سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: رضا کوچکزاده طراح و دبیر مجموعه "گستره خیال" در نشر نو، با این توضیح که از این مجموعه بیست کتاب مجوز گرفته که تاکنون تنها 9 جلد منتشر شده است و به مرور جلدهای دیگر نیز برای انتشار آماده میشوند، به هنرآنلاین گفت: در بخش "نمایشنامه" دو اثر ایرانی با عناوین "طوفان" نوشته حسین فداییحسین در بخش گزیده نمایشنامههای دهه هشتاد و "کافه کلمه" نوشته محسن رهنما از گزیده نمایشنامههای دهه نود مراحل فنی انتشار را طی میکنند. "طوفان" اجراهایی را بر صحنه تئاتر تهران و برخی شهرهای دیگر تجربه کرده است که اجرای آرش دادگر در تالار قشقایی (البته با نامی دیگر) یکی از آنهاست ولی "کافه کلمه" تاکنون اجرایی نداشته است.
او با بیان اینکه در بخش تئوری از مجموعه "نامآوران تئاتر سده 20" سه کتاب مراحل فنی را سپری میکنند که امیدوارم بهزودی به دست خوانندگان و علاقهمندان ایرانی برسد، ادامه داد: "اتیین دکرو" نوشته تامس لیبهارت و برگردان فارسی عرفانه جوادپور و علی مسعودی یکی از آنهاست. دکرو از بزرگترین آموزگاران بازیگری در جهان شمرده میشود ولی کتاب زیادی از او در ایران ترجمه نشده و در کتب تاریخی نیز چندان از او یاد نکردهاند. این اثر مهم درباره آموزههای او به شکلی کامل بحث میکند و نمونههایی از تمرینهای او را هم در بر دارد. اثر دیگر "یژی گروتوفسکی" نوشته جیمز اسلویاک و خایرو کوئستا با برگردان فارسی فهیمه سیاحیان است. البته گروتوفسکی برای اهالی تئاتر ما چهرهای ناشناخته نیست و از او آثار مختلفی منتشر شده است. منتها این کتاب نگاهی یکسره متفاوت دارد و به تمامی دورههای کاری او که به پنج دوره تقسیم میشود، پرداخته است در حالی که تاکنون در آثار نشر یافته فارسی بیشتر با دو دوره آغازین کار او آشنا شدهایم. همچنین نکات و ناگفتههایی از تمرینهای گروتوفسکی را بازگو میکند که برای اهل هنر جذاب است. کتاب سوم هم "آرین موشکین" درباره این کارگردان بزرگ فرانسوی است که در حال حاضر نیز مشغول به کار است و کتاب به چهار اثر مهم او هم میپردازد. او سالهاست یکی از تئاترهای مهم و بزرگ پاریس را اداره میکند و نسلهای تاثیرگذاری را تربیت کرده است.
کوچکزاده با این توضیح که اواخر سال 1398 از مجموعه "نامآوران تئاتر سده 20" دو کتاب نشر یافت، افزود: کتاب "آگوستو بوآل" نوشته فرانسیس ببِج با ترجمه علیظفر قهرمانینژاد و کتاب "هیجیکاتا و اونو" با برگردان فارسی نیاز و علیرضا اسماعیلپور. گرچه پیشتر کتابهایی گوناگون درباره بوآل به فارسی چاپ شدهاند، رویکرد این کتاب و نوع آگاهی که به خواننده میدهد، بسیار متفاوت است. کتاب هیجیکاتا هم نخستین اثری است که از شیوه رقص/نمایش بوتوی ژاپنی برای فارسیزبانان میگوید و خوشبختانه تاکنون از هر دو کتاب استقبال خوبی شده است. تاتسومی هیجیکاتا و کازو اونو پدیدآوران اصلی اینگونه نمایشی هستند که بهنوعی دستآورد و بازتاب رنجهای آدمی در جنگ جهانی دوم است و از فروپاشی سخن میگوید.
این کارگردان و پژوهشگر هنرهای نمایشی هر کدام از کتابهای این مجموعه را مختص به یکی از تاثیرگذاران بزرگ تئاتر سده بیست در حوزه اجرا دانست و تصریح کرد: همه این آثار الگوی ثابتی دارند و در چهار فصل طراحی شدهاند ولی نویسندگان هر کتاب متفاوت هستند. در فصل نخست با زندگی هنری هنرمند و مسیر آموزش، پیشرفت و رشد او آشنا میشویم. فصل دوم معمولا به دیدگاههای ویژه او یا مهمترین آثارش در تئاتر اختصاص دارد. فصل سوم طراحی تمرینهای ویژه را دربر میگیرد و فصل آخر نیز معمولا به مسیر رشد کارهای آنها میپردازد. هر کدام از کتابها بنا به شیوه کاری آن هنرمند کمی در فرم تفاوت دارند ولی در کل دارای یک چارچوب ثابت هستند. مهمترین ویژگی این کتابها نگارش بسیار ساده و علمی آنهاست و حتی برای افرادی که آگاهی تخصصی در زمینه تئاتر ندارند، جذاب و خواندنیاند. در اصل این مجموعه میکوشد پیوندی میان نامآوران اجرا و جامعه برقرار کند.
"گستره خیال" مجموعه کتابهای هنرهای نمایشی است که از سال 1397 در نشر نو منتشر میشود و در گام نخست به انتشار 6 نمایشنامه از محمد چرمشیر، فرهاد مهندسپور و کوروش نریمانی پرداخت.