گروه سینمای خبرگزاری هنر ایران: رضا مقصودی در نسخه دوم «خجالت نکش»، فیلمی ساخته که مخاطب سینما از خودش خواهد پرسید «بهتر نبود با این سناریویی که در پیش گرفته شده نسخه تلویزیونی آن ساخته می شد تا کیفیت اثر حفظ شود؟» هر چند که اخبار حاکی از انتشار قریب‌الوقوع سریال این فیلم در یکی از پلتفرم‌هاست.
در گفت‌وگویی که این کارگردان زمان اکران خجالت نکش1 با رسانه‌ها انجام داد، گفته است که ایده خجالت نکش را برای بار اول به صورت سریالی به تلویزیون ارائه داده و پس از نپذیرفتن، سعی کرده آن را در قالب فیلم سینمایی در آورد. از آنجا که فاصله‌ی ارائه و رد نسخه تلویزیونی آن تا تبدیلش به نسخه‌ی سینمایی چندین سال بوده، مقصودی با تبحری که در همکاری با کمال تبریزی فیلمسازِ بنام تلویزیون و سینما داشته، توانست با فشرده‌سازی و انتخاب درست در حذف و اضافه‌های لازم برای تبدیل سناریو سریال به فیلم (با توجه به کسب افتخارات و جایزه‌ها و بازخوردی که از مخاطب گرفته) تا حد امکان موفق ظاهر شود.
وی که با شخصیت‌پردازی کاریزماتیک قنبر در خجالت نکش 1 از او کارکتری با خصیصه‌های فرامتنی و آشنایی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ساخته بود در نسخه دوم خجالت نکش نتوانست وجه جذاب قنبر را در جای درستش بنشاند. در سری‌سازی سینمایی یکی از اصول شخصیت‌پردازی حفظ خصیصه‌های برندینگ شخصیت است.
قنبر تحت تاثیر فضای حاکم بر رسانه ملی تصمیمات زندگی‌اش را می‌گرفته و از شعارهای سیاسی روز استفاده می‌کرد. او با تمام ضعف‌های اجتماعی‌اش لیدری بخشی از مردم جامعه خود را عهده‌دار بود. قنبر در نسخه اول فیلم مقصودی تلاش کرد مشکلش را بدون اطلاع دیگران و با مراجعه‌ی مستقیم برطرف کند. این امر نشان از قدرت مدیریت بحران او در جامعه‌ی کوچک اطرافش بود.
قنبر در سری دوم فیلم، شخصیتی است که به بهانه دستاویزی نویسنده برای رسیدن به تاثیر فضای مجازی بر کیان خانواده، مشکلش را به بیرون از خانواده منتقل می‌کند و راه‌حلش را در خرافات و رسوم منسوخ شده‌ای جستجو می‌کند که دیگر سنخیتی با شرایط روز ندارد. در حالی که از بارزترین خصیصه‌های جذاب قنبر در قسمت اول، باهوشی نهفته او در پس شخصیت به ظاهر ساده و طنزش بوده است.
تغییر بازیگران خجالت نکش را اگر چه به گفته نویسنده و کارگردان این فیلم می‌توان به علت درخواست بازیگران پیشین در درخواست دستمزد بالا موجه دانست و یا همزمانی تولید نسخه سریالی با سینمایی را دلیل عدم تمرکز کارگردان و عوامل فنی برآورد کرد؛ اما هیچکدام از این دلایل نمی‌تواند در سینمای حرفه‌ای توجیه مناسبی برای کیفیت پایین فیلم در بازی باشد.
مصداق کیفیت پایین بازی را می‌توان، پسران و عروسان جدید قنبر و صنم یا برادر تازه وارد صنم، و خواهر نادوخته‌ی رجب به تن فیلم دانست. صحنه‌هایی که نقش‌های یاد شده در آن حضور دارند به صراحت مکث ابتدایی بازیگران در شروع حرکت حس می‌شود و خاطر مخاطب را می‌آزارد. این مکث بالاخص در نقش‌آفرینی بهرنگ علوی هویداست. شخصیت‌پردازی برادر صنم بسیار تیپیک، تکراری و دم دستی است.
بهاره کیان‌افشار که در این نسخه از فیلم نقش خواهر رجب و دختر مورد علاقه‌ی برادر صنم را بازی می‌کند، برخلاف تم مردم روستای پردازش شده توسط مقصودی دختری بسیار شیک و رویایی است که نه لهجه و ظاهرش به روستا نزدیک است و نه نوع معاشرت او. صحنه‌ای که در آن خواهر رجب توسط برادر صنم دزیده می‌شود، با خنده‌های هیستریک بهاره کیان‌افشار یکی از ضعیف‌ترین و سطحی‌ترین بازی گرفتن‌هایی است که ممکن است در فیلمی رخ دهد. رفتاری نابالغ از دختری که صحنه‌ی ورودش به فیلم در جهت پردازش شخصیتی است روشنفکر و معقول.
از دیگر دلایل در نیامدن این نسخه نسبت به نسخه‌ی پیشین می‌توان به این امر اشاره کرد که مقصودی به گفته‌ی خودش همزمان با تولید این فیلم در حال تهیه و تولید سریال خجالت نکش نیز بوده و باعث شده تمرکزش در کیفیت فیلم کم شود.
سوای ضعف خجالت‌نکش 2 در بازی‌های انجام شده یا تدوین یا کارگردانی، مقصودی در فیلمنامه‌نویسی شهره است و در این سری هم فرمول همیشگی خود در خلق طنز را حفظ کرده است (تضاد بین هسته اصلی و پیش‌برنده‌ی فیلم و روند ظاهری فیلم است.) او به بهانه گرم شدن زندگی صنم و قنبر طلاق را بین‌شان جاری می‌کند و در کنار طلاق صنم و قنبر، ازدواج برادر صنم را علم می‌کند. پارادوکسی که فیلمنامهنویس قصد دارد از پی آن خنده بگیرد.
با وجود تجربه قلم رضا مقصودی نمی‌توان نوع گره‌گشایی او را پذیرفت. مقصودی برای حل مشکل بین صنم و قنبر رسم دختر دزدی را رو می‌کند که به لحاظ عرف و تغییرات فرهنگی جوانان امروزی، راه‌حل کم خطری نخواهد بود. ممکن است این نویسنده و کارگردان ژانر کمدی فیلمش و استفاده ابزاری از رسمی برچیده برای خنده گرفتن را مناسب بداند اما به دلائل روانشناختی بهتر بود در کنار استفاده از این رسم به شکلی دراماتیک از کارا نبودن این رسم در هر شرایطی صحبت می‌شد.
هر چند کسب گیشه «خجالت نکش 2» نشانه‌ی کیفیت نامناسب ذائقه ایرانی است ولی امیدواریم این فیلمنامهنویس موفق کشورمان با تمرکز بر حوزه تخصصی‌اش بتواند با تولید آثار با کیفیت به رشد سطح سلیقه مخاطبان ایرانی کمک کند.
* زهرا عباسی