به گزارش هنرآنلاین، مراسم پایانی سی و هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و هفتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران امروز چهارشنبه ۱۶ بهمن‌ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهور، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و سفیران برخی کشورهای خارجی در تالار وحدت برگزار شد.
اندیشمندان و مفاخر ایران و شعرا به گردن فرهنگ جهان حق داشتند
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در این مراسم ضمن تشریح اهمیت و جایگاه کتاب و فرهنگ در پیروزی انقلاب اسلامی و تاثیر آن بر فرهنگ جهان، اظهارداشت: دشمنان می‌دانند فرهنگ برای ملت ایران عزیز است و مفاخر ایران به گردن فرهنگ جهان حق دارند.
روحانی با بیان این مطلب که خوشحالم در ایام دهه فجر بین اندیشمندان و اهالی قلم حضور دارم، افزود: تردیدی نداریم که رشد و افتخار امروز آینده و البته دیروز ما در سایه علم، دانش و اندیشه و ماندگاری آن در سایه کتابت و کتاب است. هدف این است با پیشروی جامعه و انسان‌ها، مسیر را برای مردم روشن کنیم.
او ادامه داد: نکته مهم این است که وظیفه ما در این مسیر تا کجاست و مردم ما تا چه حد اختیار و حقوق دارند تا مسیری را انتخاب کنند؟ قرآن می‌گوید "ولایت خداوند برای این است که مردم را از تاریکی‌ها برهاند و نور و روشنایی را در مسیر راه آن‌ها قرار دهد" خداوند می‌گوید می‌خواهم مسیر را روشن کنم و این شما هستید که انتخاب می‌کنید.
رئیس‌جمهور تصریح کرد: انتخاب‌گر بودن بسیار با اهمیت است و اتفاقا یکی از مشکلات جامعه امروز ما همین موضوع است؛ به‌عبارت دیگر برخی تصور می‌کنند بالاتر از نور وظیفه دیگری برعهده آن‌هاست؛ درحالی‌که انتخاب برعهده مردم است؛ البته اینکه بپذیرند یا نپذیرند نیز در اختیار مردم قرار دارد. ما باید مسیر را معرفی کنیم و نگذاریم تا تاریکی باقی بماند.
روحانی گفت: در مهم‌ترین کتاب ما خداوند می‌گوید، همه کتاب‌ها و انبیا الهی برای روشنایی مسیر نازل شده و آمده‌اند تا مردم راحت‌تر برگزینند و انتخاب کنند. انتخاب بزرگ ما که این روزها چهل‌ویکمین بار به استقبال آن می‌رویم، برمبنای آگاهی مردم و در اثر کتاب و کتابت و روشنگری بود. از همان لحظه آغاز نهضت در سال 1341 این روشنگری در قالب اعلامیه‌های علما و همان صفحه‌های مکتوب که به‌دست عالمان بزرگ و نخبگان نوشته شده بود، انقلاب شکل گرفت و آغاز شد.
او افزود: در آن سال‌ها، همه‌جا بیان، زبان، کتاب و نشر بود که توانست مردم را در مسیر درست برای آزادی قرار دهد. دو نکته مهم قابل ذکر است؛ نخست اینکه کتاب را بنویسیم، ارج نهیم و البته نقد کنیم. نقد کتاب بسیار مهم است اگر کتابی را نقد کنیم، نشان اهمیت آن اثر است. نقد یعنی کتاب، درخور بحث و انتقاد و تضرب آراست. وقتی کتابی نقد می‌شود موجب تشویق مردم به مطالعه و خرید آن خواهد شد؛ به‌عبارت دیگر در سایه نقد، کتاب از سوی مردم دیده می‌شود. یکی از راه‌های تشویق مردم به خرید کتاب نقد است که نباید فراموش شود.
روحانی با اشاره به روزهای مبارزه مردم ایران برای استقرار حکومت اسلامی افزود: در روزهای نخست راه را گم نکردیم، علاوه بر این در دوسالی که تحت شدیدترین فشارهای اقتصادی از سوی دشمنان به‌ویژه آمریکا بودیم، یعنی اقداماتی که خلاف مقررات، قطعنامه‌های بین‌المللی و موازین حقوقی بود اولین بار است که مستقیم با آمریکا رو در رو می‌شویم و البته باید بگویم همه قطعنامه‌های بین‌المللی حامی ما هستند و آمریکا برخلاف موازین و قطعنامه‌هایی که خود پای آن‌ها را امضا کرده عمل می‌کند.
