گروه سینما هنرآنلاین ، نشست خبری نخستین دوره این رویداد سینمایی با حضور محمدحسین رجبی دوانی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره و رئیس بنیاد ایران‌شناسی و مهدی حیدری، مدیر جشنواره و اصحاب رسانه، صبح دوشنبه سوم اردیبهشت در سالن اجتماعات بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد.
در ابتدای این نشست رجبی دوانی و حیدری از پوستر جشنواره رونمایی کردند. طراح پوستر جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی حمیدرضا بیدقی است. همچنین در ادامه این بخش تابلوی نقاشی گریگور یعقوبی به بنیاد ایران‌شناسی اهدا شد. این تابلو به دلیل توجه به اقوام ایرانی و نگاهی که در آن وجود دارد انتخاب شد و آلیس شاه‌مرادیان تابلو را اهدا کرد.
محمدحسین رجبی دوانی رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره در ابتدای سخنان خود ضمن خوشامدگویی به حضار بیان کرد: «این نشست برای اعلام وضعیت و برنامه‌های برپایی نخستین جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی که به همت بخش خصوصی و دولتی به شکل مشترک برپا می‌شود، برگزار شده است.»
او ادامه داد: «در قرآن کریم آیه‌ای داریم که خداوند می‌فرمایند "شما را از یک مرد و زن آفریدیم و بعد شما را به قبیله‌های مختلف تقسیم کردیم تا خدا را بهتر بشناسید."»
رجبی دوانی همچنین اظهار کرد: «ملت بزرگ ایران با اقوام درخشان به این آیه قرآنی در تاریخ تحقق بخشیدند. اقوام گوناگون با اصالت و ریشه ایرانی، تنها ملت و تمدنی در جهان هستند که هیچ‌گاه سابقه بت‌پرستی نداشتند. درحالی‌که دورتادور ایران کشورهای مختلفی هستند که اقوام آن سابقه بت‌پرستی دارند. ایران یک استثناست و به برکت همین معرفت و ذات اقدس خداوند، برخلاف تمدن‌های دیگر با وجود حوادثی که در طول تاریخ داشته، پایدار مانده است. به‌طور مثال تمدن یونان نسبت به ایران متأخر است، اما می‌بینید که یونان در قرون معاصر و عصر حاضر چه جایگاهی در عرصه بین‌الملل دارد، درحالی‌که ایران عظمت خود را در طول تاریخ حفظ کرده و امروز نیز به برکت انقلاب اسلامی و نفوذی که در دل مردم جهان دارد، بعد از ضربه‌ای که به رژیم ددمنش صهیونیستی وارد کرد، همچنان حرف اول را در دنیا می‌زند.»
رئیس بنیاد ایران‌شناسی همچنین بیان کرد: «وحدت اقوام ایرانی توسط دشمنان هدف قرار گرفته شده است. درحالی‌که آرمان و وظیفه بزرگ بنیاد ایران‌شناسی این است برای هرچه به این وحدت ملی کمک می‌کند و نقشه دشمنان را نقش بر آب می‌کند، تلاش کند. جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در همین راستا قدم برمی‌دارد. وقتی دوستان در موسسه فرهنگی هنری فصل هنر پیشنهاد دادند این جشنواره با همراهی بنیاد ایران‌شناسی برپا شود، به‌شدت استقبال کردیم، چرا که در مسیر تقویت وحدت ملی اقوام بزرگ ایرانی است. امیدوارم با تلاش دوستان متصدی این جشنواره و ارائه آثار برگزیده در روزهای پیش رو، به این مهم دست یابیم و این جشنواره آغازی باشد برای حضور هرچه بیشتر سینما در ژانرهای مختلف در راستای تقویت وحدت ملی مردم شریف ایران.»
