گروه سینمایی هنرآنلاین: مهرشاد رنجبر کارگردان فیلم کوتاه «ناطق»، درباره چالشهای تولید اثر در دوران کرونا گفت: تا جایی که من در جریانم، کرونا تغییری در روند فیلمسازی حوزه کوتاه ایجاد نکرده است. چرا که ساختن یک فیلم کوتاه با ساختن یک فیلم بلند سینمایی شرایطی متفاوت دارد. به هر ترتیب فیلم کوتاه به لحاظ ساخت سادهتر است و عوامل کمتری نیاز دارد و میشود با رعایت پروتکلهای بهداشتی فیلمبرداری چند روزه فیلم کوتاه را بدون خطر انجام داد اما شخصا خیلی موافق ساختن فیلم در شرایط قرمز کنونی نیستم و به نظرم شاید کار درست این باشد که مقداری تا پایدار شدن شرایط همگی دست نگه داریم و بیشتر روی متنهای خود کار کنیم تا اینکه بخواهیم سریعا سراغ تولید اثر برویم.
وی افزود: چند روز قبل آماری از فیلمهایی که به جشنواره فیلم کوتاه تهران رسیده خواندم و شگفتزده شدم. نزدیک به ۱۷۰۰ فیلم فرستاده بودند که واقعا ساختن این همه فیلم در این مدت شوکهکننده است. شکر خدا چند ماه مانده بود کرونا وارد ایران شود، تولید فیلم من تمام شد. کرونا در پستولید و پخش جهانی فیلم مقداری ما را درگیر کرد. ولی اگر کرونا چند ماه زودتر به ایران آمده بود، قطعا فیلمی تولید نمیکردم تا زمانی که شرایط عادی شود.
این کارگردان همچنین درباره پخش جهانی «ناطق» و لطمهای که کرونا به آن وارد کرده گفت: پخش جهانی فیلم را که شروع کردیم، همان اوایل کرونا آمد. به این ترتیب، اولین حضور بینالمللی ما که جشنواره تیرانا ۲۰۲۰ بود، ناگهان شکل برگزاری جشنوارهها از فیزیکی به آنلاین تغییر کرد و تا الان نیز ادامه دارد. اگر آنلاین برگزار شدن جشنوارهها را لطمه حساب کنیم که به نظرم هست، بله فیلم لطمه خورد. فیلم ما در دو جشنواره مورد تایید اسکار و نزدیک به ۴۰ جشنواره دیگر حضور داشت که همگی به صورت آنلاین یا نیمهحضوری برگزار شدند. به هر ترتیب برای فیلمساز خیلی موقعیت خوبی است که کنار مخاطبانش فیلم را ببیند ولی این شرایط و شانس از تمام فیلمسازانی که پخش فیلمشان درون کرونا رخ داد گرفته شد.
رنجبر در ادامه بیان کرد: شاید کسی بخواهد ادعا کند که برای جایزه فیلم نمیسازد ولی هیچکس نمیتواند بگوید که بدش میآید فیلمش مخاطبان زیادی داشته باشد. مخاطبان داخلی و خارجی برای فیلم کوتاه هم در جشنوارهها پیدا میشوند. اگر این روند آنلاین بودن جشنوارهها به همین صورت ادامه پیدا کند، سینمای کوتاه لطمهای جدی خورده است. متاسفانه شخصا هنوز شانس اینکه فیلمم را با مخاطبم ببینم نداشتهام و این اتفاق خوبی نیست.
وی همچنین درباره ضابطهمند نبودن پخش جهانی فیلم کوتاه در ایران توضیح داد: طی تحقیقاتی که من کردم، تعداد بسیار کمی در ایران هستند که پخش جهانی فیلم را انجام میدهند. متاسفانه هر کس که زبان بلد است و یک حساب بینالمللی دارد، فکر میکند میتواند کار پخش فیلم را انجام دهد، در حالی که اصلا این طور نیست. راهبرد پخش و الویتبندی که برای فرستادن به جشنوارهها باید انجام گیرد، نوع ارتباط با جشنواره و مواردی از این دست، از هر موضوعی مهمتر است و معدود افرادی در ایران توانایی این کار را دارند. پخشکننده فیلم من آقای محمددوست است که خیلی هم خوب با هم کار کردیم ولی به عقیده خودم فیلمساز در فیلم کوتاه میتواند خودش فیلم را پخش کند. به نظرم آن دلسوزی که فیلمساز برای فیلم خودش دارد شاید اکثر پخشکنندههای ما نداشته باشند. مگر آن معدود افراد حرفهای که در این حوزه کار میکنند.
این کارگردان درباره تولید فیلم کوتاه «ناطق» و دغدغه تولید این اثر توضیح داد: سالی که برای کنکور هنر میخواندم، زمان زیادی را در خانه و کتابخانه میگذراندم و ایده این فیلم به ذهنم رسیده بود و در اوقات فراغت مدام روی آن کار میکردم. بعد از کنکور تصمیم به ساخت «ناطق» گرفتم ولی بعد پشیمان شدم. چون حس کردم شاید برای فیلم اول لقمه بزرگتر از دهن باشد. چراکه حتما باید با نابازیگر کار میشد و لوکیشن خارج از شهر بود و چالشهای دیگری داشت ولی پس از اینکه سه چهار متن دیگر نوشتم، هیچکدام آنها برای کار کردن به دلم نشست. به همین دلیل ریسک کردم و این فیلم را به عنوان اولین تجربه فیلمسازی تولید کردم. اهالی روستایی که در آن فیلمبرداری کردیم نیز خیلی به ما کمک کردند. زوجی که در فیلم ناطق بازی میکنند در واقعیت هم زن و شوهر هستند و با اینکه تجربهای از سینما نداشتند به شدت باهوش بودند و فیلم مدیون این دو عزیز است.
رنجبر در بخش پایانی صحبتهایش درباره اینکه آیا فیلم کوتاه پلی برای رسیدن به کارگردانی فیلم بلند است گفت: وقتی فیلمهای کوتاه ایران و جهان را نگاه میکنم واقعا تفاوت آنها را متوجه میشوم. نمیگویم همه ولی اکثر آثاری که از فیلمهای کوتاه ایرانی دیدم، فیلم کوتاه نبوده بلکه سکانسی از فیلمی بلند بوده است و آن هویت فیلم کوتاه را ندارد. ایده «ناطق» برای سینمای کوتاه است که اگر ما بخواهیم آن را کش بدهیم اصلا ادامه دادنی نیست و تنها باید به آن آب ببندیم. این ویژگی برایم خیلی مهم است. چراکه هرچقدر ما بتوانیم در فیلم کوتاه موجزتر حق مطلب را ادا کنیم برای من ارزشمندتر است. ولی اینکه بخواهم این ادعا را بکنم که هیچ زمان به فیلم بلند فکر نکردم دروغ است اما فیلم کوتاه را پلی برای رسیدن به فیلم بلند نمیدانم. فیلم کوتاه مدیوم متفاوتی است و لزوما یک فیلمساز کوتاه خوب، در ساختن فیلم بلند نیز موفق نیست و برعکس.