سرویس سینمایی هنرآنلاین: سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر امسال در حالی برگزار شده است، که ژانرهای مختلف سینمایی را در خود جای داده است.
یکی از این ژانرها که بسیار مورد توجه اهالی سینما و سینمادوستان واقع شده، ژانر وحشت است که با عنوان "سایه‌های ترس" هر شب در مدت برگزاری جشنواره به فیلم‌های ترسناک اختصاص یافته است. در میان 6 فیلمی که از کشورهای کره جنوبی، ژاپن، روسیه، لهستان و مکزیک به نمایش در می‌آیند یک فیلم هم از ایران در این بخش حضور دارد.
فیلم سینمایی "زار" اولین ساخته نیما فراهی است که نماینده ایران در بخش"سایه‌های ترس" است. "زار" داستان زوج جوانی را به تصویر می‌کشد که در دوران ماه عسل میزبان دوستانشان در شمال کشورمی‌شوند، ویلای محل سکونتشان، گذشته خوفناکی دارد وآنها ناخوداگاه درگیر ماجراهای هولناکی می‌شوند!
محمدرضا غفاری، حدیث میرامینی، سمانه کاوندی، ساناز صفایی، سینا سهیلی، وانا همتی، امیرحسین عشق آبادی، عسل هاشمی و میثاق زارع بازیگران این فیلم هستند.
اولین نمایش این فیلم در جشنواره جهانی فیلم فجر یکشنبه 3 اردیبهشت در سینما فلسطین رقم می‌خورد و 7 اردیبهشت نیز در پردیس سینمایی چارسو یا همان کاخ جشنواره، روی پرده می‌رود. نیما فراهی نویسنده و کارگردان این فیلم در گفت وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره چرایی و چگونگی ساخت این فیلم ترسناک سخن گفت.
از چگونگی شکل گیری فیلمنامه "زار" برایمان بگویید؟
در یک فستیوال بین‌المللی به همراه فیلمبردار فیلم "زار" حضور داشتیم و طی صحبت‌هایی که با سایر کارگردانان در این زمینه انجام می‌شد، دیدیم در ایران ژانر وحشت بسیار مهجور باقی مانده است، همان جا ایده اولیه فیلم "زار" در ذهن من شکل گرفت و بعد از بازگشت شروع به نگارش فیلمنامه این فیلم کردم. در واقع فیلم را براساس یک اتفاق واقعی که برای خود من در شمال کشور رخ داد ساختم.
چرا شمال کشور را برای این امر در نظر گرفتید، چقدر از طبیعت بکر شمال برای جذب مخاطب بهره گرفتید؟
برای اینکه بتوانم قهرمانان قصه را در موقعیت داستان قرار دهم باید آن ها را از تمدن شهری جدا می‌‍کردم و به یک جای خلوت می‌بردم تا موقعیت قصه بدرستی شکل بگیرد. در تمام فیلم‌های ترسناک دنیا نیز اینگونه است که قهرمان قصه از شهر خارج می‌شود و در مکانی دور از دسترس، قصه اصلی شکل می‌گیرد. از سوی دیگر قصه‌های ترسناک داستانشان به لحاظ فرم خیلی دور از هم نیست، بنابراین ما هم شخصیت‌های قصه را به شمال بردیم، تا این اتفاقات رخ دهد، اما از بافت جغرافیایی شمال برای تبلیغ بصری استفاده نکردم.
ساخت فیلم در این ژانر با سایر گونه‌های سینمایی چه تفاوتی دارد؟
از آنجایی که تجربه‌های قبلی در ژانر وحشت ناموفق بوده‌اند، پیدا کردن عوامل برای کار بسیار سخت بود. ضمن این که یکی از ویژگی‌های بارز این ژانر این است که نباید از بازیگر چهره استفاده کرد تا فیلم برای مخاطب باورپذیرتر باشد. همین عامل نیز موجب می‌شود تا برنامه اکران فیلم با مشکل همراه باشد که البته این اتفاق تنها در ایران رخ می‌دهد و در سایر کشورها این مسائل و مشکلات وجود ندارد.
