گره سینمای خبرگزاری هنر ایران: «سینما رو به آینده» سلسله نشست‌هایی است که به همت حوزه هنری و با اجرای امیر قادری از 17 تیر ساعت 5 عصر در سینمای آزادی به مدت 4 روز برگزار می‌شود. اولین نشست با حضور محمدرضا عباسیان، عباس نادران، مهدی سجاده‌چی و امیررضا مافی، چهار نفر از اهالی و دست‌اندرکاران سینما و جمعی از علاقه‌مندان و اصحاب رسانه روز پیش برگزار شد. در ادامه سوال پایانی قادری در خصوص تهدیدها و امیدهای سینمای ایران و پاسخ مهمانان آمده است.
امیر قادری: با توجه به تغییراتی که متعاقب تغییر دولت پیش خواهد آمد، بزرگترین تهدید و امیدی که از الان به بعد در سینمای ما وجود دارد، چیست؟ در سال‌های آینده چه مسئله یا مسائلی سینمای ایران را تهدید می‌کند؟ به آینده سینما امیدوار هستید؟
محمدرضا عباسیان در پاسخ به این سوال گفت: با کمال تاسف و دردناکی باید بگویم سینمای ایران را رو به ابتذال و احتضار می‌بینم. حدود 10 تا 12 سال پیش بحث جدی‌ای مطرح کردم و متعاقبا مورد هجمه قرار گرفتم. آن زمان تولیدات نمایش خانگی به صورت دی‌وی‌دی به بازار عرضه می‌شد. گفتم این روند آسیب جدی‌ای به هنر‌صنعت سینما خواهد زد. در حالی که در دنیا در کنار خیلی از شاخصه‌های فرهنگی هنری‌ای که داریم ما را به سینمایمان می‌شناسند. گفتم سریال در تلویزیون ساخته می‌شود و این حجم از انرژی‌ای که برای تولیدات سریالی صرف می‌شود، الان شرایط بدتری ایجاد کرده است.
وی با ادای احترام به افرادی که در سینما فعالیت دارند، ادامه داد: باید بگویم کسانی که در پلتفرم‌ها به دلیل هزینه‌های بالا نمی‌توانند فعالیت کنند، به سینما رو می‌آورند. البته به غیر از آن معدود فیلم‌هایی که با سرمایه خصوصی یا کمدی است و برای گیشه کار می‌کنند.
عباسیان با اشاره به اینکه در 2 سال گذشته از اعضای هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر بوده اضافه کرد: اوضاع خیلی خراب است. سال گذشته 75 فیلم دیدم. از بین اینها نمی‌شود 10 فیلم چشم‌گیر برای نمایندگی سینمای ایران انتخاب کرد. نه تنها نمی‌توان برای سالن سینما، حتی به این گونه نیستند که از تلویزیون پخش شوند و امید داشته باشیم حال خوب، آموزه‌ای، افتخاری، انرژی‌ای برای مردم به همراه خواهند داشت. با توجه به آنچه که از دیدن فیلم‌های معرفی شده به جشنواره دیدم، از آنجا که برآیند سینمای ایران را جشنواره فجر می‌دانیم، شرایط خوبی نداریم. هنوز فیلم موفق جشنواره آن سال اکران نشده.
وی تکمیل کرد: در 13 سال گذشته، نزدیک به 1000 فیلم ساخته شده، فیلم چشم‌گیری که حال خوب کن باشد، اگر در گذشته حداقل سالی 4 فیلم بوده، در این بازه زمانی شاید به 20 فیلم نرسد. این نگران‌کننده است. آنچه که بر پرده سینما می‌بینیم چیزی نیست که به ما امیدواری بدهد.
عباس نادران از دیگر مدعو سخنرانان این نشست در پاسخ به سوال میزبان و در ادامه گفت: اینکه آقای عباسیان جز هیئت انتخاب بوده‌اند و فیلم‌های دندان‌گیر و جریان‌ساز و موثر و ماندگار ندیده‌اند، بله ما هم قبول داریم. ولی با این قسمت از صحبتشان که جشنواره فیلم فجر الان نماینده و برآیند تولیدات سینمای ایران است، موافق نیستم. این را ماحصل عملکرد بالادستی می‌دانم؛ چرا که همان بندها، تبصره‌ها و موانعی که برای قصه‌ی پروانه ساخت و نمایش و اکران وجود دارد، موثر است. و اما در مورد تهدیداتی که امروز در سینمای ایران وجود دارد، فکر می‌کنم مدیرانی که در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی ترسو هستند و متاسفانه چوب در چرخ تولیدات سینمایی می‌گذارند، جز بزرگترین تهدیدات سینمای ایرانند.
نادران با یبان اینکه به شدت امیدوار است ادامه داد: نقطه‌ی امیدم نسل جدید فیلمساز هستند. بالاخص در فیلم اولی‌ها، استعدادهای جوانی وجود دارد که اتفاق برگ برنده‌شان این است که به هیچ عنوان در زمین قواعد و قوانین غلط بازی نمی‌کنند. اینها همان‌ها هستند که فیلم‌هایشان را به جشنواره فجر نمی‌فرستند. در حوزه فیلم کوتاه اتفاقات مهمی در حال انجام است. تاکید می‌کنم که اصلا در مورد جریان اپوزیسیون صحبت نمی‌کنم. این نسل جدید، جسارت، تحول، عشق به سینمایی‌ای دارد که برایش فیلمسازی موضوعیت دارد. حتی اگر لازم باشد برود این فیلمسازی را با همکاری ارگانی بسازد، می‌رود و به اصطلاح فیلم خودش را می‌‌سازد.
