سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: فردا، نهم دسامبر، سالروز تولد شاعر نامدار بریتانیایی، جان میلتون است.
پرآوازهترین اثرجان میلتون (1674-1608) "بهشت گمشده" اوست که در ایران با ترجمه فریده مهدوی دامغانی منتشر شده است. اولین چاپ این اثر در ده بخش و ده هزار بند مجزا در سال ۱۶۶۷ منتشر شد. چاپ دوم کتاب که به نظم و قافیه در آن بیشتر توجه شده بود در دوازده بخش (به روش تقسیمبندی آنهئید اثر ویرژیل) با بازنگری کلی و در سال ۱۶۷۴ منتشر شد. میلتون در نیمههای نگاشتن این اثر بزرگ بینایی خود را بر اثر مطالعه زیاد از دست داد و از آن پس آنچه را که در ذهنش بود برای دخترانش بازگو میکرد و آنها ادامه آن را نوشتند. این حماسه روایت مسیحیست از سقوط انسان: وسوسه آدم و حوا توسط فرشته رانده از درگاه و بیرون رانده شدن آنها از باغ عدن بهشت. درونمایه اصلی کتاب به نوشته میلتون توجیه راه و روش خداست نسبت به انسان؛ و روشن شدن گرفتاری بین بینش ابدی و لایزالی خداوندی و ارادی و اختیاری بودن سرنوشت انسان. میلتون در این حماسه پاگانیسم و ادبیات کلاسیک یونانی و مسیحیت را با شعر در هم آمیخته است.
میلتون میان سالهای ۱۶۲۵ تا ۱۶۳۲ در مدرسه سن پل کمبریج و بعد از آن در دانشگاه کمبریج به تحصیل پرداخت. او در همین سالها شعرهایی به زبانهای ایتالیایی، لاتین و انگلیسی سرود. محمد علی زندی درباره او مینویسد: آخرین رساله سیاسی میلتون، موسوم به "طریقهی سهل و حاضر برای تأمین یک جمهوری آزاد" بود که در سال 1660، مدت کوتاهی قبل از اعادهی سلطنت و در هنگامی به چاپ رسید که میلتون اعادهی سلطنت را حتمی و اجتنابناپذیر میدانست. بعد رسالات متعدد دیگری به صورت نثر و نظم نگاشت که از جمله آثار نظمی او کتاب موسوم به "بهشت گمشده" در 12جلد که در سال 1667م به چاپ رسیده و "بهشت یافت شده"، که در سال 1671م به چاپ رسیده است.
اهمیت میلتون در این است که افکار و عقاید شایع زمان را لباس ادبی پوشانیده و به قالبی تازه از الفاظ درآورده و بدین طریق ایدهآلهای سیاسی را اهمیت بخشیده است و چون در آن زمان بحث در افکار و عقاید سیاسی مورد توجه مردم بود، لذا رسالات وی مورد توجه واقع گردید و چنانچه در موقعی غیر از آن زمان نوشته شده بود مورد توجه واقع نمیشد.
میلتون در کتاب رسالات در باب آزادی یا آرئوپاگیتیکا، به دفاع و حمایت از آزادی مطبوعات پرداخت. میلتون اصلی مهم از آزادی قریحهای (لیبرالیسم) را با قوت ایمان بدین طریق ذکر میکند که، هرگاه صواب و خطا را با آزادی تام مورد آزمایش و تحقیق و بحث قرار دهیم مسلما حق بر ناحق و راست بر دروغ غلبه خواهد کرد. چنانچه در این باب مینویسد: "و اگرچه انواع عقاید و آئینها با کمال آزادی در این صحنهی کارزار رها گردیدهاند حقیقت نیز در این صحنه است. ولی از طریق تعصب آنرا ندیده انگاشته و با وضع منهیات و تبعیضات مانع جلوهی حقیقت گشته، لذا در قدرت آن شک میکنیم. بگذار راست و دروغ با یکدیگر درآویزند کیست که نداند که حقیقت در مواجههی آزاد و تصادم علنی یا دروغ غالب خواهد آمد و دروغ را رسوا خواهد کرد. کیست که نداند که حقیقت تالی قدرت اعظم است، حقیقت برای حصول پیروزی محتاج به سیاست و خط مشی و استراتژی و طرح نقشه و جواز نیست و به خودی خود فاتح است و این عوامل مورد احتیاج دروغ و خطاست که آنها را در برابر قدرت راست و صواب بکار میبرد."
جان میلتون در ۸ نوامبر ۱۶۷۴ درگذشت.