گروه سینمایی هنرآنلاین: سازماندهندگان جشنواره لاسپالماس امسال تصمیم گرفتند در اوج دوران کرونا در بخشی از دوره بیستم این رویداد به تنها سینماگر ایرانی برنده جایزه اسکار ادای احترام کنند. از جمله برنامههایی که علاوه بر حضور فرهادی در گران کاناریا در نظر گرفته شده، نمایش چهار فیلم اوست؛ «چهارشنبهسوری» که پای فرهادی را به سینمای جهان باز کرد، «درباره الی» که خرس نقرهای جشنواره برلین را برد و «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» که برنده دو اسکار شدند.
فرهادی علاوه بر چهار فیلم تحسینشده خود، درخواست داده بود دو فیلم برتر تاریخ سینمای ایتالیا و جهان را در بخش بزرگداشت او به نمایش بگذارند؛ فیلم ۱۰۸ دقیقهای «جاده» به کارگردانی فدریکو فلینی محصول ۱۹۵۴ و فیلم ۸۸ دقیقهای «اومبرتو دی» ساخته ویتوریو دسیکا محصول ۱۹۶۲. این دو شاهکار سینمایی در واقع انتخابهای فیلمساز برنده اسکار ایرانی هستند که البته نقشی مهم در مسیر حرفهای او تا رسیدن به برترین افتخارهای سینمای جهان ایفا کردهاند.
۱۴ سال پیش در ۲۰۰۷ وقتی فرهادی با سومین خود «چهارشنبهسوری» برای اولین بار همراه همسرش پریسا بختآور و دختر خود پریا به جشنواره لاسپالماس آمد، در خیابانهای گران کاناریا یک غریبه بود. پس از آن تا پیش از همکاری با ستارههای بزرگ سینمای اسپانیا در «همه میدانند»، فرهادی چهار فیلم دیگر در یک دهه ساخت و نزدیک ۸۰ جایزه مهم سینمای جهان را برد؛ از اسکار و گلدن گلوب تا جوایز کن، ونیز، برلین و سزار و امروز از مهمترین چهرههای سینماست.
او چند روز قبل و ساعاتی پیش از آنکه جایزه افتخاری بیستمین جشنواره لاسپالماس را در گران کاناریا بگیرد، درباه شیوه فیلمسازی خود گفت: «دو روش برای ساختن فیلم وجود دارد؛ برخی با ناخودآگاه و قلب فیلم میسازند و گروهی دیگر با خرد و منطق. این گروه دوم میتوانند اوضاع را دگرگون کنند و چون من با قلب و ناخودآگاه سراغ ساختن فیلم میروم، قدرت مدیریت کردن ندارم. نمیتوانم بین فیلمهای محلی و جهانی تفاوت قائل شوم و به نظرم نباید بین این دو گونه مرز وجود داشته باشد.»
به عقیده فرهادی، یک فیلم محلی هم اگر خوب ساخته شود میتواند در همه جای کره خاکی فهمیده و درک شود: «برای مثال میتوان به کارلوس سائورا اشاره کرد که بسیار اسپانیایی و در عین حال کاملا جهانی است. بیشتر اینکه، هر چه شما محلیتر باشید، فیلم جهانیتر میشود. ما یک زبان جهانی نداریم، یک زبان مجازی برای کره زمین داریم؛ یک زبان احساس برای حس کردن خشم، عشق و نفرت که همه جا یکسان هستند.»
اما نظر فرهادی درباره هنرهای نمایشی چیست؟ او میگوید: «تئاتر تاثیر فراوان بر شخصیت و جایگاه من گذاشت. تئاتر را دوستتر دارم چون به من کمک میکند دریابم اوضاع روبهراه است یا نه و رابطه آن با جامعه و عموم مردم آزادتر و دموکراتیکتر است. در سینما تماشاگر چیزی را میبیند که کارگردان میخواهد. در تئاتر هر تماشاگر از یک زاویه به اجرا مینگرد و میتواند جزئیاتی را ببیند که خودش دوست دارد. ما با هنریک ایبسن فهمیدیم میتوان از هر زاویه به ماجرا نگاه کرد.»
خالق «درباره الی» و «چهارشنبهسوری» نخستین حضور خود را در جزایر قناری چنین به یاد میآورد: «آن سفر را خیلی خوب یادم هست. وقتی دعوتنامه جشنواره امسال به دستم رسید، میخواستم به شهر لاسپالماس بروم و دوباره در خیابانهایش قدم بزنم اما به دلیل شیوع کرونا ممکن نشد. من برای ساختن فیلم «همه میدانند» دو سال خوب در اسپانیا داشتم و دوست دارم باز هم اینجا فیلم بسازم. قطعا یک روز برمیگردم و خاطرههای خوبم را تکرار میکنم.»