سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: کتاب "بادهای افسون؛ مقدمهای بر شناخت علوم غریبه در ایران" تالیف پرویز براتی که از سوی نشر چشمه منتشر شده؛ کتابی است که ضمن معرفی تاریخچه علوم غریبه در ایران، متون غریبه در ایران و سایر فرهنگهای جهان را واکاوی میکند.
آن گونه که پرویز براتی در مقدمه این کتاب آورده، او با گردآوری مجموعهای از کتابهای سنگی، خطی، عامهپسند، کتابهای نایاب و افست کمیاب و... در رابطه با علوم غریبه و مطالعه و بررسی آن، در پی واکاوی نسبت میان واقعیت و خیال و امور فراطبیعی بوده است.
این روزنامهنگار باسابقه با جمعآوری متون و منابع موجود در زمینه علوم غریبه، توانسته است زمینهای برای جستوجوی تحقیقی، روششناسانه و درعینحال بیطرف در قبال این متون را فراهم آورد.
مولف این کتاب، آنگونه که در پیشگفتار شرح میدهد، ادعایی درباره نگارش تاریخی در زمینه علوم غریبه در ایران ندارد و سعی کرده است، متونی که بخش مهم ناخودآگاهی تاریخی ایرانیان را تشکیل میدهد، معرفی و تحلیل کند. در این اثر تلاش شده است که نگاهی بیطرف، تئوریک و درعینحال دیرینهشناسانه به علوم غریبه ارائه شود.
در حقیقت "بادهای افسون" کوششی است برای تصویر کردن متون کهن و متاخر مرتبط با علوم غریبه از نمای نزدیک و تاکید بر این نکته که گام مهمتر، شناسایی علتهایی است که از رهگذر آنها، امر غریب بر ملتها حادث میشود.
براتی در مقدمه کتاب خود معتقد است که پرداختن به سیر علوم غریبه در ایران بدون نیمنگاهی به جایگاه این علوم در غرب، چندان منطقی نیست. از همین رو، بخشهای پایانی اثرش را به بررسی جایگاه علوم غریبه در غرب اختصاص داده است. البته، به واسطه غرابتهای فرهنگی و اشتراکاتی که در پیرامون جغرافیای ایران وجود دارد، در بخشی مجزا "علوم غریبه: از هند تا پاکستان" را مورد بررسی قرار داده و از پرداختن به متون عربی و اسلامی نیز غافل نمانده است.
فصلی دیگری از این کتاب به مسئله "جادو" اختصاص یافته است. براتی معتقد است با وجود اینکه جادو در ادیان آسمانی و دین اسلام امری است مذموم و ناپسندیده، محقق ناگزیر است که بدان بپردازد. زیرا برای محقق فرهنگ عامه و باورهای آیینی، جادو پدیدهای جمعی محسوب میشود که باید تنها به بررسی ابعاد آن پرداخت بیآنکه قضاوتی در مورد آن کرد.
البته، مولف کتاب "بادهای افسون" تاکید دارد که بههیچ وجه قصد تایید محتوای موجود در متون و باورهای این حوزه را ندارد و تنها دلیل و هدف تالیف این کتاب را آشنا کردن مخاطب با برخی زوایای پنهان ذهنیتِ تاریخی ایرانی و تمرکز بر متنهایی با پسزمینه امر غریب میداند.
شاید یکی از نکات قابل توجه این کتاب ادبیات نویسنده در انعکاس پژوهشها و آموختههایش باشد که به صورتی عامه فهم و به دور از غلوهای زبانی و پیچیدگیهای مفهومی ارائه کرده است. در حقیقت او سعی دارد در این کتاب با آموزههایی عامتر مدخلی برای فهم و درک مسائل مربوط به علوم غریبه ایجاد کند.
پرویز براتی پیش از تالیف این اثر، کتاب "سرگذشت نقاشی در ایران" و " کتاب عجایب ایرانی؛ روایت، شکل و ساختار فانتزی عجایبنامهها به همراه متن عجایبنامهای قرن هفتمی" را تالیف و منتشر کرده است. همچنین وی دستی در ترجمه دارد و مجموعه داستان "اپیکات" کورت ونهگات را همراه با رضا نوحی ترجمه و منتشر کرده است.
کتاب "بادهای افسون؛ مقدمهای بر شناخت علوم غریبه در ایران"، تالیف پرویز براتی، در 186 صفحه و با شمارگان هزار نسخه و بهای17هزار تومان، از سوی نشر چشمه منتشر شده است.