پاسخ مهدی سجاده‌چی از دیگر سخنرانان نشست «سینما رو به آینده» این بود که: مهم این است که با وجود اصطلاح «فرار مغزها» از استعدادهای داخلی ایران کم نمی‌شود. ما نیروانسانی فوق‌العاده و عجیبی داریم که تمام نمی‌شوند. هر چقدر فیلمسازان پیر شدند، از دستشان دادیم یا از ایران رفتند، همچنان می‌بینیم نیروی انسانی در همه جای کشور با وجود سیستم‌های آموزشی ضعیف، وجود دارند و کار می‌کنند.
سجاده‌چی اصلی‌ترین نکته در سینمای ایران را همان چالشی دانست که سینمای دنیا با آن درگیر است و ادامه داد: در سال گذشته بعد از اکران «اپنهایمر» صرف نظر از اینکه چقدر به کارگردانش علاقه‌مند بودید، نفس راحتی کشیدید. نگفتیم 3 ساعت هدر رفت. بالاخره فیلم دیدیم. این یعنی دو سال فیلم ندیدم. نبود فیلم خوب، مربوط به کل دنیاست. پس بر سر سینمای خودمان نزنیم. در کل دنیا بحران رویارویی با مخاطب جدید وجود دارد. مخاطب فیلم‌ها و سریال‌های زیادی می‌بیند، خیلی سخت‌گیر شده و همه چیز برایش تکراری است. نوابغ و انسان‌های خاصی باید پیدا شوند و بیایند فیلم بسازند. در همه‌ی دنیا این مشکل وجود دارد. ما هم در چالش با این مشکل باید به دنبال راه‌حل باشیم. باید بتوانیم به سیاق سال‌های گذشته سالی 2 تا 3 فیلم خوب، 15 فیلم متوسط و یک تعدادی فیلمی که بالاخره باید ساخته شوند، داشته باشیم. در همه وقت چنین چیزی بوده.
امیررضا مافی، چهارمین مهمان سخنران در پاسخ قادری گفت: بزرگترین بحران را در سینمای ایران سیاست‌زدگی می‌دانم. معتقدم سینمای ایران دچار بیماری سیاست‌زدگی شده است. این امر از همه طرف و همه‌ی جناح‌هاست و باعث شده عمق معنایی را در سینما از دست بدهیم. سینمایِ ایرانِ امروز، به واسطه‌ی سیاست‌زده بودنش و به لحاظ معنایی در وضعیت ابتذال به سر می‌برد. این مهم‌ترین تهدید است.
وی سینماگران و مدیران سینمایی را، چه به لحاظ معرفت‌شناختی، و چه به لحاظ هستی‌شناختی و انسان‌شناختی، خیلی از جهان امروز و در جهان امروز، ندانست و ادامه داد: امیدوارم در کشورمان، امر سیاست‌زده به امر سیاسی بدل شود. حتما تاثیرش در سینما بسیار روشن است. حرکت‌های اجتماعی و مردمی این را نشان می‌دهد که ما در حال گذر از این دوران هستیم و در آینده اوضاع بهتری خواهیم داشت.
مافی اضافه کرد: در وضعیت جدید سینما، مردم ما سراغ دیدن فیلم‌هایی در سالن سینما می‌روند که قواره‌ی سینمایی داشته باشد. ما امروز در قواره سینما فیلم کم داریم. به جز فیلم‌های کمدی که به تفریح دست جمعی منجر می‌شود، فیلم‌های غیر کمدی‌ای که ارزشمند باشد تا روی پرده بزرگ سینما و در کنار دیگران ببینیمش کم است. امیدوارم فیلمسازانی در این کشور رشد و توسعه پیدا کنند که قدر معنا را بدانند و برای این پرده فیلم تولید کنند و مردم را هم به سالن سینما ببرند.
در پایان امیررضا مافی تکمیل کرد: اما همچنان معتقدم از پر شدن سالن‌های سینما مهم‌تر تولید اثر بامعناست، از هر جهت. حتی آثار معنایی که مخالف ماست. مخالفتی که از امر سیاسی رخ بدهد خیلی خوشحال‌کننده است تا مخالفتی که از سر سیاست‌زدگی انجام می‌گیرد. مخالفان سیاسی می‌توانند با هم کار کنند ولی مخالفان سیاست‌زده قطعا نمی‌توانند. ابتلا شدید سینمای ما به امر سیاست‌زده باعث آسیب جدی شده است. امیدوارم در نسل‌های بعدی از بین برود.
در پایان این نشست امیر قادری گفت: به نظر من ما اکنون در نقطه تصمیمات مهم ایستاده‌ایم و مدیرانی باید این تصمیات بزرگ را بگیرند.
دومین جلسه از سلسله نشست‌های «سینما رو به آینده» امشب 18 تیرماه با حضور سیدمحمد حسینی، منوچهر شاهسواری، کمال تبریزی، بابک خواجه پاشا، آزیتا موگویی و محمد ساسان در پردیس سینمایی آزادی برگزار می‌شود.