سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، محمدرضا ترکی پژوهشگر و عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به هنرآنلاین گفت: کتاب "سر سخنان نغز خاقانی" (ناگفتههایی از زندگی و شخصیت و شعر خاقانی شروانی) و "غایت ابداع" (منشآت عربی خاقانی) دو اثر در زمینه خاقانیشناسی است که مراحل چاپ را سپری میکنند.
او با این توضیح که کتاب "سر سخنان نغز خاقانی" مجموعه چهارجلدی و در حدود 2500 صفحه است، ادامه داد: این کتاب شامل ناگفتههایی درباره شعر، شخصیت و زندگی خاقانی شروانی، سخنور بزرگ زبان فارسی در قرن 6 است.
این نویسنده با بیان این که شعر خاقانی همواره مورد توجه محققان و خواص اهل ادب بوده و از قرنها قبل شروح و تعلیقات زیادی بر اشعار او نوشته شده است، افزود: در "سر سخنان نغز خاقانی" کوشیدهام نکات و دقایقی را که دیگران در رازگشایی از سخنان او از قلم انداختهاند بیان کنم. این کتاب میتواند یک منبع گرهگشا برای محققان، به ویژه دانشجویان زبان و ادبیات فارسی در مقاطع تحصیلات تکمیلی باشد و مشکلات فراوانی را در زمینه شعر خاقانی برای آنان حل کند.
ترکی توضیح داد: در زمینه زندگانی خاقانی، تکوین شعر و سبک سخن او نیز ناگفتههای فراوانی در این اثر برای نخستینبار مطرح شده و خطاها و مشهورات زیادی که به تصورات ما از زندگی و شخصیت خاقانی راه یافته، به شیوه کاملا علمی و با ارجاع به منابع و ادله مورد بحث قرار گرفته و اصلاح شده است. تاریخ سرایش قصاید و برخی دیگر از آثار خاقانی نیز در این اثر مورد تدقیق قرار گرفته است. نقد تصحیحات موجود از دیوان خاقانی رویکرد دیگری است که در برگهای این اثر با آن میتوان روبهرو شد.
او اضافه کرد: در شرح قصاید خاقانی هم کلیت آنها را در نظر داشتهام و ابیات یکقصیده را از لحاظ محور عمودی و ارتباط ابیات با یکدیگر مورد تدقیق قرار دادهام و هم با ریزبینی و جزیینگری در ابیات از دقایق و ظرایفی که پیش از این در سخنان شارحان قدیم و جدید خاقانی مطرح نشده پرده برداشتهام.
ترکی "سر سخنان نغز خاقانی" را کتابی بحثانگیز، شگفتیساز و غافلگیرکننده دانست که نقدهای منصفانه و غیرمنصفانهای را به دنبال خواهد داشت.
به گفته او، مجلدات اول و دوم این اثر که قصاید اول تا سیوسوم و قصاید سیوچهارم تا شصتوششم خاقانی را در بر دارد، در انتشارات سمت (سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی علوم انسانی دانشگاهی) آخرین مراحل چاپ را میگذراند. دوجلد دیگر کتاب نیز که قصاید شصتوهفتم تا نودونهم و قصاید صدم تا صدوسیودوم را دربردارد، در مرحله نهایی ویرایش است.
ترکی تاکید کرد: در انتشار این دو جلد شتاب نکردم تا بعد از دریافت بازخوردها و نقدهای مرتبط با دوجلد اول به صورت شایستهتری به اصحاب علم و فرهنگ تقدیم شود. در فاصله انتشار این مجلدات خواهم کوشید کتاب "منشآت عربی خاقانی" را با نام "غایت ابداع" به چاپ بسپارم. این کتاب نیز که بُعد تازه و ناشناختهای از هنر سخنوری خاقانی را آشکار میکند، واپسین مراحل ویرایش و آمادهسازی را طی میکند و امیدوارم در سال جاری راهی بازار کتاب شود.
محمدرضا ترکی سال ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. او شاعر، نویسنده، مترجم، محقق ادبی، دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران و عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. "از واژه تا صدا" پیرامون ادبیات و رادیو"، "پارسای پارسی؛ سلمان فارسی بهروایت متون فارسی"، "تاریخ و تطور علوم بلاغت"، "هنوز اول عشق است"، "خاکستر آیینه"، "نقد صیرفیان"، "سالهای بیترانگی" و "بغض در نواحی لبخند" از جمله آثار انتشار یافته اوست.