گروه سینمایی هنرآنلاین: «شهربانو» دومین فیلم مریم بحرالعلومی در مقام کارگردان است، این فیلم مضمونی مادرانه، آسیبشناسانه و اجتماعی دارد که مبتنی بر چالشی در یک خانواده روایت میشود. فرشته صدرعرفایی، بهناز جعفری، گلاره عباسی، سامان صفاری، محمدولیزادگان، علی کیانارثی و بهرنگ علوی، با حضور یوسف تیموری و با صدای افتخاری مهلقا باقری در این فیلم حضور دارند.
مریم بحرالعلومی کارگردان فیلم سینمایی «شهربانو» در گفتوگو با هنرآنلاین درباره این اثر و چگونگی شکلگیری ایده آن بیان کرد: «شهربانو» از یک طرح سه صفحهای که خواندم شروع شد. دغدغه یک مادر، کاملا تصورم از همان لحظه اول این بود که او با چالشی مواجه است که میتواند چالشی همه گیر باشد و چه بسا در جامعه ما نیز وجود دارد و میتواند با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند. آقای تیمورتاش خاطرهای از دوران کودکی و نوجوانی خودشان از خانوادهای در محلهای که زندگی میکردند تعریف کرد که طرح اولیه فیلمنامه از آن حاصل شد و با تحقیقات میدانی، حقوقی و قضایی تلاش کردیم تا به واقعیت زنانی مانند «شهربانو» نزدیک شویم که تصور میکنم تا حدود زیادی موفق شده باشیم. در نهایت از بهار 98 نگارش فیلمنامه توسط آقای تیمورتاش شروع شد و چندین بار بازنویسی کردیم تا دی ماه که فیلمبرداری انجام و تا جشنواره سال گذشته کار تولید فیلم به طول انجامید.
او ادامه داد: فیلم به لحاظ مضمون، داستان و مادرانه بودن نه به شکل همیشگی، میتواند در قامت یک فیلم ویژه قرار گیرد. در کمتر فیلمی دیدیم که مادری کاملا به شکل یک ضدقهرمان ظاهر شود و روند فیلم این ضدقهرمان را به نوعی قهرمان تبدیل کند. با آن که سلیقهام کاملا قهرمان پرور و قهرمان ساز است، تلاش کردم این قهرمان پروری به نوعی دیگر با جنسی کاملا مادرانه و متفاوت شکل بگیرد؛ امیداوارم که موفق شده باشم.
کارگردان «پاسیو» درباره نگاه زنانه در این فیلم اظهار کرد: صادقانه اگر بخواهم بگویم دغدغههای شخصی من کاملا به همان عنوان زنانه میچسبد. معضلات اجتماعی و پرداخت به آنها بخش مهمی از رسالت سینماست و به عنوان یک زن رسالت شخصی خود میدانم که اگر بتوانم به مسائل زنان کشورم و حتی زنان دنیا به عنوان زن ایرانی کمکی کنم. حل، پرداخت و حتی تفکر درباره آنها کاری است که با هر کیفیتی که در توانم باشد، آن را انجام خواهم داد. در «شهربانو» نیز همین کار را کردم، اما با دید و زاویهای متفاوت نسبت به «پاسیو» و حتی به گفته دوستان کارشناسم، بخصوص متخصصان در امور قضایی در به چالش کشیدن یک مادر کمی هم بی رحمانه عمل کردم.
بحرالعلومی در توضیح این نکته گفت: من مادری را با نام «شهربانو» با بازی درخشان فرشته صدرعرفایی به تصویر کشیدم که شاید همه ما شبیه این مادران را در زندگی واقعی دیده و با آنها زیست کرده، یا حتی در اخبار روزانه سرزمین درباره آنها شنیده باشیم، اما تا این حد به آنها نزدیک نشده و تحلیل نکرده باشیم، در واقع شاید به راحتی حتی قضاوتشان کرده باشیم. سعی کردم کاملا بی رحمانه، اما کمی منصفانه به عنوان زنی که خودش هنوز مادر نشده، اما مادر خوبی دارد به «شهربانو» نگاه کنم که خدای نکرده شبیه به مخدوش کردن چهره مقدس مادر نباشد، اما به نوعی بی رحمی و شاید جسارت را در آن لحاظ کردم. در واقع مادر قصه من یک جاهایی شاید مقصر باشد و انگشت اتهام به سمت او گرفته شود.
او همچنین درباره گروه بازیگران و چرایی انتخاب آنها توضیح داد: در مورد گروه بازیگران صحبت زیاد است، شاید گروه بازیگران متفاوتی در «شهربانو» حضور دارند که سوال برانگیز باشد که انتخاب آنها در کنار هم با چه تفکری اتفاق افتاده است. درباره فرشته صدرعرفایی بعد از نگارش، اولین گزینهای که برای شهربانو به ذهنم رسید، او بود و اگر این همکاری صورت نمیگرفت، از ساخت «شهربانو» شاید منصرف میشدم. چون بازیگر دیگری را به راحتی نمیتوانستم در قامت این مادر متصور شوم. خوشبختانه وقتی فیلمنامه را خواند خوشش آمد و این همکاری آغاز شد. همیشه دوست داشتم ذائقه متفاوت و حضور گوناگونی از بازیگران را در کنار هم که برای خودم نیز در بازیگردانی چالش ایجاد میکند، داشته باشم و اینجا نیز با همان فرمول سعی کردم انتخاب بازیگر داشته باشم. دوست داشتم اگر صدرعرفایی را دارم در دورچین «شهربانو» که بازیگران مکمل او هستند، از حضور بازیگرانی بهرهمند شوم که سلایق مختلف را در بر میگیرند. این نه به خاطر گیشه، بلکه برای این است که فیلمی از دل جامعه بیرون میآید تا به دل مردم جامعهاش بنشیند. به همین خاطر بهرنگ علوی، گلاره عباسی و یوسف تیموری که نقشهای متفاوتی در این فیلم دارند را در کنار محمد ولیزادگان، علی کیان ارثی و بهناز جعفری که حضور درخشانی در فیلم دارد، انتخاب کردم. امیدوارم این گوناگونی سلایق در چیدمان بازیگران در فیلمها بیشتر باشد و ما مدام تکرار مکررات در چیدمان بازیگران را نداشته باشیم.
بحرالعلومی در خاتمه درباره تفاوت این فیلم با فیلم قبلیاش عنوان کرد:«شهربانو» با «پاسیو» تفاوتهای زیادی دارد،اما یک وجه اشتراک نیز دارند و آن هم دغدغهمند بودن در حوزه زنان است. به نظر خودم که اولین منتقد آثارم هستم،«شهربانو» بسیار جلوتر از «پاسیو» میایستد و فیلمی است که به لحاظ اجرایی و حتی مضمون و رئالیته در کیفیتی بالاتر از آن قرار میگیرد. امیدوارم که دوستان و همکاران منتقد و کارشناس نیز در مراحل بعدی بعد از خودم همین نظر را داشته باشند و همانطور که «پاسیو» را دوست داشتند و نظراتشان برای فیلم دوم به من کمک کرد، در این فیلم نیز از نظرات خوبشان من را بهرهمند کنند.