سرویس سینمایی هنرآنلاین: مهرداد شیخان از جمله فیلمسازان حاضر در چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند سینما حقیقت است.
او که با فیلم "انیمیشن ایرانی" در بخش مسابقه ملی حضور یافته است، در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره چرایی پرداختن به موضوع انیمیشن و داستان این مستند گفت: "انیمیشن ایرانی" مستندی تاریخ‌نگار است، با موضوع تاریخچه انیمیشن ایران که حوزه‌های مشخصی را مد نظر دارد. این مستند با نمایش روند و سیر تکامل انیمیشن در ایران تلاش دارد تصویری مشخص از آن ارائه دهد.
او افزود: به اعتقاد من پرداختن به موضوع انیمیشن ایران از هر زاویه‌ای بدون دانستن ریشه‌ها، روند شکل‌گیری، رخدادها و درنهایت تاریخچه‌اش نتیجه مؤثری به دست نمی‌دهد. در جامعه انیمیشن ایران این فقدان کاملاً به چشم می‌خورد و تعریف جامعی از هویت آن هنوز ارائه نشده است. به جرات می‌توانم بگویم حلقه‌های ارتباط نسل کنونی با گذشتگان و نیاکان این هنر گسسته مانده است. انیمیشن ایران توان و استعدادهای بسیار بالایی دارد، به‌خصوص آنکه طی دو دهه گذشته به دلیل پیشرفت‌های فنی، رشد نیروهای مولد و ظهور استعدادهای تازه مرحله متفاوتی را آغاز کرده است. اما هنوز و همچنان بین نوع نگاه و شکل عملکرد فعالان آن گره و سردرگمی وجود دارد. در چنین شرایطی وجود این مستند برای تبیین راهبردها، شناخت ماهیت پدیده و آسیب‌شناسی‌‌ها قطعاً نیازی بالقوه بوده است.
شیخان ادامه داد: از جهتی این مستند کاربردهای آکادمیک برای پژوهشگران، علاقه‌مندان و دانشجویان رشته‌های هنر، علوم اجتماعی و رسانه دارد. این مستند همچنین می‌تواند معرف هنر انیمیشن ایران برای مخاطبین جهانی باشد، مخاطبینی که انیمیشن ایران برایشان همچنان پدیده‌ای ناشناخته باقی مانده است. گذشته از این موارد این فیلم به‌نوعی ثبت تاریخی انیمیشن کشورمان است که بخشی از فرهنگ این مرز و بوم به شمار می‌رود. "انیمیشن ایرانی" با این که یک فیلم کاربردی است، اما تلاش دارد با مخاطب عام نیز ارتباط مؤثری داشته باشد.
این مستندساز درباره مراحل تحقیق و روند پژوهش این کار نیز توضیح داد: پژوهش این فیلم طی حدود دو سال انجام شد. اما طی پیشرفت کار، گاهی موارد تازه‌ای هم به دستمان می‌رسید که به گردآوری‌ها اضافه می‌شدند. پژوهش این مستند اولین پژوهش جامع در مورد انیمیشن ایران از آغاز تاکنون است. اصلی‌ترین حوزه‌هایی که مشخصاً باید به آن‌ها پرداخته می‌شد شامل وزارت فرهنگ و هنر در سال‌های 1330 و 1340، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات، تلویزیون، آثار مستقل و تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی بودند. به‌این‌ترتیب با یک گستره مواجه بودیم که هر یک به‌تنهایی حوزه‌ای متفاوت و حتی جدا با دیگر حوزه‌ها می‌بود و این یعنی جستجو و تحقیق در حجمی بالا.
