گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: محمد بقایی ماکان نویسنده، مترجم و استاد ادبیات فارسی، با این توضیح که مجموعهای هفت جلدی در مورد چهرههای برجسته شعر فارسی را در دست تحقیق و نگارش دارد به هنرآنلاین گفت: این کتابها تقریبا دارای اسم همانندی هستند به این ترتیب که نام هر یک از این چهرهها در کنار عنوان مشخص «چنان که هست» ذکر میشود.
او با بیان این که دو کتاب «مولوی چنان که هست» و «حافظ چنان که هست» از مجموعه هفتگانه مراحل چاپ و نشر را طی میکنند، افزود: «سعدی چنان که هست»، «اقبال چنان که هست»، «خیام چنان که هست» و «سنایی چنان که هست» عناوین دیگر کتابها هستند که به مرور توسط انتشارات تهران نشر مییابند.
بقایی ماکان در پاسخ به این پرسش که این مجموعه با دیگر متون پژوهشی در مورد شاعران نام برده چه تفاوتی دارد، اظهارداشت: اگر قرار باشد هر پژوهشگر و محققی کاری را عرضه کند که دیگران انجام دادهاند و حرفهای آنها را تکرار کند یا مشابه دیدگاهها را مجدد بر کاغذ بیاورد فقط وقت خود و مخاطب را بیهوده تلف کرده است. این کتابها همانگونه که از اسم آنها پیداست به چند و چون اندیشههای این چهرهها میپردازند. منتها از منظری تازه یعنی مطالبی که در این کتابها مورد تامل قرار گرفتند یا خواهند گرفت دیدگاههایی است که دیگران به آن توجه نکردهاند؛ مثلا در کتاب «حافظ چنان که هست» پیرمغان از نظر این شاعر و این که حافظ واقعا چه نگاهی درباره او داشته و منظورش از پیرمغان چیست بهنحوی مطرح شده که تاکنون در هیچ کدام از متونی که درباره حافظ نشر یافته به آن پرداخته نشده است و حتی از قول و قلم هیچ حافظشناسی بیان نشده است. یا در مثالی دیگر در کتاب «مولوی چنان که هست» یک بخش اختصاص دارد به بررسی دیدگاههای مولانا با جامعهشناسان، فیلسوفان، روانشناسان و نظریهپردازان معروف غرب که تاکنون چنین بررسی تطبیقی در مورد دیدگاههای مولانا صورت نگرفته است. این رویکرد و نگاههای تازه است که این مجموعه را با تحقیقات مشابهی که تا حالا در مورد این شخصیتها صورت گرفته متفاوت میسازد.
او همچنین در جواب این سئوال که انتخاب چهرهها بر چه اساسی صورت گرفته است، تصریح کرد: شخصیتهایی که در نظر گرفتهام چهرههایی هستند که در مورد آنها میشود بسیار صحبت کرد چرا که دیدگاههای بسیار وسیعی در آثارشان هست. به عنوان نمونه در کتاب «سنایی چنان که هست» نظرات سنایی را با شاعران نوپرداز مقایسه کردهام. برخی از دیدگاههای سنایی و آنچه که هزار سال پیش گفته را در سرودههای فروغ فرخزاد، نصرت رحمانی و نادر نادرپور هم میتوان پیدا کرد. در کتاب «اقبال چنان که هست» شاید نزدیک به ۱۲ مورد مشابه از نظرات اقبال را در شعر احمد شاملو میبینیم بهویژه در مورد «زمان». البته موضوعاتی را که شاملو به کار برده نمیشود گفت حالت تقلیدی دارد بلکه تواردی است. یا نصرت رحمانی بدون این که اصلا برخی از دیدگاههای سنایی را مورد تامل قرار داده باشد عین همان نظر را در شعر خودش مطرح میکند. در مدت ۵۰ سالی که به تحقیق ادبی مشغول هستم بررسی تطبیقی از این دست ندیدهام و اگر چنین پژوهشهایی وجود میداشت دست به این پژوهش نمیزدم.