سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، کتاب "مجموعه آثار ارشمیدس" ترجمه فارسی مجموعه آثار به جامانده این دانشمند است. کتاب اصلی که ترجمه حاضر از روی آن صورت گرفته نسخه‌ای است که ت.ل.هیث با نماگذاری جدید به انگلیسی برگردانده است. دانشگاه کمبریج نخستین چاپ این کتاب را در سال 1897م. برعهده داشت. پس از آن، دایره‌المعارف بریتانیکا این کتاب را با همکاری دانشگاه شیکاگو در سال 1952 در مجموعه "کتاب‌های بزرگ تمدن غرب" منتشر کرد. همین نسخه اخیر ماخذ ترجمه حاضر قرار گرفته و مسئله (گله گاو) هم که طرح آن به ارشمیدس نسبت داده شده در انتها به آن افزوده شده است.

در یادداشت مترجم آمده است: "در مجموعه "کتاب‌های بزرگ تمدن غرب" مقدمه طولانی هیث حذف و فقط به متن اصلی ارشمیدس توجه شده است؛ در این ترجمه نیز به همین روش عمل شده. مقدمه بسیار طولانی و به اندازه متن اصلی مفصل بود. همچنین بخش بزرگی از آن آکنده از واژه‌ها و اصطلاحات یونانی و لاتینی بود که از یک سو، برای خواننده فارسی زبانان خسته کننده بود و از سوی دیگر، باعث حجیم شدن غیرضروری کتاب می‌شد. چناچه خواننده‌ای به آگاهی‌های بیشتری در مورد قضایا، اولین کاشفان آن‌ها، تقدم و تاخر زمانی آنها و ...نیاز داشته باشد، می‌تواند برای ادامه مطالعات به مقدم کتاب هیث و نیز بخش کتاب‌شناسی ارشمیدس مندرج در جلد یکم از جزوه سوم مجموعه "زندگی‌نامه علمی دانشوران" مراجعه و درباره موضوع با دقت بیشتری تحقیق کند".

ت.ل.هیث در بخشی از پیش‌گفتار کتاب یادآور شده: "ساختار این کتاب مشابه ساختاری است که در کتاب "مقاطع مخروطی" آپولونیوس دنبال شده است. درباره این کتاب نیاز و فرصت اندکی برای خلاصه‌گویی بوده و حفظ ترتیب گزاره‌ها و ارائه آن‌ها به صورتی بسیار نزدیک به متن اصلی و فارغ از ابهام امکان‌پذیر شده است؛ به علاوه پیچیدگی موضوع چنان نبوده است که علامت‌گذاری کاملا یکنواخت را الزامی کند. در حالی که در مورد آپولونیوس تنها راهی که اثر او را به طور تحمل‌ناپذیری خواندنی کند علامت‌گذاری بوده است. گرچه کوشیده‌ام تا حد امکان یکنواختی متن را حفظ کنم. هدف اصلی من این بوده که ترجمه صادقانه‌ای از رسالاتی که به دست ما رسیده ارائه کنم نه مطالبی به آن‌ها بیفزایم نه موردی مهم و اساسی را حذف کنم. بخش اعظم یادداشت‌ها به منظور شفاف‌سازی نقاطی خاص در متن یا بازسازی اثبات‌های ارشمیدس نوشته شده است. در بعضی نقاط نیز بهتر دانستم که پس از گزاره‌ها، معنی دقیق آن‌ها را در داخل کروش‌ها خاطر نشان کنم و آن‌ها را شرح دهم؛ چرا که آوردن آن‌ها در مقدمه یا در انتهای صفحه می‌توانست به نادیده گرفتن آن‌ها بی‌انجامد".

او ادامه می‌دهد: "بخش مقدمه این کتاب جنبه تاریخی دارد. از بخش باقی مانده تا حد امکان قسمتی به ارائه تصویری کلی از روش‌هایی که ارشمیدس به کار برده و ارزش ریاضی آن‌ها در گزاره‌های جداگانه اختصاص یافته و قسمتی دیگر به بررسی پرسش‌های برآمده از موضوع پرداخته است که هیچ‌گونه اطلاعات تاریخی از آن‌ها در دست نداریم تا ما را راهنمایی کنند. در حالات اخیر در مکان‌هایی که معرفی فرضیاتی برای روشنی بخشی به نقاط مبهم لازم بوده است، مراقب بوده‌ام توجه خواننده را به جنبه نظری آن جلب کنم، اگر چه شواهد تاریخی را در حمایت از فرضیه نیز ارائه کرده‌ام. قصد داشته آگاهی‌های معتبری که در اختیار داریم و نتایجی که می‌توان از آن‌ها استخراج کرد در کنار هم قرار دهم تا خوانننده خود داوری کند که چه مقدار از آن‌ها محتمل و پذیرفتنی است".

این کتاب از بخش‌های "یادداشت مترجم"، "پیش‌گفتار"، "زندگی‌نامه ارشمیدس 212-287 پیش از میلاد"، "درباره کره و استوانه- کتاب اول"، "درباره کره و استوانه- کتاب دوم"، "اندازه‌گیری یک دایره"، "درباره شبه‌مخروط‌ها و شبه‌کره‌ها"، "درباره مارپیچ‌ها"، "درباره تعادل سطوح یا مراکز گرانی صفحات"، "درباره تعادل سطوح- کتاب دوم"، "ریگ‌شمار"، "تربیع سهمی"، "درباره اجسام شناور- کتاب اول"، "درباره اجسام شناور- کتاب دوم"، "کتاب لم‌ها"، "روش بررسی مسائل مکانیکی" و "مسئله گله گاو" تشکیل شده است.

ارشمیدس از اهالی شهر سیراکیوز در جزیره سیسیل بود که در حدود سال (287ق‌م) به دنیا آمد. به نظر می‌رسد مدتی از ایام جوانی خود را در مصر گذرانده باشد؛ جایی که حلزون آبی، وسیله‌ای برای کشیدن آب از نیل و آبیاری مزارع، را اختراع کرد. اگر چه او هدف از اختراع این ماشین را تخلیه آب جمع شده در کشتی عظیمی ذکر کرده است که برای شاه هیئرو ساخته بودند. احتمالا شروع دوستی ارشمیدس با کونون ساموس و اراتوستنس از آنجا بوده است. او عادت داشت قبل از انتشار اکتشافاتش درباره آن‌ها با کونون مکاتبه کند و کتاب روش را برای اراتوستنس نوشت و از طریق او بود که مشئله مشهور (گله گاو) را برای ریاضی‌دانان اسکندریه طرح کرد. گفته شده شیفتگی ارشمیدس به ریاضیات سبب مرگش بوده است. وقتی مارسلوس پس از تصرف شهر سیراکیوز، کشتار عمومی اهالی شهر را آغاز کرد، ارشمیدس چنان بر یک شکل ریاضی متمرکز شده بود که توجهی به اطرافش نداشت. در این میان، سربازی از او خواست که در پی‌اش به نزد سردار فاتح برود و او این کار را به پس از حل مسئله موکول کرد که موجب کشته شدنش به دست سرباز خشمگین شد.

کتاب "مجموعه آثار ارشمیدس" مشتمل بر روش بررسی مسائل مکانیکی با ترجمه بهنام شیخ‌باقری در شمارگان 500 نسخه و با قیمت چهل هزار تومان توسط نشر نی منتشر شده است.

g