سرویس سینمایی هنرآنللاین: فیلم "قاتل اهلی" به کارگردانی مسعود کیمیایی و تهیه کنندگی منصور لشگری قوچانی از ابتدای کلید خوردن آن با حواشی بسیاری همراه بود.
با نزدیک شدن به زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر و تحویل آثار به دبیرخانه این حواشی بیش از پیش شد، به نحوی که مسعود کیمیایی مجبور به نوشتن نامهای شد مبنی بر اینکه فیلمی که قرار است در جشنواره به نمایش درآید فیلم او نیست. در نهایت با تشکیل شورای حکمیت این ماجرا ختم به خیر شد و تهیهکننده کار نیز موظف شد تا وسایل و تجهیزات لازم را در اختیار کارگردان قرار دهد تا سکانسهای باقی مانده را ضبط کند و فیلم را به دبیرخانه فجر تحویل دهند.
پس از اتمام کار و درست زمانی که آثار در دبیرخانه در حالی انتخاب بودند خبری رسید مبنی بر اینکه قرار است قاتل اهلی در دو نسخه دیده شود، نسخهای که مورد تأیید کارگردان است و نسخهای دیگر که مورد تأیید تهیه کننده است.
این ماجرا نیز ختم به خیر شد تا اینکه روز گذشته 9 بهمن ماه و در آستانه شروع جشنواره فیلم فجر، پرویز پرستویی بازیگر این فیلم در یادداشتی با عنوان" دیر شد اما شد" که در روزنامه شرق منتشر شده بود، نوشت:
"آقای کیمیایی خالق آثاری مهم مانند "گوزنها"، "قیصر" و "داشآکل" که با این فیلمها یکی از بانیان موج نو سینمای ایران بودند، در فیلمهای "ضیافت"، "حکم" و "متروپل" به بنده پیشنهاد همکاری دادند که نتوانستم خود را مجاب کنم در این فیلمها بازی کنم. اما امسال که از طرف تهیهکننده، آقای لشکریقوچانی، به من پیشنهاد همکاری شد، بعد از خواندن فیلمنامه و اعتقاد به اینکه این فیلم کار متفاوتی در آثار اخیر آقای کیمیایی خواهد شد، با علاقه پذیرفتم و با جانودل برای خلق لحظهلحظه همان فیلمنامه وقت و انرژی گذاشتم که به قول آقای کیمیایی دیر شد، اما شد. در تمام لحظات فیلمبرداری، ارتباط بسیار خوبی بین من و آقای کیمیایی و سایر عوامل و بازیگران برقرار بود تا لحظه آخر که تمام سکانسها طبق همان فیلمنامهای که خوانده و توافق همکاریای که کرده بودیم در کنارشان بودم. در پایان هم به خوبی و خوشی با گروه خداحافظی کردم و ایکاش این حال خوب تا اکران با همه ما بود.
اما غائله به اینجا ختم نشد و اختلاف تهیهکننده و کارگردان بر سر اضافهشدن دو، سه سکانس کلیدی و مهم به وجود آمد و ما نمیدانستیم پس از پایان فیلمبرداری موضوع از چه قرار است و حکمیت و نهایتاً تصمیم به فیلمبرداری آنها برای من بهعنوان کسی که همیشه اول با احترام به مخاطب نقش را میپذیرم و به عشق برقراری ارتباط با ایشان، علامت سؤال ایجاد کرد!
این سؤال نهتنها برای من که برای برخی از سایر بازیگران و عوامل هم عمده شد و نهایتاً شنیدم که تهیهکننده و کارگردان توافق کردهاند دو نسخه را به مخاطب نشان دهند؛ نسخه کارگردان در جشنواره و نسخه مورد تأیید تهیهکننده در زمان اکران. نسخه تهیهکننده همان است که در فیلمنامه بود و اجرا شد اما نسخه مورد تأیید کارگردان را دیدم؛ فقط بحث اضافهشدن سه سکانس نبود!
