گروه سینمایی هنرآنلاین: روایت تاریخ در سینما همواره با چالش‌های فراوانی همراه بوده است. حال اگر قرار باشد در سینما روایتی از تاریخ مذهبی را تصویر کنیم، قطعا با سختی‌های بیشتری نیز مواجه خواهیم بود. با این وجود شاهد ساخته شدن آثار متعدد درباره پیامبران در سینمای جهان بوده‌ایم. البته در این میان درباره پیامبر خاتم(ص) با وجود زندگی پرفراز و نشیب ایشاندآثار کمی ساخته شده است.
با این وجود دو فیلم مطرح درباره حضرت محمد(ص) تولید شده است. مصطفی عقاد اولین کارگردانی است که خطر پرداختن به این موضوع را به جان خرید و سال ۱۹۷۶ روایتگر بخشی از زندگی پیامبر اسلام شد. «محمد رسول الله» فیلم این کارگردان سوری است که بارها از تلویزیون ایران نیز پخش شده است. مجید مجیدی، فیلمساز مطرح ایرانی نیز چند سال از زندگی خود را معطوف به این موضوع کرد و با پرداختن به بخشی از زندگی کودکی پیامبر اسلام(ص) توانست نظر بسیاری از مخاطبان را جلب کند.
«محمد» به روایت مجید مجیدی
در صحبت‌هایی که از مجیدی درباره فیلم مصطفی عقاد منتشر شده، به نظر می‌رسد او خیلی طرفدار آن فیلم خاص نیست و فیلم را زیادی پر از جنگ و خونریزی می‌داند. به همین دلیل سعی کرده در نسخه خودش روی وجوه مهربانی پیامبر اسلام تمرکز کند. به همین دلیل فیلم او حس و حالی لطیف و شاعرانه دارد.
داستان فیلم «محمد» به کارگردانی مجیدی از محاصره اقتصادی و اجتماعی سه ساله مسلمانان در شعب ابی طالب آغاز می‌شود اما خیلی زود به گذشته می‌رود تا مخاطبان شاهد وقایعی شوند که پیش از تولد پیامبر اسلام تا ۱۲ سالگی ایشان رخ داده است. از داستان ابرهه و حمله‌اش به مکه تا لحظه به دنیا آمدن پیامبر، از صحنه‌های وفات آمنه بنت وهب تا صحنه‌های مربوط به دوران شیرخوارگی و خردسالی پیامبر (ص) بخش‌های مهمی از این فیلم هستند.
در نهایت نیز فیلم با اولین سفر پیامبر(ص) به شام و رسیدن به صومعه بحیرا به پایان می‌رسد. بحیرا همان راهب مسیحی است که درباره ظهور آخرین پیامبر به ابوطالب بشارت می‌دهد. بسیاری از شخصیت‌های مهم زندگی پیامبر (ص) نیز در فیلم حضور دارند.
چرا مجیدی تصمیم به ساختن فیلمی درباره پیامبر اسلام گرفت؟
اتتشار کاریکاتور موهن پیامبر اسلام در روزنامه دانمارکی «بول‌اند بوستون» سبب شد مجیدی حضور در جشنواره فیلم دانمارک را نپذیرد و در عوض سراغ ساختن فیلمی درباره حضرت محمد(ص) برود. او از مهرماه ۸۶ کار تحقیق و نگارش فیلمنامه اولیه را آغاز کرد و سال ۸۸ به همراه کامبوزیا پرتوری نگارش فیلمنامه اولیه را به پایان رساند.
ساخت عظیم‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران نیازمند یک پیش‌تولید قوی بود، به همین دلیل خرداد ۸۹ تا شهریور ۹۰ تنها معطوف به پیش‌تولید این اثر بود. همزمان کار ساختن شهرک سینمایی «پیامبر اعظم» در اتوبان تهران-قم نیز به پایان رسید و کمی بعد فیلمبرداری این اثر آغاز شد و پس از شش ماه به پایان رسید. بیشتر صحنه‌های این فیلم در ایران فیلمبرداری شده و گروه تنها برای به تصویر کشیدن جنگ ابرهه به آفریقا رفت.
