به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، اقدامات فوری بینالمللی در مورد کپیرایت مورد نیاز است تا آرشیوهای سراسر جهان بتوانند مجموعههای خود را در مواجهه با تغییرات آب و هوایی حفظ کنند. روز جهانی مالکیت معنوی ۲۰۲۰ برای مطرح کردن موضوعاتی که آرشیوها در مورد تغییر شرایط اقلیمی با آنها مواجه هستند و همچنین نیاز مبرم به یک واکنش بینالمللی برای محافظت از میراث جهانی، فرصتی بینظیر را فراهم میکند.
از سال ۲۰۱۰، شورای جهانی آرشیو (ICA) در سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) در تلاش است تا بهترین قوانین کپیرایت را برای پشتیبانی از ماموریت آرشیوها توسعه دهد. قوانین ملی کپیرایت تعیینکننده اصلی توانایی آرشیوها در انجام ماموریت خود است، اما قوانین کپیرایت از یک کشور به کشور دیگر متفاوت است. بسیاری از کشورها قوانین لازم برای تهیه نسخههای پشتیبان و ذخیره محتوای دیجیتالیشده در ابر را ندارند یا ضرورت آن را حس نمیکنند.
در سراسر جهان، ما با شواهد روشنی از تغییرات آب و هوایی- نظیر افزایش سطح آب دریاها، طوفانها و آتشسوزی- مواجه هستیم که مجموعههای غیر قابل جایگزین را در معرض خطر قرار میدهد. اکنون باید به طریقی عمل کنیم تا آرشیوها در هر کشوری بتوانند میراثی را که در معرض خطر قرار دارند، بدون نقض کپیرایت، حفظ کنند. نامه زیر از WIPO خواسته است که برای نجات میراث فرهنگی ما بدون درنگ اقدام کند.
روز جهانی مالکیت معنوی - ۲۶ آوریل ۲۰۲۰
اقلیم، میراث فرهنگی و مالکیت معنوی
به مناسبت روز جهانی مالکیت معنوی ۲۰۲۰، ما سازمانهای امضاکننده، از سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) میخواهیم که برای کمک به حفظ میراث فرهنگی اقدامات فوری و اورژانسی به عمل آورد.
میراث فرهنگی جهان به خاطر اثرات مخرب تغییرات آب و هوایی در معرض خطر است. کتابخانهها، آرشیوها، موزهها، سایتها و سایر موسسات میراث فرهنگی در سطح جهان، عواقب سنگین ناشی از حوادثی همچون آتشسوزی، سیل و سایر بلایای مربوط به تغییرات آب و هوایی را متحمل میشوند. وارد شدن خسارت یا ناپدیدشدن هرگونه میراث فرهنگی، به میراث همه ملل آسیب و خدشه وارد میکند. لذا در راستای اهداف توسعه پایدار ۱۳ و ۱۱.۴ نیاز به اقدام فوری است.
سازمان جهانی مالکیت معنوی، نهاد جهانی که قوانین بینالمللی کپیرایت را تنظیم میکند، وظیفه مضاعفی بهمنظور اطمینان از حفاظت مجموعههای مهم و منحصر بهفرد در کتابخانهها، آرشیوها و موزههایی را که با تهدید واقعی تغییرات آب و هوا روبهرو هستند، به عهده دارد.
همانطور که قبلا در توصیه ۲۰۱۵ یونسکو در مورد حفظ و دسترسی به میراث مستند، از جمله به شکل دیجیتالی، به رسمیت شناخته شده است، دیجیتالی کردن و ذخیرهسازی در ابر از جمله موثرترین راههای محافظت از میراث ما است. اما دیجیتالسازی نیاز به تهیه نسخه کپی دارد، و بسیاری از قوانین کپیرایت ملی نیز اجازه حفظ دیجیتالی برای مواد دارای حق مولف را نمیدهند. در حقیقت، بیش از یکچهارم کشورهای عضو WIPO اجازه نگهداری حتی برای نسخه کپی چاپی هم ندارند.
علاوه بر این، قوانین متناقض کپیرایت و فقدان امکانات شفاف برای وارد و صادر کردن آثار از مرزها غالبا مانع از همکاری موسسات میراث فرهنگی در کشورهای مختلف میشود. همکاریهای برونمرزی باعث میشود که نسخههای دیجیتالیشده در مکانهای مختلفی ذخیره شده و در نتیجه بهطور موثری خطر از بین رفتن آنها کاهش یابد، همچنین به کاهش هزینهها و جلوگیری از تهیه کپی اضافی کمک میکند. این مسئله به خصوص به کشورهای کمتر توسعهیافته، که منابع کمتری دارند، کمک میکند.
با این وجود، علیرغم منافع عمومی واضح، بدون قوانین کپیرایت مناسب، موسسات میراثی برای نگهداری نسخه کپی، موظف به اخذ مجوزهای لازم و پرداخت وجوه مربوط به آن هستند که اغلب باید از منابع مالی عمومی هزینه شود. موسسات میراث فرهنگی نیاز فوری به ابزار قانونی بینالمللی با قوانین مشخص دارند که به آنها اجازه نگهداری مجموعهها را از جمله در خارج از مرزها بدهد. تنها WIPO وظیفه تعیین این استاندارد جهانی را دارد و فقط WIPO میتواند مشکلات فرامرزی را حل کند.
اکنون ما باید کار موسسات میراث فرهنگی را در دستیابی به ماموریت اصلی خویش که در جهت منافع عمومی است تسهیل و برای کاهش خسارات فرهنگی ناشی از تغییرات اقلیمی، اقدام کنیم. اکنون باید برای پاسداری از میراث خود عمل کنیم.