رجبی دوانی همچنین درباره سیاست‌های کلی جشنواره توضیح داد: «ایده جشنواره در تبریز شکل گرفت و بنا بود در این شهر برگزار شود. بنیاد ایران‌شناسی در تبریز نیز نمایندگی فعال دارد، اما ازآنجایی‌که عمده توجهات و مرکز بودن برای انتشار سریع خبر تهران است، بنا گذاشتیم نخستین دوره در تهران باشد تا انعکاس خبری مطلوب‌تری شکل بگیرد، اما جشنواره در دوره‌های بعد در استان‌های مختلف برگزار خواهد شد.»
او ادامه داد: «ایران بزرگ ما زیبایی‌ها، افتخارات و ارزش‌های فراوانی دارد. تنوع اقوام که همه آن‌ها به ایرانی بودن خود افتخار می‌کنند باعث شده است آداب و رسوم و ویژگی‌های خاص مناطق مختلف ایران گوناگون باشد. هدف ما این است که با این جشنواره تمام زیبایی‌های ایران و ارزش‌ها و ویژگی‌های اقوام را بهتر ترسیم کنیم، چه برای داخل کشور و چه عرصه بین‌المللی آن‌ها برای ما ارزش والایی خواهد داشت. انتخاب آثار نیز در حوزه‌های گوناگون با این سیاست عجین است.»
رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره در پایان اظهار کرد: «کشور ما مشکلات گوناگون دارد و در سینما نیز کم به این مشکلات پرداخت نشده است، اما به نظرم تاکنون در عرصه سینما شاهد بیان زیبایی‌ها و ویژگی‌های اقوام ایرانی آن‌طور که باعث گسترش وحدت ملی و انسجام ملی شود، نبوده‌ایم. جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در پی تحقق این هدف بزرگ است.»
حیدری: جشنواره فیلم «اقوام ایرانی» راه خود را پیدا کرده است
در ادامه نشست، مهدی حیدری مدیر جشنواره گفت: «این جشنواره اردیبهشت ۱۴۰۲ شکل گرفت و نزدیک یک سال است که موافقت اصولی خود را از سازمان سینمایی دریافت کرده است. در این یک سال اتفاقاتی رخ داد که باعث شد زمان برگزاری جشنواره در مقاطع مختلف تغییر کند. جشنواره ابتدا قرار بود در شهر تبریز برگزار شود، اما بنا به مصلحت که جناب رجبی دوانی نیز اعلام کردند قرار شد دوره اول آن در تهران باشد. ما از این منظر خوشحالیم چرا که جشنواره دیده می‌شود و حضور بنیاد ایران‌شناسی به اهداف و آرمان‌های جشنواره کمک می‌کند. ما تبریز را فراموش نکرده‌ایم و جشنواره تنها قرار است سال اول در تهران باشد، اما در دوره‌های بعدی به‌صورت گردشی در مناطق مختلف قوم نشین کشور برگزار خواهد شد.»
او ادامه داد: «امروز جای کمال تبریزی دبیر جشنواره در کنار ما خالی است. او یک سال است که با جشنواره همکاری دارد. قرار بود این رویداد آبان سال گذشته در تبریز برگزار شود، اما با توجه به تأخیر در برگزاری، ایشان پروژه کاری خود را آغاز کرد. او همکاری‌های خوبی با جشنواره داشت و نام او در کنار جشنواره‌ای نوپا برای بهتر دیده شدن جشنواره بسیار کمک کرد. ضمن این که بسیاری از فیلمسازان به‌واسطه حضور آقای تبریزی به جشنواره اعتماد کردند.»
