سرویس سینما هنرآنلاین: چند ماه قبل نشست نقد و بررسی فیلم "لانتوری" با حضور عوامل فیلم و یک جامعه‌­شناس برگزار شد. در بخشی از آن نشست بین جامعه‌شناس و بازیگر فیلم جدالی درگرفت. جامعه‌شناس به بازیگر سینما که در ستایش بخشش در ماجرای اسیدپاشی و ایراد قانون صحبت می‌کرد، گفت صلاحیت نداری درباره مسایل جامعه و اجتماع  صحبت کنی و متقابلا بازیگر سینما هم خطاب به جامعه‌شناس با استفاده از همان عبارت گفت شما هم "صلاحیت نداری" درباره فیلم صحبت کنی. این نشست نمونه‌ای بود که نشان داد هنوز گفت‌وگو حتی بین سینما و جامعه‌شناسی به درستی شکل نگرفته است. حالا "سینما دو" با شعار بررسی سینمای اجتماعی ایران به تلویزیون آمده است، تلویزیونی که علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی با وجود ضرورت کمترین سهم را در آن دارد برنامه‌ای برای بررسی سینمای اجتماعی ایران تدارک دیده است.  

قسمت نخست "سینما دو" نشان داد اگر با همین شکل و شیوه و فرمان حرکت کند، در بررسی سینمای اجتماعی ایران با نگاه جامعه­‌شناسانه به سینما توفیقی نخواهد داشت. حضور یک جامعه‌شناس یا تعدادی از افراد به عنوان بخش کوچکی از جامعه - فارغ از نحوه انتخاب برای حضور- نمی‌تواند به بررسی سینمای اجتماعی منجر شود. آنچه در قسمت نخست "سینما دو" گذشت بررسی سینمای اجتماعی نبود حتی در بخش‌هایی که جامعه‌شناس برنامه نظر خود را بیان می‌کرد و می‌گفت در فیلم‌های نرگس آبیار سینمای زنانه دارد شکل می‌گیرد و فیلمسازان قبل از او نگاه ایدئولوژیک داشته‌اند و فیلم سوسیالیستی ساخته‌اند و نگاه مردانه دارند، عبارت‌هایی کلی گفته می‌شد بدون اینکه به مشخصه‌های آنها اشاره کند و یا به زمینه‌های اجتماعی فیلم‌ها نیم نگاهی داشته باشد. یا وقتی نرگس آبیار از تقابل با زندگی مدرن و تکنولوژی می‌گفت لازم بود دست کم چند دقیقه‌ای بحث و گفت‌وگو در نقد مدرنیستی و پیامدهای اجتماعی مدرنیسم و مشخصه‌های آن شکل بگیرد اما به جای این ضرورت‌ها برنامه‌ای که بر بررسی سینما اجتماعی تاکید دارد، سعی داشت با اطلاق عناوینی، دو قطبی سینما و تفکیک خوب‌ها و بدها را تقویت کند.

جامعه شناس برنامه از اصطلاح غربگرایانه برای بعضی فیلم‌ها و نگاه جاهلانه روشنفکرانه در سینما گفت، باز هم بی‌آنکه از نگاه جامعه‌شناسی فیلم تحلیل شود، عبارت‌های کلی تکراری استفاده شد غافل از اینکه به صرف گفتن جمله؛ این فیلمسازان یا فیلم‌ها غربگرایانه هستند، حتی از زبان شخصی که عنوان جامعه‌شناس دارد، لزوما غربگرایانه بودن فیلم‌ها پذیرفته نمی‌شود. جامعه‌شناس برنامه در حالی که از عبارت‌ها به کار می‌برد وقتی بحث اطلاق فیلمساز ارزشی در رسانه‌ها به نرگس آبیار به میان آمد و اینکه آبیار گفته فیلمساز ارزشی نیستم، به درستی (در این مورد) گفت این بازی رسانه‌هاست که می‌خواهند دو قطبی درست کنند در حالی که خود جامعه‌شناس برنامه با به کار بردن عناوین کلی فیلمسازان زنانه، مردانه، غربگرایانه و جشنواره‌ای و روشنفکرانه جاهلی و سوسیالیستی و ... در حال مرزبندی، جداسازی و دوقطبی سازی سینماگران بود. با نشست مجری و فیلمساز در یک طرف و جامعه‌شناس، منتقد و تعدادی از افراد جامعه در طرف دیگر تحلیل جامعه شناختی در یک برنامه محقق نمی‌شود، بلکه ملزومات دیگری هم مانند دوری از پیش فرض در جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی پیش از بررسی و تحلیل که یک اصل است، نیاز دارد که قسمت نخست "سینما دو" از آن بهره چندانی نداشت.

Capture

جامعه‌شناسی در دنیای امروز تحولاتی داشته و تخصص‌هایی در این رشته پدید آمده که بخش مهمی از آن بر اساس ضرورت‌ها و واقعیت‌های جوامع از جمله جامعه ایران است و برنامه‌ای که قرار است نگاه اجتماعی به سینما داشته باشد یا سینمای اجتماعی را بررسی کند، نمی‌تواند به آنها بی‌توجه باشد. علاوه بر آن امروزه نگاه بین رشته‌ای به پدیده‌ها و مفاهیم از جمله مسایل اجتماعی و یا سینمای اجتماعی یک ضرورت است و بررسی اجتماعی سینما با غفلت از آنها دقیق و جامع نخواهد بود.