عنوان اسم شما مخاطب را به یاد مراسم "زار" که بیشتر در جنوب کشور برگزار می‌شود، می‌اندازد. تا چه حد قصه مربوط به مراسم زار است؟
فیلم‌های ترسناک متشکل از چند زیر مجموعه هستند که هر کدام روایت متفاوتی دارند، اما می‌توان به طور کلی گفت فیلم‌های ترسناک از نظر قصه و داستان به هم نزدیک هستند و تنها فرم روایت آنها متفاوت است. در ایران به دلیل محدودیت‌هایی که به لحاظ موضوع و قصه وجود دارد، نمی‌شود همه را کار کرد. ما تنها از اسم "زار" برای این فیلم استفاده کردیم و داستان به طور کلی درباره احضار ارواح و تسخیر روح است. از این اسم استفاده کردیم تا برای مخاطب ملموس‌تر باشد و بداند که قرار است راجع به چه صحبت شود، ولی به طور مشخص درباره زار نیست.
اشاره کردید به اینکه در فیلم‌های ترسناک خیلی نمی‌شود از بازیگران چهره بهره گرفت در حالی که دوبازیگر اصلی شما یعنی محمدرضا غفاری و حدیث میرامینی تقریبا جزو چهره‌های شناخته شده در سینما هستند!
بله درست است. من در این فیلم از بازیگران جوان بهره گرفتم و در واقع همه فیلم اولی هستیم. همانطور که گفتم جریان فیلمسازی در ایران به شکل دیگری است و اگر بازیگر شناخته شده در این فیلم نداشتم تکلیف حضور فیلم در جشنواره و حتی دریافت مجوز و مسائل دیگر مشخص بود و همه چیز از بین می‌رفت، متاسفانه این ایرادی است که در بدنه سینما وجود دارد.
جالب است بدانید زمانی که فیلمنامه کامل شد، من آن را به خیل عظیمی از بازیگران ارائه دادم که قبول نکردند در این فیلم حضور داشته باشند و از آنجایی که فیلم‌های کوتاه من نیز آثار بی ربطی به این ژانر بودند، کسی حاضر به اعتماد و حضور در این فیلم نمی‌شد. ضمن اینکه این فیلم با سرمایه شخصی ساخته شد و ریسک کار نیز بالا بود. در نهایت محمدرضا غفاری را پیدا کردم و وقتی فیلمنامه را خواند، اولین کسی بود که پذیرفت و احساس کرد که می‌شود این فیلم را ساخت و با اعتبار خودش به سایر دوستان نیز پیشنهاد داد و کم کم گروه بازیگران شکل گرفت.
برای اینکه بازیگران را در حال وهوای فیلم قرار دهید از چه تکنیکی استفاده کردید؟
اغلب بازیگران من یا تئاتری هستند یا فارغ التحصیل سینما و بچه‌هایی بودند که مخاطب خاص سینما بودند و این گونه سینمایی را به خوبی می‌شناختند و حتی اطلاعاتشان از من هم بیشتر بود. در نهایت ما شش ماه دورخوانی و تمرین داشتیم و بعد فیلمبرداری آغاز شد، اما نکته اینجاست که بزرگترین مشکل من در واقع به پشت صحنه باز می‌گشت چرا که این ژانر در سینما خیلی شناخته شده نیست و از سوی دیگر به خاطر ممیزی کار ما سخت‌تر هم می‌شد، ولی با توجه به تمام بی تجربگی‌هایمان فکر میکنم فیلم خوبی شده است.
در طی سالیان گذشته سینماگرانی بودند که اقدام به ساخت فیلم ترسناک کردند، اما متاسفانه درعمل موفق نبودند و فیلم‌ها بیشتر شبیه به ژانر کمدی شد تا ترسناک، شما برای اینکه فیلم دقیقا در ژانر خودش عمل کند چه تدابیری را در نظر گرفتید؟
همنسلان من فیلم ترسناک نساختند و آنچه ساخته شده متعلق به کارگردانانی پیش از نسل ما بود. الان با توجه به امکانات گسترده‌ای که وجود دارد، دسترسی ما به دستاوردها و تکنیک‌های روز سینمای دنیا بازتر است و از سینمای روز دنیا در این زمینه عقب نیستیم. ما تنها در بخش صنعت سینما ضعیف هستیم، چرا که در این بخش هزینه نمی‌شود. پیش از این شناخت خوبی درباره این گونه سینمایی وجود نداشت، به همین دلیل هم فیلم‌ها بیشتر از اینکه ترسناک باشند و مخاطب را به وحشت بیاندازند کمدی می‌شدند، ولی نسل ما به واسطه دسترسی راحت‌تر به سینمای روز دنیا و اخبار و اطلاعات و همچنین دسترسی به جدیدترین تکنیک‌های روز دنیا خیلی راحت‌تر با این نوع از سینما ارتباط برقرار کرده است. از سویی شناخت اولین و مهمترین مسئله است، اگر کارگردانی در سینمای خودش موفق است به این دلیل است که به حوزه کاری خودش اشراف کامل دارد و از بعد اجتماعی این حوزه را خوب می‌شناسد. اگر حمایت‌ها بیشتر و بهتر شود ما می‌توانیم در ژانرهایی که تاکنون موفق نبوده‌ایم حرف‌های خوبی داشته باشیم ما نه تنها در ژانر وحشت بلکه در سینمای اکشن هم اثر خوبی نداریم و فکر میکنم اگر از نسل جدید سینماگران با توجه به دانشی که دارند حمایت درستی صورت بگیرد می‌توان در این حوزه‌ها نیز آثار درخور و قابل توجهی تولید کنیم.