مدیرمسئول موسسه فرهنگی فصل هنر در ادامه درباره آثار راه‌یافته به جشنواره گفت: «جشنواره راه خود را پیدا کرده و آماده برگزاری است. آثار به دست ما رسید و داوران در حال دیدن فیلم‌ها و داوری هستند. جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در سه بخش اصلی داستانی، مستند و سینمایی برگزار می‌شود. حدود ۱۰۰۰ اثر به دفتر دبیرخانه ارسال شد. از این میان در بخش سینمایی، بیش از ۴۰ فیلم دریافت کردیم که ۱۶ اثر به بخش مسابقه راه یافتند. در بخش کوتاه ۴۳۰ اثر به دستمان رسید که هیئت انتخاب به ۶۵ فیلم رسید. بیش از ۵۲۰ فیلم مستند نیز به دبیرخانه ارسال شد که از این میان با نظر هیئت انتخاب ۶۵ اثر به بخش اصلی راه یافتند. در کنار این ما دو بخش نماهنگ و پویانمایی نیز داریم که ۱۲ اثر در بخش نماهنگ و ۱۳ اثر پویانمایی حضور خواهند داشت. بخش دیگر فیلمنامه‌نویسی است. ما بیش از ۱۳۰ اثر از فیلمنامه‌نویسان کشور دریافت کردیم که از این میان ۴۰ اثر به بخش مسابقه راه پیدا کردند و هیئت‌داوران مشغول داوری آثار هستند.»
مدیر جشنواره در پایان سخنان خود اظهار کرد: «ما در کشور جشنواره‌های متعدد با موضوعات مختلف داریم، اما درمورد جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی برای نخستین بار است که جشنواره‌ای با موضوع تخصصی برگزار می‌شود. درواقع ایده‌ای نو در قاب سینما اتفاق افتاد. جشنواره برای استمرار نیاز دارد دیده شود. مطمئن هستم جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در سال‌های آینده به یکی از جشنواره‌های معتبر تبدیل خواهد شد، چرا که این رویداد از دل مردم و برای مردم است و حضور بنیاد ایران‌شناسی و خود آقای رجبی دوانی به‌عنوان یکی از بزرگان فرهنگ و هنر و تاریخ کشور گواه این گفته است. این اتفاق در سال‌های آینده به سمتی می‌رود که هم قابلیت بین‌المللی شدن خواهد داشت و هم اعتباری برای سینمای کشور خواهد بود.»
در ادامه نشست رجبی دوانی و حیدری به پرسش‌های خبرنگاران و اهالی رسانه پاسخ دادند.
مهیار جوادی‌فر از سینمای نو با بیان این که در سال‌های قبل و بعد از انقلاب، فیلم‌هایی به کارگردانی فیلمسازانی که هم‌اکنون در ایران نیستند درباره اقوام ایرانی ساخته شد، درباره امکان حضور آن‌ها در جشنواره سؤال کرد.
حیدری در پاسخ به این سؤال گفت: «ما اهتمام داریم از دوره بعد جشنواره را به‌صورت بین‌المللی برگزار کنیم و به‌ویژه از کشورهای همسایه و حوزه قفقاز آثاری را در جشنواره داشته باشیم، اما برای این دوره در حوزه فیلم‌های کوتاه و مستند یک بازه شش ساله و در حوزه فیلم‌های سینمایی به آثاری که در یک سال اخیر تولید شده‌اند توجه داشتیم. البته شاید مروری بر آثار شاخصی که در سال‌های قبل ساخته شده‌اند نیز در یک بخش جانبی داشته باشیم.»
حیدری افزود: «تصمیم داریم دوره دوم جشنواره را در تبریز برگزار کنیم و در سال‌های بعد اگر امکان آن فراهم باشد جشنواره را در شهر‌های مختلفی که مرکزیت اقوام دارند برگزار کنیم. اگر حمایت سازمان سینمایی، وزارت ارشاد و همچنین همراهی سینماگران باشد می‌توانیم این جشنواره را با مرکزیت تهران در شهر‌های مختلف برگزار کنیم. حتی در این دوره هم قصد داشتیم هم‌زمان با اکران فیلم‌ها در جشنواره، در ۱۷ استان اقوام نشین نیز آثار را اکران کنیم، اما فعلاً این کار میسر نشده است.»
