گروه سینمایی هنرآنلاین: فیلم «پوست» اولین فیلم بلند برادران ارک فیلمسازان مطرح سینمای کوتاه است که برای اولین بار در سیوهشتمین جشنواره فجر روی پرده رفت و با استقبال مخاطبان و منتقدان مواجه شد. این فیلم که به زبان آذری ساخته شده، روایتی از یک داستان عاشقانه در بستری تازه است. «پوست» با استفاده از عنصر خیال تلاش کرده مخاطبان جدی سینما را غافلگیر کند.
به همین دلیل مخاطب در بخش‌هایی از فیلم ژانر وحشت را تجربه می‌کند و در بخش دیگر با خرافات و آیین‌های مردم آذربایجان آشنا می‌شود. «پوست» که در سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم هنر و تجربه شد، از ۲۱ مهرماه اکران خود را آغاز کرده است. به بهانه نمایش فیلم در سینماهای سراسر کشور با بهمن ارک کارگردان فیلم به گفتگو پرداختیم.
چه شد که برای اولین تجربه در سینمای بلند سراغ «پوست» رفتید که فضایی تازه دارد و ممکن بود مورد استقبال مخاطبان قرار نگیرد؟ آیا تهیه‌کننده از ابتدا با موضوع موافق بود و خطر سرمایه‌گذاری روی آن را پذیرفته بود؟
اولا باید بگویم آقای محمدرضا مصباح که تهیه‌کننده فیلم است، خیلی اصرار داشت آن را بسازیم. یعنی با توجه به بودجه نه چندان زیادی که پروژه لازم داشت، ایشان علاقه‌مند بود این فضا را تجربه کند. بنابراین ایشان ما را متقاعد به ساختن «پوست» کرد. چرا که ما ابتدا فیلمنامه‌ای در دست نداشتیم، در واقع طرحی داشتیم که آن را تعریف کردیم و تهیه‌کننده خوشش آمد و اصرار کرد آن را بسازیم. در مورد پذیرفتن ریسک ساختن «پوست» نیز باید بگویم که من و برادرم دوست داریم فضاهای جدیدی را تجربه کنیم. در واقع به هیچ وجه تمایلی نداریم فیلم‌هایی که می‌سازیم خیلی محتاطانه باشد.
به طور کل علاقه‌مند به تجربه کارهای تازه هستید؟
تازه به معنای ایده‌هایی که در ذهنمان است. یعنی اینکه شاید چیزهایی که در ذهنمان است کهنه هم باشند. ولی وقتی چیزی در ذهن داریم و روی آن قفل می‌کنیم و می‌رویم و آن را می‌سازیم. چرا که نمی‌توانیم به چیز دیگری فکر کنیم.
زبان شخصیت‌ها در فیلم موضوعی مهم است که می‌تواند معرف اقوام مختلف نیز باشد اما کمتر شاهد چنین اتفاقی در سینمای ایران هستیم. «پوست» از اولین فیلم‌هایی است که به زبان ترکی ساخته شده است. در این باره توضیح دهید؟
فیلم ما به صورتی نبود که بتوان غیر از زبان ترکی و با زبان دیگری آن را ساخت. یعنی اگر به زبان فارسی ساخته می‌شد، از بین می‌رفت، چون شخصیت عاشیق در فیلم حضور دارد و در حال روایت داستانی به زبان ترکی است. به همین خاطر نمی‌شد آن را به زبان دیگری ساخت. علاوه بر این فیلم فضایی داشت که باید در آن منطقه ساخته می‌شد. به عنوان مثال شاهدیم که در اقلیم‌های مختلف فیلم‌هایی با فرهنگ آنجا ساخته می‌شود ولی آدم‌ها در آن فارسی حرف می‌زنند. این حالت تصنعی به فیلم می‌دهد که شخصا به آن علاقمند نیستم. قصد ما این بود که فیلم مستندگونه‌تر باشد و در آن از فرهنگ آذربایجان استفاده کنیم. به همین دلیل به هیچ وجه نمی‌توانستیم از زبان فارسی استفاده کنیم.