اولین نمایش فیلم شما در جشنواره جهانی فیلم فجر رقم خورد.
بله، در واقع آقای میرکریمی برای فیلم من یک معجزه رقم زد. از روز اول می‌دانستم که "زار" در ایران اکران نمی‌شود، اما آقای میرکریمی از آنجایی که خودش از اهالی سینماست و از ضعف‌های این حوزه به خوبی خبر دارد، نسبت به این ژانر سینمایی نیز نگاه خاص و ویژه‌ای داشت و به نظرم کارشان بسیار با ارزش است و تاثیرگذار خواهد بود. چرا که وقتی مخاطب با یک فضای جدید آشنا شود، قطعا با آن ارتباط برقرار می‌کند. این کار جذابی است که آقای میرکریمی انجام داده و به نوعی به این ژانر در سینمای ایران کمک کرده است و امیدوارم به زودی مخاطب نیز از این گونه سینمایی استقبال کند و باعث شود تا ژانر وحشت در سینمای ایران نیز جایگاه خودش را پیدا کند. چرا که همانطور که اشاره کردید در سینمای ایران تاکنون تجربیات موفقی در این ژانر رخ نداده است. در صورتی که این فیلم بتواند انتظارات مخاطبان و منتقدین را براورده سازد، می‌تواند اتفاق جدیدی در این زمینه محسوب شود و نقطه اغازی برای این گونه از فیلمسازی در سینمای ایران باشد.
برای معرفی کردن فیلم چه شرایطی را لحاظ کردید؟
فیلمی که در سینمای مستقل ساخته می‌شود بودجه تبلیغاتی اندکی دارد، بنابراین ما بیشتر فضای مجازی را در نظر گرفتیم و بهترین تبلیغ در سینما تبلیغات دهان به دهان است. تنها ارگانی که تاکنون برای ما تبلیغ کرده در حال حاضر خود جشنواره جهانی فیلم فجر است و البته رسانه‌ها که همراه ما هستند.
شما اولین فیلم خود را با حضور در ژانری سخت تولید کردید، به عنوان یک کارگردان فیلم اولی در طی مسیر با چه مشکلاتی مواجه شدید؟
من برای این فیلم بسیار خوش شانس بودم. برای گرفتن مجوز خیلی مسیر سختی را طی نکردم و این برایم جالب بود، فکر میکنم همه تصور می‌کردند که فیلم خوبی نخواهد شد و به همین دلیل هم در ابتدا راحت مجوز دادند. ولی بعد از ساخت، وقتی فیلم را دیدند با آن که بازخورد خوبی نسبت به فیلم داشتند و از آن راضی بودند همه یک‌دل و یک صدا به من گفتند که قرار نیست این فیلم در ایران اکران شود. اما با تمام این مسائل و با اینکه می‌دانستم راه سختی پیش رو دارم با دلگرمی بزرگانی چون حسن فتحی عزیز که در مرحله نگارش فیلمنامه، آن را تایید کرد و با تاییدش دلم را قرص کرد و رضا میرکریمی که با دعوت از فیلم ما در جشنواره جهانی فیلم فجر در واقع اولین کسی بود که دست ما را گرفت، این راه را ادامه دادم.
این روزها مشغول فعالیت جدیدی هستید یا تمرکزتان همچنان روی فیلم "زار" است؟
تولید فیلم به یک سال پیش باز می‌گردد و تمرکزم را از روی فیلم "زار" برداشتم. این روزها مشغول نگارش یک فیلمنامه جدید هستم به نام "هولوگرام" که یک فضای سایکودرام دارد و پس از اتمام فیلمنامه وارد پروسه پیش تولید خواهم شد.