سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، شیوا مسعودی پژوهشگر و استاددانشگاه، با این توضیح که کتاب "دلقک قهرمان تئاتر سده بیستم" نوشته دونالد مک مانوس را در ادامه مطالعه و پژوهش درباره دلقک ترجمه کرده است، افزود: پیش از این کتاب "کارنامه تلخکان" را نوشتم که توسط نشر نی به چاپ رسیده است.
او با بیان این که کتاب "دلقک قهرمان تئاتر سده بیستم" در 10 فصل به تاثیر دلقک در آثار تعدادی از کارگردانان مهم تئاتر سده بیست میپردازد و در نهایت به دلقک معاصر در فیلم میرسد، ادامه داد: این اثر با دلقک کمدیا دلارته و دلقک سیرک شروع میشود و با کوکتو و کوپو و تاثیری که از کمدیا دلارته گرفتند ادامه پیدا میکند و بعد به میرهولد و تاثیرات دلقک در آثار او میپردازد. سپس دلقک به ویژه دلقک سیرک و تاثیر آن بر نمایشنامههای برشت و بکت را مورد بررسی قرار میدهد. سپس به سراغ استرهلر از کارگردانان مهم سده بیست رفته و تاثیر دلقک را در چند اجرای مهم استرهلر بررسی میکند.
مسعودی افزود: کتاب در ادامه به داریو فو نمایشنامهنویس و کارگردان مهم ایتالیایی میرسد که خود یک دلقک است و دلقک را وارد حوزههای جدیدی از تئاتر کرده است. در نهایت کتاب به این مفهوم میرسد که دلقک که از یک شکل کمدی شروع میشود در مسیر خود سویههای تراژیک پیدا میکند. حتی دلقک گاهی اوقات در موقعیتهای تراژیک، منش کمیک پیدا کرده و دیگر آن شکل کمیک خالص خود را ندارد.
او با بیان این که کارگردانان که در فصلهای کتاب از آنها نام برده میشود، علاوه بر این از دلقک تاثیر گرفتهاند در طول تاریخ تئاتر و سینما در سده بیستم به طبع روی مفهوم دلقک هم تاثیر گذاشتهاند، گفت: این اثر به چارلی چاپلین و نقش پررنگ او در گسترش مرزهای مفهومی دلقک و تاثیرش به طور مشخص بر آثار برشت نیز پرداخته است.
مسعودی با این توضیح که کتاب در فصل آخر به دلقک در فیلم میپردازد، تصریح کرد: دلقکهایی که در آثار سینمایی اواخر سده بیست ظاهر میشوند دیگر شبیه دلقکهای سینمای کلاسیک همچون لورل، هاردی و باستر کیتون نیستند و صرفا در موقعیتهای کمیک قرار نمیگیرند، بلکه گاهی اوقات با موقعیتهای تراژیک مواجه میشوند؛ مانند فیلم "زندگی زیباست" کاری از روبرتو بنینی که در موقعیت تراژیک آشویتس چهره جدیدی از دلقک را نشان میدهد و حالت کمدی تراژیک به وجود میآورد. نویسنده با یک نتیجهگیری از مسیری که دلقک طی کرده و جایگاهی که در سینمای معاصر دارد کتاب را به پایان رسانده است.
کارگردان "زبان تمشکهای وحشی"، این کتاب را علاوه بر افرادی که به حوزه دلقک علاقهمند هستند برای اشخاصی که تاریخ تئاتر مطالعه میکنند مفید و جذاب دانست و ادامه داد: این کتاب علاوه بر آموزشی بودن برای افرادی که کار اجرا هم انجام میدهند بسیار مفید است زیرا که در خلال مبحث دلقک از دراماتورژی نیز سخن گفته است و روشهای متفاوت مواجه کارگردان با متن را با توجه به رویکرد دوگانه دلقک مورد مطالعه قرار داده است.
به گفته او، این کتاب بهطور شگفتانگیزی به مخاطب نشان میدهد کارگردانان مهم تئاتر در سده بیستم در آثارشان تا چه اندازه متاثر از دلقک بودهاند و چقدر از الگوی شخصیتی و رفتاری دلقک بهره بردهاند.
مسعودی با این توضیح که در ظاهر دلقک ساده، پیشپا افتاده و سبک به نظر میآید اما وقتی کتاب "دلقک قهرمان تئاتر سده بیستم" را میخوانیم متوجه تاثیرگذاری عمیق آن بر خط سیر فکری و اجرایی این هنرمندان میشویم، اضافهکرد: این اثر توسط موسسه فرهنگی هنری این/جا منتشر خواهد شد.
دکتر شیوا مسعودی نویسنده، مترجم و پژوهشگر در حوزههای تئاتر و تئاتر عروسکی، عضو هیات علمی و مدیرگروه کارشناسی ارشد تئاتر عروسکی دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی دانشگاه تهران است. کتابهای "مقدمهای بر فانتزی"، "مبانی نظری تئاتر عروسکی" و "کارنامه تلخکان" از آثار تالیفی و "بازی با آتش" نوشته جولی تیمور و "زبان عروسک" اثر لورنس کومینز و مارک لونسون از آثاری است که با ترجمه او منتشر شدند.