او با بیان این که جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی آشتی ملی میان سینماگران و جشنواره به وجود آورده است، گفت: «سینماگرانی از اقشار مختلف آثار خود را ارسال کردند و حتی کسانی که در جشنواره‌های دیگر شرکت نمی‌کردند در این رویداد حاضر شده‌اند. افرادی که در هیئت انتخاب و داوری حضور دارند نیز افرادی بسیار حرفه‌ای هستند که حضور آن‌ها نشان‌دهنده همین مسئله است. ترکیب هیئت‌داوران به‌گونه‌ای بود که شائبه‌ای برای شرکت‌کنندگان به وجود نیاید.»
رضا پورزارعی با اشاره به بخش ویژه‌ای با موضوع غزه در این مورد سؤال کرد که با توجه به مشکلات داخلی مانند سیل سیستان و بلوچستان چرا بخش‌های ویژه‌ای در این زمینه در نظر گرفته نشده است.
حیدری در پاسخ گفت: «بخش غزه با پیشنهاد کمال تبریزی به جشنواره اضافه شد و این زمانی بود که سایت جشنواره باز بود و فیلمسازان می‌توانستند ثبت نام کرده و آثار خود را ارسال کنند. چند اثر هم به این بخش ارسال شد که قرار است یکی از آن‌ها تقدیر شود. قطعاً پس‌ازآن تاریخ اتفاقات دیگری هم رخ داده اما فرصت اضافه شدن آن‌ها به جشنواره نبود.»
حسینی از آنا سؤالی درباره برگزاری جشنواره در بنیاد ایران‌شناسی مطرح کرد که دوانی در پاسخ گفت: «ما با وزارت ارشاد و شهرداری تهران صحبت کردیم و آن‌ها اعلام آمادگی کردند که سالن‌های مناسب را برای برگزاری این رویداد و اکران فیلم‌ها در اختیار جشنواره قرار دهند، اما با جمع‌بندی نظرات دوستان و کارشناسان به این نتیجه رسیدیم که ساختمان بنیاد ایران‌شناسی و معماری خاص آن می‌تواند باعث جلب توجه مخاطبان شود. بااین‌حال اگر به این نتیجه برسیم ممکن است در نظر گرفتن مکانی در مرکز شهر برای اکران فیلم‌ها مناسب‌تر باشد این کار را خواهیم کرد، زیرا هدف ما این است که این جشنواره هرچه بیشتر دیده شود و از هر کاری که به این موضوع کمک کند استقبال می‌کنیم.»
حیدری هم در این زمینه گفت: «تا کی باید در فضا‌های تکراری مانند برج میلاد و پردیس ملت فیلم ببینیم؟ به نظر من ساختمان ایران‌شناسی مجموعه بکری است که می‌تواند جذابیت‌هایی برای مخاطبان داشته باشد و خاطراتی برای آن‌ها ثبت کند. ضمن آنکه صحبت‌هایی شده است تا سالن تابستانه داشته باشیم و در فضای باز مجموعه هم بتوانیم فیلم‌ها را نمایش دهیم و این هم بر جذابیت‌های مجموعه اضافه می‌کند.»
در ادامه مریم قربانی‌نیا از میراث آریا این سؤال را مطرح کرد که با توجه به موضوع اقوام ایرانی، جشنواره باید با مباحث میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم ارتباط داشته باشد، اما در میان عوامل جشنواره نشانی از مسئولان این حوزه دیده نمی‌شود.
حیدری در پاسخ گفت: «ما چند ماه پیش توافقنامه‌ای با پژوهشگاه میراث فرهنگی امضا کردیم و بر اساس آن قرار است در بخش کارگاه‌های پژوهشی جشنواره کارشناسانی در سه حوزه تاریخ‌شناسی، مردم‌شناسی و زبانشناسی حضور داشته باشند و کارگاه‌هایی را برگزار کنند.»
