سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: "زیباشناخت" فصلنامه‌ای است برای مطالعات نظری و تاریخی هنر که به همت موسسه توسعه هنرهای معاصر منتشر می‌شود. این فصلنامه در اواخر دهه 80 شمسی در بیش از 20 شماره منتشر شد و پس از چند سال وقفه این روزها دوباره با رویکردهایی متفاوت به بنیان‌های نظری هنر، اعلام حیات کرده است. این نشریه به صاحب امتیازی موسسه توسعه هنرهای معاصر، سردبیری کامران سپهران و با دبیری بهزاد آقاجمالی منتشر می‌شود.
بهزاد آقاجمالی دبیر تحریریه فصلنامه "زیباشناخت"، مدرس دانشگاه است. بیشتر فعالیت او معطوف به نمایشنامه‌نویسی و حوزه پژوهشی تئاتر است و در برخی جشنواره‌های تئاتری هم تجربه داوری داشته است. با او درباره هدف و رویکرد نشریه "زیباشناخت" گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. که بازتاب آن را می‌خوانید.
فصلنامه "زیباشناخت" با چه ھدفی منتشر می‌شود؟
این نشریه پیش‌تر در زیرمجموعه وزارت ارشاد در مقاطعی منتشر می‌شد و چند سالی بود که انتشارش متوقف شده بود. پس طبعا بخشی از وظایف سازمانی زیرمجموعه‌ای این وزارتخانه بوده که با اھداف پژوھشی در حوزه ھنر طراحی شده است.
با توجه به این که انتشار فصلنامه مقطعی دچار وقفه شد آیا در این دوره محور و رویکرد اصلی آن تغییری پیدا کرده است؟
از سال گذشته که تصمیم به انتشار مجدد این فصلنامه گرفتند و دکتر سپھران به عنوان سردبیر این نشریه انتخاب شد، تصمیمی مبنی بر تغییر زمینه‌ھای فکری و محتوایی نشریه اتخاذ نکردیم و زیبایی‌شناسی، فلسفه ھنر و تاریخ ھنر را در محورھای اصلی زیباشناخت ھم‌چون گذشته حفظ کرده‌ایم. اما بنا شد نظر به نیازسنجی، شرایط موجود و با توجه به این که سردبیر و خودم ھر دو درگیر کار دانشگاھی ھستیم، بخشی از سیاست‌ھای تولید محتوا معطوف به نیازھای فکری فضای آکادمیک و تولید مباحث و نظریات بومی شود. در ضمن نقش حوزه تجسمی را پررنگ‌تر دیدیم چرا که شاید عرصه تجسمی در بحث‌ھای تئوریک کمی فقیرتر از سایر حوزه‌ھا باشد. پس ھم رویکرد کلی سابقه نشریه لحاظ شده و ھم کوششی برای جبران خلاھای موجود شده است.
دلیل فاصله زمانی طولانی میان انتشار شماره اول و دوم دوره جدید فصلنامه "زیباشناخت" چه بود؟
قصور و دلیل خاصی وجود نداشت. ھرچند که به لحاظ پشتیبانی علی‌رغم حمایت موسسه توسعه هنرهای معاصر و معاونت ھنری وزارت ارشاد، کمبودھایی وجود داشت اما بیشتر به دلیل از نو ساختن این نشریه، نبود امکان برقراری و برپایی تحریریه فاصله بین دو شماره کمی طولانی شد. امیدوارم در ادامه این مسیر بتوانیم این فصلنامه را به شکل منظم منتشر کنیم. البته لازمه آن دغدغه معاونت امورھنری و موسسه برای انتشار این فصلنامه است. جدای از ماجرای حمایت مالی، این که احساس کنیم پشتوانه ما دغدغه فکری ھم دارد، بسیار کمک‌کننده است.
