گروه سینما خبرگزاری هنر ایران: واکنش هنری به اتفاقات سیاسی و امنیتی که در کشورهای مختلف رخ میدهد، میان هنرمندانی برخاسته از سرزمینهای گوناگون امری نسبتا متداول است. در کشور ما هم سوژههای سیاسی و امنیتی گاهی دستمایه ساخت آثار نمایشی میشود.
به عنوان مثال بعد از حوادث پساانتخاباتِ ریاست جمهوری سال 1388 شاهد برخی تنشها در جامعه بودیم. با فاصلهای نزدیک چند فیلم سینمایی درباه آن رخداد ساخته شد و در جشنواره فیلم فجر هم به نمایش در آمد. به طور کلی حوداث واقعی که اخبار آن هر لحظه توسط مردم رصد میشود، میتواند در مقام ماده خام ساخت آثار هنری مورد استفاده قرار گیرد تا آن اثر هنری به واسطه موضوعی ملموس به فضای مخاطبی که اخبار حوادث را دنبال کرده نزدیک شود.
البته باید در نظر داشت که فضای سریال و فیلم سینمایی ناظر به دنیایی است که در فیلمنامه شکل میگیرد و حتما ذهن سناریونویس متاثر از اتفاقات پیرامون خواهد بود.
پاییز 1401 و بعد از مرگ ناگهانی مهسا امینی، نوعی تنش بی سابقه در جامعه به وجود آمد که البته جلوه رسانهای آن بسیار بیشتر از واقعیتی بود که در جامعه جریان داشت. تنش مذکور در مواردی به مکان هایی مثل مدارس هم کشیده شد و دانشآموزان را هم به ورطه درگیریها کشاند.
حضور دبیرستانیها در اعتراضاتی این چنین که اساسا در برخی نمونهها با خشونت بسیاری همراه بود، نگرانیهایی را به وجود آورد. البته که زنگ خطری ناظر به یک معضلِ فرهنگی بسیار پر صداتر به صدا در آمد؛ جایی که دانشآموزان بدون داشتن سواد رسانهای کافی وارد هیجان درگیریهایی شدند که توسط رسانههای مغرض هدایت میشد و سردمداران این رسانه ها هیچ گاه دلسوز مردم ما نبودهاند.
در چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران اثر «مدیر مدرسه» به کارگردانی میکائیل دیانی اکران شد و توانست در بخش مسابقه سینمای ایران جایزه بهترین فیلمنامه را از آن خود کند.
این اثر از اردیبشت ماه به اکران آنلاین رسیده و در نرم افزار تلوبیون قابل مشاهده است. این اثر فارغ از کیفیت فنی، گامی روبرو جلو در واکنش به اتفاقات روز جامعه محسوب میشود. در واقع سازمان اوج با ورود به این عرصه نوعی تابوشکنی را انجام داد.
فیلم کوتاه «مدیر مدرسه» روایتی از مدرسهای دولتی و دخترانه است که چند دانشآموز آن در اعتراضات به شکل جدی فعال بودهاند و در انجام تظاهرات نقش رهبری و به اصطلاح لیدری را ایفا میکردند. مدیر مدرسه اما بر حسب وظیفه هم با سه نوجوان خاطی که نافرمانی مدنی کردهاند برخورد میکند. از طرفی مامورین حراست آموزش و پرورش برای بردن این سه نفر به مدرسه میآیند و قصد دارند تا آنها را برای بازجویی از محیط آموزشی خارج کنند. اما مدیر مدرسه واکنش نشان داده و اجازه نمیدهد که نیروهای امنیتی این دختران نوجوان را با خود ببرند.
البته بعضی از رسانهها به شکل مواجهه و روایت اتفاق انتقاد دارد و معتقدند که ممکن است که این شکل از مواجهه با نیروهای امنیتی به نوعی جفا در حق کسانی که سالهای سال برای آرامش مردم تلاش و فداکاری کردهاند. از طرفی اما گروهی هم معتقدند که فیلمساز، دنیای اثر خود را ساخته است.
فیلم کوتاه «مدیر مدرسه» اولین پرداخت داستانی ساخته شده با الهام از حوادث پاییز 1401 است که به فاصله یکسال از وقایع رخداده به مرحله اکران رسیده است. طبیعتا نقدهای مثبت و منفی نسبت به این اثر وجود داشته و دارد. اما با این حال به نظر میرسد سوژه بسیار مناسبی جهت تولید، انتخاب شد و شاید بتوان آن را در آیندهای نه چندان دور تبدیل به فیلم سینمایی بلند کرد.
پرداخت داستانی میتواند نقشه راهی باشد تا ضعفها را به چشم سیاستمدار و سیاستگذار، با جلوهای هنری نشان داد تا از رخداد حوادثی مثل حوادث موسوم به زن زندگی آزادی پیشگیری کرد. شایان ذکر است که هر چقدر هم ضوابط و اصول امنیتی به درستی رعایت شود، اما جای خالی آثار فرهنگی که به جان مخاطب بشیند باز هم خودنمایی میکند.