زهرا بالاور از باشگاه خبرنگاران درباره ساخت و ساز‌هایی بود که در ساختمان بنیاد ایران‌شناسی در حال انجام است سئوال پرسید. دوانی در پاسخ گفت: «با توجه به این که ساختمان بنیاد به دلیل نداشتن بودجه کافی سال‌ها مرمت نشده بود و آسیب‌های وارده، زیبایی آن را تحت الشعاع قرار داده بود، به خاطر برگزاری جشنواره با یک اقدام جهادی و با همت دوستان در حال مرمت بخش‌هایی از ساختمان بنیاد هستیم تا فضا را برای برگزاری جشنواره آماده کنیم.»
احمدرضا معراجی درباره همکاری بنیاد ایران‌شناسی با جشنواره و نحوه تهیه بودجه‌های این رویداد پرسید. دوانی در پاسخ گفت: «با توجه به وظایف تعریف‌شده بنیاد، هرچه به معرفی تاریخ و تمدن ایران کمک کند باید در آن اهتمام داشته باشیم. جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی نیز در این راستا است و بنیاد ایران‌شناسی با رغبت در کنار آن قرار گرفت. برای تأمین هزینه جشنواره تلاش کردیم با حمایت‌های مردمی کار را پیش ببریم و بعضی افراد علاقه‌مند کنارمان قرار گرفتند. البته جشنواره هزینه‌های زیادی دارد و ما از بعضی مراکز دولتی هم درخواست کمک کردیم و آن‌ها پذیرفتند به‌صورت نقدی یا غیر نقدی از ما حمایت کنند.»
او در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره این که بین‌المللی شدن جشنواره در سال‌های آینده چه ارتباطی می‌تواند با اقوام ایرانی داشته باشد گفت: «ایران به سبب سابقه عظیم تمدنی خود جغرافیای عظیمی دارد که از مدیترانه تا چین و از یمن تا اعماق روسیه گستره داشته است. در کشورهای مختلف این مناطق افرادی حضور دارند که خود را ایرانی می‌دانند، بنابراین دامنه فرهنگ و تمدن ایران خیلی فراتر از جغرافیای فعلی است. لذا بخش بین‌الملل برای جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی ازاین‌جهت خیلی معنا دارد.»
پس‌ازآن حیدری گفت: «تابه‌حال بیش از ۹۰ درصد کار را پیش برده‌ایم و با توجه به حضور مدیران و افراد حرفه‌ای در این جشنواره که با تمام قدرت برای آن وقت گذاشته‌اند، مطمئن هستم جشنواره خروجی خوبی خواهد داشت. جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی بهترین مکان برای دیده شدن آثار فیلمسازانی است که در شهر‌های دور فعالیت می‌کنند و امکان زیادی برای نمایش و معرفی آثار خود ندارند.»
بدوی‌پور از آی‌فیلم گفت انتظار داریم با توجه به نام جشنواره همه فیلم‌های پذیرفته‌شده در ارتباط با اقوام باشند اما به نظر می‌رسد بعضی از آن‌ها این‌طور نیست، حیدری توضیح داد: «ما در جریان برگزاری جشنواره با تماس‌هایی از فیلمسازان حرفه‌ای کشور مواجه شدیم که می‌گفتند آثاری دارند که به نحوی مرتبط با موضوع اقوام است. از ابتدا در نظر داشتیم فیلم‌ها باید موضوع اقوام داشته باشند، یا داستان در مکان و شهر خاصی رخ دهد یا آیین‌ها و تاریخ قومی را روایت کند؛ بنابراین هر فیلمی که به‌نوعی با این مسائل مرتبط است امکان حضور در جشنواره را پیدا کرد.»
نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی با همکاری موسسه فرهنگی هنری فصل هنر و بنیاد ایران‌شناسی و با شعار «اقوام، ریشه ایران‌زمین»، ۲۶ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در تهران برگزار می‌شود.