تغییرات در فیلمنامه و مونتاژ بهگونهای که در خدمت آن دو، سه سکانس جدید باشند، صدمه اساسی به فیلم زده است.
از اینکه از اعتماد و عشقی که به این پروژه داشتم، سوءاستفاده شد؛ متأسفم و به دلیل احترام ویژهای که برای مخاطبان عزیز قائل هستم، خواستم پیش از نمایش فیلم به ایشان اعلام کرده باشم که این فیلمنامهای نبود که قرار بود بازی کنم و در نتیجه این فیلم که میتوانست اثر خوبی در کارنامه همه ما ازجمله آقای کیمیایی باشد، ارزشش را به مسائل شخصی باخت و آن نشد که با وجود "دیربودن" قرار بود، بشود! و در آخر انتقادی هم به هیئت انتخاب جشنواره فجر دارم؛ اگر از کسانی که تخصصشان سینما و سینمای حرفهای بود بیشتر در این شورا استفاده میشد، در آن صورت نقاط ضعف و قوت فیلمها بیشتر جلوه میکرد و انتخابها اینگونه نبود که الان هست. آقای افروغ در مصاحبههایشان تأکید داشتند که فیلمها خیلی با حساسیت انتخاب شدند، اگر اینگونه است، چرا باید فیلم "قاتل اهلی" در جشنواره، آنهم در بخش سودای سیمرغ نمایش داده شود. کاش فیلمهای دیگرانی که نادیده گرفته شدند، بهجای این فیلم نمایش داده میشدند."
این یادداشت پرستویی موجب عصبانیت کیمیایی شده و او نیز طی یادداشتی، پاسخی صریح و غیر منتظره به پرویز پرستویی و حواشی پشت پرده فیلم "قاتل اهلی" نوشت:
"چرا به حرفهای سرمایه گوش کردید و سراغی از من نگرفتید؟/ من کی به دو نسخه بودن "قاتل اهلی" رضایت دادم/نسخه مرا کجا دیدهاید کنار تهیه کننده؟/باید مواظب آدمهایی که تبلیغات بلدند و از این راه پول دار شدهاند بود/ کاش یک بار به خانهای که سر سفره آن نشستی، مینشستی و به من گوش میدادی…
هیچگاه فکر نمیکردم در نوشتهای جواب شما را بدهم. دو تفکر دور از هم و دو تجربهای جدا. کار را آسان میکردید، تماس میگرفتید و موضوع را میپرسیدید. اینها موضوعات سودآوری نیستند. برای شما مهم است که در فیلمهای من دعوت شدهاید اما بازی نکردهاید. "نتوانستید خود را مجاب کنید". بعضی از فیلمهایی که خود را مجاب و بازی کردهاید به یاد داریم.
چرا به حرفهای سرمایه گوش کردید، به حرفهای هنر گوش نکردید، حتی سراغی نگرفتید. شما حتی نمیدانید و خبر ندارید من در نامهای به خانه سینما دانستگانی که میخواهند این فیلم را به سرانجامی برسانند نوشتم و تقدیم کردم. من کی به دو نسخهای بودن فیلم "قاتل اهلی" رضایت دادم؟
مگر میشود دو نسخه از فیلمی ساخته من وجود داشته باشد؟ مگر "گوزنها" و چندتایی دیگر که باید عوض میشد و من چارهای نداشتم، تهیه کننده نسخهای دارد؟ تهیه کننده نه نویسنده و نه کارگردان است، صاحب پول است. شما در کجا و کدام سمت ایستادهاید؟ شما به قول خودتان آن نسخه من را کجا دیدهاید، کنار آقای تهیه کننده؟
مونتاژ فیلم "قاتل اهلی" را تهیه کننده به بهرام دهقانی سپرد و سرانجام تمام شد. دیدم قسمتهایی زیبا و حرفهای و خلاق است. فقط همان دو – سه فصل به قول شما که در فیلمنوشت بوده فیلمبرداری شد و واجب بود. این واجبها فقط در سینه و خلاقیت مؤلف واجب میشود، نه عاملان دیگر. شما چرا در فیلم "متروپل" بازی نکردید را که هیچگاه نه من به شما فیلمنوشتی دادم و نه گفت وگویی کردیم، مدال میکنید؟!