«پوست» از معدود آثار سینمای ایران است که به بحث جادو و طلسم در زندگی روزمره آدم‌های عادی می‌پردازد. در جامعه امروز شاهدیم که نگاه منفی نسبت به این مسائل مطرح است اما با این وجود افراد بسیاری باورهای خرافی دارند و همچنان مبتلا به چنین مسائلی هستند. چطور شد که سمت این موضوع رفتید؟
اتفاقا فیلم این مسئله را نهی می‌کند. یعنی ساختار نهایتا به این ختم می‌شود که اگر شما این کار را انجام دهید، زشتی و پلیدی را به زندگی خود وارد کردید. یعنی فیلم در آن مسیر است که جامعه را به این باور برساند که از این کار نهی شود.
به هر حال به این موضوع می‌پردازد و اثر آن را به نمایش می‌گذارد.
بخش مهم ماجرا اینجاست که اکثر مخاطبان با تخیل فیلم همراه می‌شوند. یعنی اینکه شما فیلمی را می‌بینید اما لازم نیست آن را واقعی بپذیرید. ممکن است ما فیلمی را ببینیم و آن فیلم به لحاظ قصه، تخیل و خیال روی ما تاثیر بگذارد اما این تنها در دایره داستان فیلم است. در «پوست» نیز کسانی که به این مساله باور و اعتقاد ندارند با داستان فیلم همراه می‌شوند. علاوه بر این ما هم سعی نکردیم بگوییم ماجرا واقعیت دارد و همه چیز مبهم نگه داشته می‌شود. در واقع به قدری عشق چشمان شخصیت اصلی فیلم را کور کرده که به آن سمت هدایت می‌شود که بگوید این مسائل تاثیر دارد یا خیر. هر چند ما در فیلم مرز باریک خیال و واقعیت را نگه داشتیم که خیلی موضع خود را نسبت به این قضیه مشخص نکنیم.
شخصیت عاشیق که روای داستان است، در کنار ایده‌های متفاوتی که در فیلم تلفیق شده، فضای عجیبی را به وجود آورده است. برای رسیدن به چیزی که در فیلم می‌بینیم از ابتدا مهندسی شده بود یا برخی از این اتفاق‌ها در مسیر تولید رخ داده است؟
در واقع ما ابتدا نقشه‌ای برای کار داریم ولی سر کار مواردی را هم اضافه و کم می‌کنیم. در مورد شخصیت عاشیق باید بگویم دوست داشتیم شخصی در فیلم باشد و داستان را روایت کند ولی می‌خواستیم روایتی که در دل فیلم می‌گذاریم، از دل فرم بیرون آمده باشد و صدایی از بیرون نباشد. پرده‌خوانی استفاده شده در فیلم نیز به این دلیل بود که سنت فولکلور را در فیلم ما غنی‌تر و ما را به سمت شاعرانه بودن هدایت می‌کرد. سنت پرده‌خوانی و عاشیق‌هایی که داستان روایت می‌کنند در ایران وجود دارد و ما می‌خواستیم به صورتی از آن استفاده کنیم که از دل قصه جدا نباشد و یکی از شخصیت‌های فیلم باشد. آن چیزی که در نمایش‌های ایرانی هم موجود است و ما شاهدیم که فردی می‌آید و از نمایش فاصله می‌گیرد و بعد با ورود به نمایش یکی از شخصیت‌ها می‌شود. در واقع همان فاصله‌گذاری در عین اینکه خود فرد جزو شخصیت‌هاست. ما می‌خواستیم در «پوست» این بازیگوشی فرمی را تجربه کنیم.
در حال حاضر به چه کارهایی مشغولید؟ آیا فیلم جدیدی برای تولید در نظر گرفته‌اید؟
اکنون درگیر فیلم «ملاقات خصوصی» امید شمس هستم. در واقع در مسیر نگارش و بازنویسی فیلمنامه این فیلم بودم و اکنون به عنوان مشاور هم در کار حضور دارم. هنوز مشغول فیلمبرداری هستیم. انشالله این کار تمام شود، فیلمنامه‌ای دارم که قرار است با برادرم آن را تمام کنیم و با یکدیگر آن را بسازیم. اسم فیلم «توبه شاه طهماسب» و درباره تاریخ نقاشی ایرانی در دوره صفوی است.