شیخان افزود: منابع تحقیق این پژوهش در روزهای نخست بسیار پراکنده و گاهی دور از دسترس و بعضاً غیر موثق بودند. بسیاری دیگر از اطلاعات به‌تدریج و با مرور زمان فراموش و یا مستهلک شده بودند. به‌خصوص در مورد سال‌های نخستین؛ بخشی از این موارد شامل نقل قول‌ها و خاطرات افراد نیز بود که مقدار مشخصی از آن‌ها درواقع دقیق نبودند. بااین‌حال کار شروع شد و از جایی به بعد، پژوهش‌ها و پیگیری‌ها هر چه پیش می‌رفت با موارد تازه و دست اولی مواجه می‌شدم. این اتفاق مانند کشف هیجان‌انگیز بود و خودبه‌خود مانند موتور محرکه پروسه را پیش می‌برد. آرشیو‌های فیلمخانه ملی ایران، موزه سینمای ایران، تلویزیون، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ارتش، افراد و حتی مهاجرین بخش‌های زیادی از امکان این جستجوها را فراهم کردند. معتقدم این فیلم می‌تواند آغازگر یک سری پژوهش‌های دیگر درباره انیمیشن ایران با دامنه‌هایی گسترده شامل فعالان، آثار، جریان‌ها و خاستگاه‌های آن باشد و همچنین شروعی باشد برای پرداختن به زوایای پنهان و مغفول مانده هنر انیمیشن ایران.
او در پاسخ به این سؤال که ازچه منظری به انیمیشن ایران نگاه کرده است، اظهار کرد: به اعتقاد من انیمیشن ایران به پشتوانه تفکری که ریشه در هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی و ادبیات داستانی ایران از دیرباز تا امروز داشته، هویت مشخص و مؤلفه‌های بارز و اصیلی را داراست. اما به‌جز معدود زمان‌هایی مجال بروز نداشته است. افت و خیزهای تاریخی، اجتماعی و اقتصادی همچنان این فرصت را از انیمیشن ایران می‌گیرد و دیری است که این وضعیت تبدیل به فرصت‌سوزی شده است. تلاش من این بوده که این مستند آینه تمام‌نمایی باشد از آنچه انیمیشن ایران طی کرده تا امروز به این نقطه رسیده است و اعتقاد دارم وجود چنین مستندی بر گستره‌ای از مخاطبین تأثیرگذار خواهد بود و نتیجه بهتری بر نگاه و روند انیمیشن ایران خواهد داشت.
شیخان در ادامه درباره فضای مستند ایران گفت: مستندسازی در ایران خوشبختانه با اقبال خوبی مواجه شده و پیشرفت‌های خوبی در بخش‌های مختلف این سینما دیده می‌شود. به نظر من مستندسازی پاسخ به یک سری ضرورت‌های تاریخی و اجتماعی است. دلیل فعالیت‌ها در مستندسازی مشخصاً پرداختن به این ضرورت‌هاست. اگر از این زاویه به سینمای مستند نگاه شود، دلیل و انگیزه فیلمسازان مستند احساس می‌شود.
این مستندساز همچنین با اشاره به برگزاری آنلاین جشنواره سینما حقیقت و تأثیرات آن تأکید کرد: به این سؤال البته بسیاری از دوستان و همکاران پاسخ داده‌اند و موضوع را به دلیل دسترسی بیشتر و همگانی‌تر شدن جشنواره مثبت ارزیابی کرده‌اند. من هم معتقدم این توفیقی اجباری و راه حلی درست و هوشمندانه برای استمرار این جشنواره بوده است. در پخش آنلاین اما هر فیلم به تعداد وسایل نمایش یا اصطلاحاً دیوایس‌ها اعم از انواع مانیتورها، تلویزیون‌ها، تبلت‌ها و حتی گاهی گوشی‌های هوشمند بنا به تنظیمات یا محدودیت‌هایشان به شکل متفاوتی با سایر دستگاه‌ها دیده و شنیده می‌شوند. به همین جهت برداشت واحدی که در سالن سینما از یک فیلم دریافت می‌شد در اینجا رخ نمی‌دهد. فرض کنید فیلمی با ظرافت‌های بالا در صداگذاری، از یک منبع به‌صورت مونو شنیده شود. قطعاً دریافت تماشاگر همانی نخواهد بود که فیلمساز در نظر داشته است. به این موضوع میزانسن و ترکیب رنگ را نیز اضافه کنید.