شما در قاب کارگردان و گفت وگوی نوشته شده نویسنده بازی میکنید. جواب دادن کار شما نیست. شما بازی نوشته شده را بازی کردید و بسیار خوب هم بازی کردید.
بسیار باید مواظب بود. آدمهایی که تبلیغات را بلدند و از این راهها پولدار شدهاند و از این دست بسیارند، به حساسیتهای هنرمندان و دانستگان از قاب دوستی وارد میشوند و بیشتر خودشان را تبلیغ میکنند. شما وارد این یارگیریها نشوید، شما را خیلی پاکتر و هنرمندتر می دانم که بدون سوالی از این دوست به سمت سرمایه گذاری بروید که تا حال هیچ تألیفی در هیچ زمینهای از هنرها نداشتهاند. شما را مردم دوست دارند، مواظب این دوست داشتهها باشید، شما بازیگر دانستهای هستید. در فیلم "قاتل اهلی" بسیار دانسته بازی کردید.
می گویید مسائل شخصی؛ کجای زندگی هنرمند و نویسندهای که متعهد است و ۵۰ سال آن را تثبیت کرده و دانندهها میدانند، مسائل شخصی وارد اثر و تألیفش شده است؟ پرویز خان، پرویز عزیز، دوست به خانه آمدهام، هوچی گری به آرامی روح ساده ما را فتح میکند. در طول فیلم، بسیار درباره آهنگ و اعتراض، اختیار واژه در مفهوم و بسیاری دیگر حرف داشتهایم و به قول خودتان بسیار آموختید، اینجا سمت شماست. این مونتاژ تماماً کار آقای بهرام دهقانی هست و مورد تأیید من. فیلمنوشت مال ماست، مال نویسنده است. همانی هست که بود. دریغ که دوستی، هنرمندی، بازیگری خوب را از من برنجانند. در همین دوستی می گویند، کاش یک بار به خانهای که سر سفره آن نشستی، مینشستی و به من گوش میدادی…
در نمایش برای هیأت انتخاب جشنواره فجر، فیلم "قاتل اهلی" با تمام آراء تأیید شد. شما می گویید ای کاش این فیلمی را ندیدهاید که من و فیلمبردار و آهنگساز و صداگذار هنوز کامل ندیدهایم انتخاب نمیشد، و فیلم دیگری به طور قطع شما ندیدهاید و نادیده گرفته شده قبول میشد.
شما دستمزد فیلم "قاتل اهلی" را به گفته تهیه کننده آن دویست و هفتاد میلیون تومان گرفتهاید که تمام آن نقد شده است. اما ایشان هنوز طبق قرارداد، نیمی بیشتر از دستمزد قرارداد مرا ندادهاند. رفاقت کنید، بقیه پول من و دیگر عوامل را بگیرید و سالی یک فیلم از آن فیلمهای دفاعی، خود بازی کنید.
فیلم "قاتل اهلی" یک نسخه دارد، یک تألیف دارد.
با دوستی، مسعود کیمیایی"
حال با این کش و قوسهای فراوان باز هم خبرها حاکی از آن است که فیلمی که در جشنواره به نمایش در میآید نسخه مورد تأیید آقای کارگردان است و فیلمی که در اکران عمومی به نمایش در میآید نسخه مورد تأیید تهیه کننده، باید دید سرانجام این "قاتل اهلی" که به نظر میرسد چنان اهلی هم نیست و به جان صاحب گوزنها افتاده است به کجا ختم میشود.
با توجه به این که فیلم قبلی کیمیایی در جشنواره فیلم فجر چندان مورد توجه واقع نشد، باید دید با این حواشی بوجود آمده" قاتل اهلی" تا چه اندازه میتواند در جشنواره فیلم فجر با اقبال مواجه شود.