سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: تصحیح محمد علی موحد از کتاب مثنوی مولانا منتشر میشود. غلامعلی حداد عادل میگوید این کتاب نود سال بعد از تصحیح نیکلسون منتشر میشود و ادامه دهنده راهی است که نیکلسون در سالهای قبل آن را پیموده است.
موحد پیش از این کتاب مستطاب "مقالات شمس تبریزی" را تصحیح کرده بود.
"مقالات شمس تبریزی"، مجموعهای از سخنان و حکایات نغز و دلپذیر است که در دوران اقامت شمس تبریزی در قونیه (از سال ۶۴۲ تا ۶۴۳ و پس از غیبتی کوتاه از سال ۶۴۴ تا ۶۴۵ قمری) بر زبان وی جاری شده، و پس از او توسط مریدان مولانا جلالالدین محمد بلخی بهصورت یادداشتهایی پراکنده جمعآوری گردیدهاست. از گسیختگی و بریدگی عبارات و مطالب پیداست که این کتاب را شمسالدین خود تألیف نکرده بلکه همان یادداشتهای روزانه مریدان است که با کمال بیترتیبی فراهم کردهاند.
به نوشته بدیعالزمان فروزانفر: "میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی موجود است و مولانا بسیاری از امثال و قصص و مطالب مقالات را در مثنوی خود مندرج ساختهاست." محمد خدادادی کتابی با عنوان "بازتاب اندیشههای شمس تبریزی در مثنوی مولوی" نگاشتهاند و نتیجه گرفتهاند که بسیاری از گفتهها و اندیشههای مولوی در مثنوی معنوی، انعکاس سخنان و اندیشههای شمس تبریزی در مقالات اوست.
شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح دادهاست: "من عادت نبشتن نداشتهام هرگز؛ سخن را چون نمینویسم در من میماند و هر لحظه مرا روی دگر میدهد".
محمدعلی موحد از چهرههای مطرح مولویپژوهی در ایران است. به قلم این پژوهشگر آثار متعددی مربوط به مولانا و شمس و شاگردان این شاعر و اندیشمند بزرگ ایرانی منتشر شده است. از آن جمله میتوان به کتاب "رساله در مناقب پروردگار" اثر فریدون بن احمد سپهسالار اشاره کرد. این اثر با تصحیح و توضیح محمدعلی موحد و صمد موحد از سوی نشر کارنامه به چاپ رسیده است.
محمد علی موحد تحصیل را در مدارس تدین و اتحاد نو تبریز آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹، پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشته ادبی، به تهران آمد. اما بهواسطه فوت پدر (در سال ۱۳۱۷) به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت و به مدت ده سال در تبریز و تهران اقامت گزید.
در سال ۱۳۲۹ به شرکت نفت آبادان رفت و پس از خلع ید انگلیسیها در سال ۱۳۳۲، سردبیری روزنامه شرکت نفت را بهعهده گرفت و در همین سال به تهران انتقال یافت. وی در سال ۱۳۳۲ کار بر روی ترجمه سفرنامه ابن بطوطه را انجام داد که در سال ۱۳۳۶ منتشر شد و بهواسطه قدرت قلم و شیوایی ترجمه، مورد توجه ارباب فضل قرار گرفت و نام موحد بر سر زبانها افتاد؛ چنانکه استادی چون مجتبی مینوی و همچنین محمدعلی جمالزاده او را مورد تشویق و تفقّد قرار دادند.
موحد تحصیلات خود را در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به اخذ مدرک دکتری حقوق خصوصی از این دانشگاه شد و در سال ۱۳۳۸، پس از فراغت از تحصیل، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بینالملل به انگلستان رفت و مطالعات خود را زیرنظر پروفسور جنینگز در دانشگاه کمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد.
همچنین در این دوران با ایرانشناسانی همچون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لاکهارت همنشین بود و به تحقیق برروی نسخههای خطی موجود در موزه بریتانیا پرداخت و از این میان نسخه سلوکالملوک تألیف فضلالله روزبهان خنجی متخلص به "امین" را برای تصحیح انتخاب کرد.
او علاوه بر وکالت پایهیک دادگستری، از آغاز تأسیس شرکت ملی نفت ایران در کادر حقوقی شرکت نفت وارد شد و تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئتمدیره، مشاور ارشد و عضو اصلی هیئتمدیره) انجام وظیفه کرده و در ابتدای تأسیس اوپک، به مدت شش ماه معاونت اجرایی آن سازمان در ژنو را عهدهدار بودهاست. موحد، در کنار مشاغل رسمی، به تدریس حقوق مدنی و حقوق نفت در دانشکده حقوق دانشگاه تهران و دانشکده حسابداری و علوم مالی شرکت ملی نفت ایران پرداخت.
موحد در طول زندگی خویش همواره مشغول تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار شاخصی از خود به یادگار گذاشتهاست که بیشک مهمترین آنها تحقیق در متون عرفانی، بهویژه چاپ انتقادی مقالات شمس تبریزی است. کتاب ارجنامه محمدعلی موحد به نام با قافله شوق دربرگیرنده مجموعهمقالاتی از دوستان، همکاران و شاگردان وی درباره زندگی و آثار موحد، در دانشگاه تبریز توسط محمد طاهری خسروشاهی، از محققان حوزه ادبیات فارسی در آذربایجان، تدوین و منتشر شدهاست.