سالگی، ۱۵ مهر از دنیا رفت. از مهم‌ترین آثارش ترجمه «فتوح البلدان» بلاذری (بخش مربوط به ایران) و «موسیقی کبیر» ابونصر فارابی است.
حسن رزمخواه
شاعر جوان استان کهگیلویه و بویراحمد، ۲۲ مهر به‌دلیل تصادف درگذشت.
رودابه کمالی
نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، در ۵۰ سالگی، ۲۶ مهر درگذشت. «کارگاه انشا» (۹ جلد)، «قصه‌های مهرک و سبزک»، «اسبی که هیچ‌کس نمی‌دید» و «قصه‌های حیوانکی» از جمله کتاب‌های او هستند.
محمد صالحی آرام
شاعر، طنزپرداز و روزنامه‌نگار پیشکسوت در ۸۳ سالگی ۲۸ مهر در بخارست از دنیا رفت. مجله «تهران مصور»، مجله «فکاهیون»، مجله «گل‌آقا»، «فردوسی» و «طنز پارسی» را در کارنامه خود دارد.
احمد حمیدزاده عطار
این شاعر آیینی خراسان، متخلص به «حمیدی» ۲۹ مهر از دنیا رفت.
هوشنگ چالنگی
این شاعر پیشکسوت، در سن ۸۰ سالگی، دوم آبان ماه از دنیا رفت. او از پایه‌گذاران شعر موج نو و شعر دیگر شناخته می‌شود. از آثارش می‌توان به «آن‌جا که می‌ایستی»، «نزدیک با ستاره مهجور»، «زنگوله تنبل»، «آبی ملحوظ»، «گزینه اشعار» و... اشاره کرد.
اکبر نحوی
اکبر نحوی، استاد زبان و ادبیات فارسی و نسخه‌شناس در سن ۶۶ سالگی، ۱۹ آذر درگذشت. از کتاب‌های او می‌توان از «از ایران چه می‌دانیم؟ - رودکی»، «نکته‌ای درباره مولف معجم شاهنامه» و «تصحیح «مجمل التواریخ و القصص» گفت.
بکتاش آبتین
این شاعر و مستندساز بر اثر ابتلا به کرونا ۱۸ دی، در سن ۴۷ سالگی از دنیا رفت.
ایرج پزشکزاد
طنزپرداز و خالق «دایی‌جان ناپلئون» ۲۳ دی، در ۹۴ سالگی در آمریکا از دنیا رفت.
جهانگیر خسروشاهی
نویسنده و پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی، ۱۳ بهمن از دنیا رفت. کتاب‌های «خلفه‌های وحشی»، «باغ باور»، «بیرون قلعه امن نیست»، «خیابان رویت» و «به کلی سری» را به عنوان مجموعه داستان در کارنامه خود ثبت کرده است.
سعید تشکری
این داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس، هجدهم بهمن ماه درگذشت. «شاه بهار»، «من هستم گیلگمش»، «سیمیا»، «پاریس، پاریس»، «هندوی شیدا»، «غریب، قریب»، «بار باران» و «آرتیست» از آثار اوست.
یعقوب یادعلی
این نویسنده و فیلمساز سوم اسفندماه، به‌دلیل ایست قلبی از دنیا رفت. او چند سالی بود که در امریکا زندگی می‌کرد. «آداب بی‌قراری»، «آداب دنیا»، «متغیر منصور»، «آمرزش زمینی»، «حالت‌ها در حیاط» و «احتمال پرسه و شوخی» از آثار اوست.
محمدمهدی ناصح
این پژوهشگر و استاد پیشکسوت زبان و ادبیات فارسی، ۱۹ اسفند ماه در سن ۸۲ سالگی از دنیا رفت. از آثار او می‌توان به «راهنمای نگارش و ویرایش»، «شعر دلبر: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»، «شعر نگار: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»، «شعر غم»، «گزیده مرصادالعباد» و «گنج شایگان: معرفی پاسداران زبان فارسی در شبه قاره هند و پاکستان» اشاره کرد.
فراز بهزادی
این شاعر، در سن ۴۰ سالگی بر اثر ایست قلبی، ۲۰ اسفند درگذشت. نخستین دفتر او «بگو در ماه خاکم کنند» نام دارد.