سیروس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: علی بن حسین بن علی بن ابیطالب، معروف به امام سجاد (ع) و زین‌العابدین (ع) (۳۸- ۹۵ق)، چهارمین امام شیعیان و مدت امامت ایشان ۳۵ سال بود.
آن حضرت در واقعه کربلا حضور داشت ولی به دلیل بیماری در جنگ شرکت نکرد. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین(ع)، ایشان را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد(ع) در شام، موجب آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت (ع) شد.
بنابر روایات شیعه، امام سجاد (ع) به دستور ولید بن عبدالملک با سم به شهادت رسید. مدفن ایشان در قبرستان بقیع، کنار قبر امام حسن مجتبی (ع)، امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) است. درباره تاریخ دقیق شهادت امام سجاد (ع) اختلاف است. برخی سال شهادت را ۹۴ یا ۹۵ هجری قمری ذکر کرده‌اند. روز شهادت را نیز در منابع مختلف ۱۲، 18، 19، 22 و 25 محرم گزارش کرده‌اند.
مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد (ع) در کتاب ارزشمند "صحیفه سجادیه" گردآوری شده است. "رساله الحقوق"، رساله‌ای کوچک درباره تکالیف بندگان در برابر خدا و خلق خدا نیز منسوب به ایشان است. در این رساله ۵۱ حق (یا ۵۰ حق طبق برخی نسخه‌ها) شمارش شده. این اثر بارها با ترجمه‌های مختلف فارسی به چاپ رسیده است.
کتاب "صحیفه سجادیه"، مجموعه‌ای از دعاها و مناجات امام زین العابدین علی بن الحسین است. این کتاب اگرچه در موضوع دعا و نیایش است، ولی شامل بسیاری از حقایق علوم، معارف اسلامی و عرفانی، قوانین و احکام شرعی، مسایل حساس سیاسی و اجتماعی، تربیتی و اخلاقی است که در شکل و قالب دعا این امام به آن‌ها اشاره کرده است.
این کتاب که پس از قرآن و نهج‌البلاغه مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به حساب می‌آید، به نام‌های خواهر قرآن و "انجیل اهل بیت" نیز مشهور است. صحیفه نیز مانند قرآن و نهج‌البلاغه از نظر فصاحت و بلاغت مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین دعای "ابوحمزه ثمالی" را امام زین‌العابدین(ع) در سحرهای ماه رمضان می‌خواند و ابوحمزه ثمالی از آن حضرت نقل کرده است. "زیارت امین‌الله" نیز زیارت‌نامه‌ای است که امام سجاد(ع) هنگام زیارت مزار حضرت علی(ع) خوانده است.
در ارتباط با امام سجاد (ع) آثار متعددی منتشر شده است. "زبور عشق: یادداشت‌هایی بر دعاهای صحیفه سجادیه" محسن دریابیگی، "سبک زندگی در صحیفه سجادیه" علی رضایی‌بیرجندی، "سجاده خورشید 5: منتخب مقالات پنجمین کنگره بین‌المللی امام سجاد (ع)"، احمد پهلوانی، "شرح ادبی صحیفه سجادیه" حسین حدیدی، "شرح روان صحیفه سجادیه" سیده صدیقه صاحب‌کار، حقوق و تکالیف برداشت‌هایی از صحیفه سجادیه" ابوالفضل معینی‌زاده، "ترجمه نوین صحیفه سجادیه" فاطمه احمدی، "حدیث دلشدگان: شرح دعای 16 صحیفه سجادیه" شارح:محمدعلی انصاری و "حقوق و تکالیف برداشت‌هایی از صحیفه سجادیه" ابوالفضل معینی‌زاده عناوین برخی از این کتاب‌ها است.
گفتی است علی‌اکبر لطیفیان، سیدحمیدرضا برقعی، وحید قاسمی، یوسف رحیمی، سعید توفیقی، هاشم طوسی، مسعود یوسف‌پور، مسعود اصلانی، خلیل عمرانی و علی‌اکبر لطیفیان از جمله شاعرانی هستند که اشعاری درباره امام سجاد(ع) سروده‌اند.
نمونه شعری از سیدحمیدرضا برقعی درباره امام سجاد( ع ):
بسته است همه‌ی پنجره‌ها رو به نگاهم
چندی است که گم گشته‌ی در نیمه‌ی راهم
حس می‌کنم آیینه‌ی من تیره و تار است
بر روی مفاتیح دلم گردوغبار است
از بس که مناجات سحر را نسرودم
سجاده‌ی بارانی خود را نگشودم
پای سخن عشق دلم را ننشاندم
یعنی چه سحرها که ابوحمزه نخواندم
ای کاش کمی کم کنم این فاصله‌ها را
با خمسه عشر طی کنم این مرحله‌ها را
بر آن شده‌ام تا که صدایت کنم امشب
تا با غزلی عرض ارادت کنم امشب
ای زینت تسبیح و دعا زمزمه‌هایت
در حیرتم آخر بنویسم چه برایت
اعجاز کلام تو مزامیر صحیفه است
جوشیده زبور از دل قرآن به دعایت
در پرده عشاق تو یک گوشه نشسته است
صد حنجره داوود در آغوش صدایت
از بس که ملک دور وبرت پر زده گشته است
"پیراهن افلاک پر از عطر عبایت"
تنها نه فقط آینه در وصف تو حیران
باشد حجرالاسود الکن به ثنایت
من کمتر از آنم که به پای تو بیفتم
عالم شده سجاده افتاده به پایت