لطفا درباره بخش‌ھای فصلنامه توضیح دھید. آیا در این نشریه، پرونده خاصی را ھم برای موضوعات گوناگون در نظر گرفته‌اید؟
بھترین توضیح در یادداشت سردبیر در شماره اول آمده است. ولی در پاسخ شما اضافه کنم پرونده به معنای رایج خیر. اما بخش "ھنر آزمایی" در فصلنامه، موضوعاتی که مورد مناقشه و بحث بوده‌اند را بررسی می‌کند. در شماره قبل درباره تاثیر ھنر بر بھتر شدن ما در ابعاد مختلف مقاله‌ای داشتیم و این شماره "رابطه نقد و فلسفه" در بوته آزمون و مباحثه گذاشته شده است. این بخش با یک مقاله ترجمه و جوابیه‌هایی تالیفی شکل می‌گیرد. چیزی تقریبا شبیه پرونده. اما باقی بخش‌ھا به لحاظ موضوعی متنوع است. بخش دیگر "ھنر شناخت" است که مطالب و مقالات جریان‌ساز روز جھان و مھم در حوزه تئوری را رصد و ترجمه می‌کند. در این شماره متفکران به روز و اثرگذار معرفی می‌شوند. در بخش "تبار شناخت" ھم به سراغ تئوری‌ھا و نظریه‌ھای کلاسیک مغفول مانده در ایران می‌رویم که در این شماره به ھگل پرداخته‌ایم. در بخش "کتاب شناخت" ھم به آثاری می‌پردازیم که در حوزه زیبایی‌شناسی، ھنر و فلسفه ھنر در یک سال اخیر منتشر شده‌اند؛ کتاب‌ھایی که مھم ھستند یا ترجمه فارسی آن‌ھا موجی ایجاد کرده و یا حتی اصل کتاب‌ھای انگلیسی مورد اھمیت است. تلاش می‌کنیم کتاب‌ھای به روز را معرفی کنیم اما در مواردی ممکن است به برخی آثار مھم منتشر شده در گذشته ھم بپردازیم.
آیا برنامه‌ای برای تبدیل شدن این فصلنامه به ماھنامه دارید؟
تصمیم‌گیری در ارتباط با این موضوع از حیطه وظایف ما خارج است. "زیباشناخت" فصلنامه و دو فصلنامه بوده و اگر قرار است چیزی به شکل ماھنامه منتشر شود، نیاز به یک تحریریه دارد و توان مالی و سخت‌افزاری بیشتری دارد. ھمین که ما بتوانیم فصلنامه را منظم منتشر کنیم، کار کمی نیست ضمن این که در نظر بگیرید مطالب تئوریک، تخصصی و مفصل است و امکان تولید آن برای ماھنامه چندان وجود ندارد. شماره قبل این نشریه علی‌رغم وجود بازخوردھا، آن‌گونه که باید دیده نشد. اما امیدواریم این بار با توجه به ھمکاری انتشارات ققنوس در توزیع، اتفاقات بھتری برای نشریه رقم بخورد. البته پروسه‌ھای اداری زمان‌بر و طولانی است و انرژی زیادی از دست‌اندرکاران برای تولید، انتشار و توزیع نشریه می‌گیرد. تاریخ انتشار فصلنامه تابستان 97 درج شده اما ھم اکنون در پایان مھر پخش این فصلنامه شروع شده است. در پایان مردادماه فایل آماده بود اما نه به دلیل کوتاھی و قصور بلکه به واسطه پروسه‌های سخت و طولانی اداری، ھم اکنون موفق به چاپ و انتشار آن شده‌ایم. البته این بخشی از واقعیتی است که با آن مواجھیم. اما بھتر است در زمینه سرعت بخشیدن به انتشار فصلنامه تلاش شود اما در سایر موارد ھم‌چون تولید محتوا نھایت تلاش را به خرج داده‌ایم که اثری درخور منتشر شود. در زمانه‌ای بسر می‌برم که حتی نھادھای دولتی ھم سفارش‌ھای خود را به دست بخش خصوصی می‌سپارند در صورتی که به یاد دارم زمانی چاپخانه وزارت فرھنگ و ارشاد اسلامی متولی چاپ روزنامه‌ای پرتیراژ بود. ماھنامه نیاز به نیروی کار دارد اما ما نه امکان سخت‌افزاری و نه امکان مالی آن را داریم پس با کمک دوستان و با بھره‌گیری از روابط تلاش کردیم بدون صرف ھزینه این فصلنامه را معرفی کنیم.
شماره بعدی فصلنامه "زیباشناخت" چه زمانی منتشر می‌شود؟
احتمالا به روزھای پایانی فصل پاییز موکول شود. البته مشکلی در زمینه تولید محتوا وجود ندارد اما شرایط فنی و پشتیبانی مالی ھم از اھمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین باید از وجود بودجه‌ای برای ادامه کار مطمئن باشیم وگرنه با ھمان عرف نادرستی مواجه می‌شویم که مولف مطلب را ارائه می‌دھد و دو سال بعد به دستمزد خود می‌رسد. اما امیدواریم به ھمت موسسه توسعه ھنرھای معاصر، این بخش به خوبی مورد حمایت قرار بگیرد.