او با اشاره به تحریم‌های همه‌جانبه دولت آمریکا علیه ایران گفت: در جریان تحریم‌ها قدرت بزرگ دنیا ملت ایران را تحریم کرده است، یعنی 83 میلیون جمعیت ایران نه فقط فرد یا گروهی خاص. اعلام اخبار مبنی بر تحریم افراد و گروه‌های خاص، فریبکاری آمریکا را نشان می‌دهد. همه این جریان‌ها از جمله ایجاد مانع برای ورود قطعات و دارو به کشور به معنای تحریم جریان تولید و تلاش کارگران ایرانی است.
روحانی با اشاره به تاثیر تولید کتاب بر جریان اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران، اظهارداشت: در این جریان خصمانه است که با کتاب و نشر باید این واقعیت‌ها را به مردم نشان داد. آمریکا دشمن یک حکومت نیست؛ آمریکا امروز اقدامات تروریستی گسترده‌ای را انجام می‌دهد، از جمله اینکه 52 مرکز فرهنگی ایران را تهدید به تخریب می‌کند. آمریکا امروز ملت بزرگ فرهنگ‌دوست و فرهنگ‌ساز ایران را که بر گردن همه حق دارد را تهدید می‌کند و تحت فشار قرار می‌دهد؛ اما نکته مهم در این جریان این است که فشارها مانع از تغییر مسیر ما نشده است؛ اما آمریکا تلاش می‌کند از مسیر منحرف شویم و وارد مسیری شویم که او انتخاب می‌کند. اما تاکید می‌کنم ملت ما با هوش، با تدبیر و صبر فراوان ایستاده است.
او با اشاره به اهمیت ایستادگی دولت‌مردان در روزهای سخت توضیح داد: آمدن به صحنه و پذیرفتن بار مسئولیت در روزگار سخت هنر است؛ همه ملت ما بار سخت را بر دوش گرفته‌اند.
روحانی با اشاره به وضعیت اقتصادی دو سال گذشته گفت: با وجود ماه‌ها فشار از نظر اقتصادی از سال‌های گذشته عقب‌تر نیستیم. این که درباره رشد آمار نشر بیان شد بسیار مهم است. وقتی از توسعه و فشارهای اقتصادی صحبت می‌شود به‌عنوان مثال می‌گویند نمی‌توان بدون تولیدات کشاورزی زندگی کرد اما می‌توان بدون کتاب و نشر زندگی کرد. اما همان طور که اعلام شد از سوی وزیر محترم در عرصه تولید علم و کتاب از سال‌های قبل عملکرد بهتری داشته‌ایم که نشان می‌دهد مسیر را گم نکرده‌ایم، علاوه بر این آمارها نشان می‌دهد رشد در همه عرصه‌های فرهنگ وجود دارد. به‌عبارت دیگر ملت ما در رشته‌های مختلف از جمله سینما، تئاتر و موسیقی پیش‌تاز است و وضعیت ما در مقایسه با سال گذشته مطلوب‌تر ارزیابی می‌شود.
روحانی با اشاره به وضعیت دور از انتظار اقتصاد کشور در مقایسه با دو سال گذشته گفت: اقتصاددان‌ها این وضعیت مطلوب را پیش‌بینی نمی‌کردند. امروز در جلسه هیات دولت اعلام کردم در برخی امور، تورم تولیدگر به‌عنوان مثال در عرصه صنعت که در آینده ظاهر خواهد شد منفی است و در برخی امور 7دهم درصد است به عبارت دیگر در ماه‌های آینده شرایط بهتری را تجربه خواهیم کرد. در مجموع همه این شرایط به معنای ایستادگی ملت ایران است؛ درحالی‌که آمریکایی‌ها فکر می‌کردند در روزهای نخست فشارهای حداکثری ایران را به زانو درخواهند آورد.
