گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: هوشنگ جاوید نویسنده و پژوهشگر موسیقی نواحی و آیینی، از تدوین نهایی کتاب «شناخت موسیقی اقوام و نواحی ایران» برای چاپ در نشر خاموش خبر داد و به هنرآنلاین گفت: این اثر مکمل کتاب قبلی «آشنایی با موسیقی نواحی ایران» محسوب میشود که به موسیقی مناطق مختلفی از تهران، موسیقی کردها، لرها، موسیقی جنوب، شمال و موسیقی کولیها پرداختهام. در کتاب جدید سعی کردم موسیقی اقوام عرب، موسیقی کرمان، موسیقی سمنان، موسیقی بختیاری و موسیقی لرستان را تکمیلتر کنم و کتاب بهتری ارائه دهم. فکر میکنم از نظر شناخت موسیقی اقوام کتاب جامعی شده است.
او با این توضیح که «مردمشناسی مضامین نوگرایی در بومی سرودههای ایران» کتاب دیگری است که مرحله ویراستاری را در انتشارات طی میکند، ادامه داد: با تایید قطب فرهنگ مردم دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز به مضمون مردمشناسی روی دوبیتیهای ایران پرداختم. از مقطعی که تنباکو، تفنگ، سماور، قوری و چایی وارد ایران میشود با توجه به تاثیری که در زندگی مردم داشته آنها شروع میکنند به ترانه ساختن بهصورت دوبیتی و از این کلمات بهره میبرند. نفت، انواع چراغهای جدید (لمپا، فانوس و چراغ زنبوری)، دوچرخه، هواپیما، ماشین، قطار، اتومبیل، جادهسازی، حتی فنجان و نعلبکی نیز در سرودهها جای میگیرد و مردم بهصورت خودجوش شروع میکنند به ترانهسازی کردند.
جاوید با بیان این که در بررسی دوبیتیها متوجه میشویم وسایل بسیار جالب تصویر شدند، افزود: مثلا وقتی چراغ لمپا به کشور وارد میشود این چراغ گردسوز نفتی، شیشه یا حباب بلندی داشت و در دوبیتی ایرانی قد یار را با این چراغ لمپا مقایسه کردند (قد یارم مثال شاخ لمپا). چون این وسایل جلوه نویی در زندگی آنها داشته برایشان مهم بوده است. از روی این دوبیتیها میشود هم مضامین نوگرایی را در زندگی بشر ایرانی دنبال کرد و هم تاریخ را.
او با بیان این که «مردمشناسی مضامین نوگرایی در بومی سرودههای ایران» در دو جلد توسط نشر خاموش و حمایت قطب فرهنگ مردم دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز منتشر میشود، تصریح کرد: پژوهش در مورد این دوبیتیها حدود ۵ سال زمان برد. در دوران کرونا بیشتر در خانه بودم و فرصتی شد دادههای بدست آورده را با هم تطبیق و کتاب را تحویل ناشر بدهم. در جلد دیگر این مجموعه موضوعاتی همچون پست و نامهنگاری را دنبال کردم. نامهنگاری اداری، تجاری و سیاسی از قدیم در ایران وجود داشته از دوره هخامنشیان که چاپارها بودند؛ ولی نامهنگاری مردمی نداشتیم. اگر هم در تاریخ سراغی از نامهای داریم از شازده یا افراد ردههای بالا بودند که دورههای قبل از قاجار از این نوع نامهها مینوشتند. از زمانی که در کشور پست شروع به فعالیت میکند از این راه نامههای مردمی جابهجا میشود و اطمینان به پست بهوجود میآید. تقریبا از دوره احمدشاه به بعد است که میبینیم این روند بیشتر شده چون سطح سواد مردم بالا رفته و نامهنگاری عامیانه صورت میگیرد؛ این نامهنویسی قاعده خاصی بین مردم پیدا میکند. اما اصلا به ادبیات نامهنویسی در این دوره پرداخته نشده و برای اولین بار دست به این کار زدهام و این ادبیات را در کتاب معرفی کردهام. این نامهها محتوای جالبی دارند و شعر ابتدای نامه بسیار مهم بوده، حتی شعر میانه نامه داشتند که اوضاع و احوالی ارائه شده و اگر گلایهمندی دارند مطرح کردند و در پایان شعر خداحافظی آمده است.
جاوید تاکید کرد: تمام محتوای دو کتاب با مستندات، سند، عکس و مدرک کامل ارائه شده تا نسل جوان بداند ما در گذشته چقدر زیبا از هر چیزی که وارد زندگی میشد استفاده میکردیم و با رویحه شاعرانه با آن برخورد داشتیم برخلاف امروز.
او با این توضیح که کتاب دیگر «درمان معنوی» نام دارد، اظهارداشت: کتابی راجع به درمان با ذکر است. نخست آن را بهصورت یک مقاله بلند نوشته بودم و به همایش طب سنتی که در دفتر یونسکو برگزار شد ارائه دادم. هیات علمی همایش پیشنهاد دادند این مقاله بلند به کتاب تبدیل شود. در نتیجه با حمایت دفتر میراث معنوی یونسکو در ایران از سوی نشر خاموش منتشر میشود.