هزینه تولید فیلم «محمد»
با توجه به عظمت این پروژه، حرف و حدیث‌های زیادی بر سر هزینه‌های فیلم وجود داشت. این شایعات از صد تا ۱۵۰ میلیارد تومان نوسان داشتند. به هر ترتیب شرکت نور تابان که یکی از سرمایه‌گذاران فیلم بود، هزینه‌های تولید را اینطور رسانه‌ای کرد: هزینه ساخت دکورهای شهر مکه ۱۴۱ میلیارد ریال، شهر مدینه با ۱۹ هکتار ۴۲ میلیارد ریال و ساخت و ساز ساختمان اداری ۲.۱۲ میلیارد، ۳ میلیارد ریال هزینه فیلمنامه، ۶ میلیارد ریال هزینه مطالعات اجرایی، ۱۵۲ میلیارد ریال هزینه پیش‌تولید، ۳۱۰ میلیارد ریال هزینه تولید، ۱۵۱ میلیارد ریال هزینه پس از تولید. در مجموع ۶۲۳.۳ میلیارد ریال برای این فیلم هزینه شده که با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت حدود پنج برابر فیلم «رستاخیز» که خودش یکی از پرهزینه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، هزینه صرف ساخت «محمد(ص)» شده است.
جالب است بدانید که ابتدا قرار بود مصر و مراکش میزبان دکورهای فیلم باشند اما در یک اقدام کاملاً منطقی و آینده‌نگرانه با این توجیه که این شهرک بعداً نیز به درد سینمای ایران می‌خورد، ایران خودمان ترجیح داده شد. این شهرک در جاده تهران به قم نزدیک روستای الهیار در مساحتی ۲۲۰ هکتاری ساخته شده و اکنون صحبت‌هایی درباره تخریب بخش‌هایی از آن می‌شود.
بازدید رهبری از پشت صحنه «محمد»
«محمد(ص)» اولین فیلم سینمایی پس از انقلاب است که عالی‌ترین مقام کشور، رهبر معظم انقلاب، به پشت صحنه آن رفتند. ۱۷ آبان ۹۱ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دیداری شش ساعته از پشت صحنه این فیلم سینمایی داشتند که اتفاق بی‌سابقه‌ای در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شد.
این دیدار بسیار بی‌سر و صدا انجام شد و حتی برنامه هفت تلویزیون هم اجازه پوشش آن را پیدا نکرد. رهبری در این دیدار از قسمت‌های مختلف لوکیشن از جمله قسمت شهر مکه، شعب ابی‌طالب که داخل آن است، دیر بحیرا و قسمت مدینه دیدن کردند. نکته جالب اینکه، سکانس ورود آمنه به شهر مکه نیز در همین روز فیلمبرداری شد.
اولین نمایش و اکران عمومی فیلم
در نهایت فیلم «محمد(ص)» ابتدا در سی‌و‌سومین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۳ برای اولین بار اکران شد. اکران عمومی این فیلم نیز از روز ۵ شهریور ۱۳۹۴ (۲۷ اوت ۲۰۱۵) در ایران و همزمان با افتتاحیه جشنواره فیلم مونترال کانادا آغاز شد.
این فیلم با اکران در۴۰ سالن سینمایی در تهران نمایش خود را آغاز کرد و با فروش ۱۷۰ میلیونی در روز اول اکران در سینماهای تهران بالاترین میزان فروش برای افتتاحیه یک فیلم سینمایی در آن زمان را رقم زد. «محمد» در مجموع با فروش حدود ۱۳ میلیارد توانست عنوان یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران را به خود اختصاص دهد.
فیلم «محمّد» پیش از اکران عمومی و حتی پس از اکران با استقبال برخی کشورهای عربی و مخالفت برخی دیگر مواجه شد. مجیدی کارگردان این فیلم در پاسخ به برخی مخالفین اعلام کرد که در نگارش فیلمنامه از روایت‌ها و منابع مورد تأیید مسلمانان نه تنها شیعیان بهره برده است. مجیدی درباره ساخت این فیلم توضیح داد: باعث افتخار است که هشت سال از عمرم را صرف پروژه‌ای با نام مقدس پیامبر عظیم‌الشان اسلام کرده‌ام.
این فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار سال ۲۰۱۶ نیز اعلام شد اما به فهرست نهایی نامزدها راه نیافت.