رئیس‌جمهور با اشاره به موفقیت‌های اخیر ایران در ساقط‌کردن پهباد متجاوز آمریکایی و موشک‌باران پایگاه نظامی این کشور در عراق بعد از ترور سردار سلیمانی تصریح کرد: آیا به خاطر داریم در سال‌های گذشته و حتی ده‌های اخیر از سوی کشوری این واکنش‌ها انجام شده باشد؟
روحانی درباره مساله تحریم و زیرپا گذاشتن تعهد هسته‌ای از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی توضیح داد: همه دنیا آمریکا را محکوم کردن که به معنای پیروزی کشور ایران است. این محکومیت سه‌بار در طول سال گذشته تکرار شد. آمریکا حتی از سوی دادگاه لاهه نیز ملزم به توقف تحریم غذایی و دارویی ایران شد اما همچنان آمریکا به این الزام پایبند نیست بنابراین در زمینه حقوقی و سیاسی نیز ایران پیروز است اما یادآور می‌شوم همچنان تحت فشار هستیم.
او ادامه داد: در ملاقات با مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا به صراحت از ملت ایران عذرخواهی شد. بنابراین معتقدم در همه شاخص‌ها در برابر فشارها تسلیم نشدیم و نخواهیم شد. ما روزهای بلندی پیش‌رو داریم و البته هم باید مردم را تشویق کنیم تا در مواقع ضروری به نقد توجه کنند همه نهادها قابل نقد هستند. در سال‌های اخیر دو سه مساله مهم مرتبط با جنایت آمریکا را در منطقه شاهد بودیم تحریم، ظلم بر مردم منطقه با حمایت از تروریسم، از جمله ترور شهید سلیمانی و همچنین تحقیر مردم منطقه با طرح معامله قرن یا به تعبیر دقیق‌تر جنایت قرن. از همه اصحاب قلم می‌خواهم دولت و ملت خودشان را یاری کنند با نوشتن بیشتر. با هر جمله‌ای که مسیر را روشن‌تر کند که مدنظر قرآن است. اگر کتابی مسیر را روشن و نقطه تاریکی را از بین ببرد و آینده را روشن کند کتاب مدنظر قرآن است.
روحانی با اشاره به تهدید آمریکا به تخریب 52 مرکز فرهنگی ایران از سوی آمریکا گفت: دشمن می‌داند فرهنگ برای ما و مردم ایران عزیز است، ابن‌سیناها، خوارزمی‌ها، مولاناها و اندیشمندان و مفاخر دیگر ایران و شعرا به گردن فرهنگ جهان حق داشتند و امروز مردم همان راه را ادامه خواهند داد.
در فضای فرهنگ و پژوهش ایران درخششی خاص خواهد داشت
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، با ارائه گزارشی از روند برگزاری این جایزه گفت: در سال ۹۷، ۴۶ هزار و ۲۹۴ عنوان کتاب منتشر شد که پس از غربال اولیه ۲۱۳ اثر به مرحله نهایی راه یافت و توسط ۶۵۰ داور بررسی شد. از میان این آثار، 6 برگزیده و ۳۲ تقدیری و با احتساب جایزه جلال ۱۳ برگزیده و ۴۲ تقدیری خواهیم داشت.
او ادامه داد: پرسش مهمی که هر ساله وجود داشته و ما می‌خواهم آن را امسال به مطالبه تبدیل کنیم این است که بعد از این همه تلاش چه می‌خواهیم بکنیم. باید جریانی به وجود بیاید که این کتاب‌ها را نقد و بررسی کند؛ پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها باید شروع به نقد و بررسی کتاب‌هایی که ما آن‌ها را انتخاب کرده‌ایم، بکنند. اگر جامعه علمی این کتاب‌ها را نشناسند و جریان نقد و بررسی شکل نگیرد کتاب‌ها شناخته نخواهند شد. همه این کارهایی که ما می‌کنیم برای دیدن شدن آثار هستند.
دبیر علمی کتاب سال با این توضیح که ترجمه آثاری که ما هر ساله انتخاب می‌کنیم یکی از برنامه‌ها و چشم‌اندازهای ما باید باشد، افزود: باید بگویم آثاری که در ایران آفریده می‌شوند بسیار مهم هستند. همه فاضلان نصر حامد ابوزید را می‌شناسند؛ او دو ماه قبل از فوتش گفته بود اندیشه‌پردازان ایرانی بسیار مهم هستند و اگر جوان بودم زبان فارسی را یاد می‌گرفتم تا آن‌ها را به زبان فارسی بخوانم. تاکنون چندین مقاله درباره ادبیات داستانی ما در مجلات مصر و دیگر کشورهای عربی منتشر شده که نشان‌دهنده اهمیت ادبیات ماست. ما نیاز به ترجمه کتاب‌های‌مان داریم و این حرکت نیازمند یاری‌رسانی دولت است. در این صورت فضای فرهنگ و پژوهش ایران درخششی خاص خواهد داشت.
سپس سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم اظهارداشت: اتفاقاتی که در دو سال اخیر در ایران پدید آمد، مشکلات و سختی‌ها جامعه ایرانی را از پا نینداخت. مشکلات و سختی‌ها هست اما در همه حوزه‌ها حرکت و تپش وجود دارد و مسیری که شروع شده بود ادامه داشت. حوزه‌های فرهنگ نیز در حرکت است. همان‌طور که در حوزه اقتصادی شاهد تلاش هستیم و حرکت به صورت شتاب‌دار ادامه دارد یا در حوزه‌های اجتماعی و خدمت‌رسانی حرکت وجود دارد، در حوزه فرهنگ نیز متغیرهایی را می‌بینیم که روحیه پایداری ایرانی را در خود دارد.
او افزود: اگر در حوزه اقتصادی امسال ۳۱ میلیارد دلار صادرات داشتیم و ارزش معاملات بورس ما در دی‌ماه گذشته بیش از ۵۰ درصد بوده است یا در حوزه خدمات‌رسانی هر هفته به ۳۰ روستا آب شرب رسانده می‌شود و در هر هفته ۹ روستا برق‌رسانی می‌شود، حوزه فرهنگ هم با فراز و نشیب اما پیوسته دنبال می‌شود. در حوزه هنر قطار حرکت ایران علی‌رغم همه سختی‌ها قطار مستمر و پایداری است.
قطار حرکت ایرانی قطار مستمر و پایداری است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: یکی از متغیرها در حوزه فرهنگ عناوین کتاب‌هاست. دو سال قبل تبلیغاتی آغاز شده بود و شرایط سختی بر اهالی فرهنگ تحمیل شد و همه فکر می‌کردند یکی از مواردی که این سختی‌ها خود را نشان می‌دهد در حوزه تولید کتاب است. ما در سال ۹۸، ۸۳ هزار عنوان کتاب چاپ‌شده در ایران داریم که نشان‌دهنده رشد ۱۳ درصدی نسبت به سال گذشته است و تیراژ کل کتاب‌ها ۱۲۱ میلیون نسخه بوده که رشد ۱۵ درصدی نسبت به گذشته را نشان می‌دهد. این متغیرها متغیرهای معناداری هستند و نشان می‌دهند پدیدآوردندگان کتاب علی‌رغم تحریم‌ها، فشارها و فراز و نشیب‌هایی که بر نشر تاثیر می‌گذارد فعالیت داشته‌اند و روح ایرانی تحت تاثیر فشار قرار نمی‌گیرد.
او تاکید کرد: قطار حرکت ایرانی قطار مستمر و پایداری است. ممکن است در مسیر با مشکلاتی مواجه شود، سنگ‌اندازی‌هایی وجود داشته باشد و ممکن است شیشه‌ای ترک بردارد، اما این قطار نه متوقف می‌شود و نه به عقب برمی‌گردد.
سیدعباس صالحی ادامه داد: یکی دیگر از متغیرهای ما در حوزه فرهنگ، حوزه اقتصاد نشر است. همه ما می‌دانیم و می‌دانید که شرایط سختی داریم، اما با این همه در نمایشگاه کتاب تهران و ۲۳ نمایشگاه استانی کتاب که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد برگزار شد، بازار گردش کتاب‌ها ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است. اقتصاد نشر گرچه رنجور بوده و تحت تاثیر شرایط قرار داشته اما متوقف نشده و عقب‌گردی نداشته است. در زیرساخت‌ها در حوزه فرهنگ حرکت ادامه دارد. از ابتدای سال تاکنون ۶۰ کتابخانه ساخته شده و تا پایان سال نیز ۲۰ کتابخانه ساخته خواهد شد. همه این‌ها نشان می‌دهد که فرهنگ مانند حوزه اقتصادی، اجتماعی و خدمت‌رسانی علی‌رغم بنیه ضعیفی که داشته است، مثل روح مقاوم ایرانی پایداری نشان می‌دهد. سختی‌ها می آیند و می‌روند اما ایران می‌ماند.
در ادامه با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین حسن‌روحانی، سیدعباس صالحی و حجت‌الاسلام والمسلمین مهدوی‌راد از برگزیدگان جایزه کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال تقدیر شد.