سرویس سینمایی هنرآنلاین: از ابتدای شیوع کرونا به دلیل تعطیلی سالنهای سینمایی، سینمای ایران تجربه جدید اکران آنلاین را با فیلم "خروج" ابراهیم حاتمیکیا آغاز کرد و با فیلمهایی چون"شنای پروانه"، "تیغ و ترمه"،"گیلدا"،"حکایت دریا" و... ادامه داد؛ شروعی خوب و پرقدرت که با توجه به خانهنشینی و قرنطینه اغلب مشاغل، فیلمها با فروش و استقبال نسبتاً خوبی روبرو شدند.
در ادامه از آنجا که فیلمها تنها چند ساعت پس از اکران بهراحتی قاچاق شده و در سایتها و شبکههای مختلف مجازی و ماهوارهای پخش میشدند، رفتهرفته از فروش آنها کاسته شد و حتی میتوان گفت فضای پلتفرمها تنها پس از چند ماه خالی از اثر شد. در اغلب موارد، هزینه ساخت آثار آنطور که باید در این شیوه اکران جبران نشد و خبری هم از حمایتهایی نبود که سازمان سینمایی در ابتدا از آن صحبت کرده بود تا فیلمسازان را برای اکران آنلاین آثارشان ترغیب کند. درنتیجه بهتدریج نوبت به اکران آنلاین آثاری رسید که اغلب چند سالی پشت درهای بسته اکران باقی مانده بودند یا صاحبان آنها میدانستند که این آثار آنطور که باید در جذب مخاطب موفق نخواهند بود.
فیلمهای ضعیف جای آثار خوب را گرفتند و مخاطبی که تازه داشت به دیدن این نوع فیلم عادت میکرد از تماشای آن دلسرد شد و همین عاملی شد برای این که اکران آنلاین، نه از سوی مخاطب و نه از سوی فیلمسازان استقبال نشود و حتی پس زده شود.
این در حالی است که اکران آنلاین میتواند یک اتفاق خوب برای سینمای ایران باشد؛ سینمایی که همواره در بحث اکران با مشکلات بسیاری مواجه است و پس از بازگشایی به دلیل مواجه با حجم بالای آثار در صف اکران این مشکلات گستردهتر نیز خواهند شد.
اکران آنلاین این فرصت را در اختیار برخی از آثار قرار میدهد و مخاطب نیز میتواند حق انتخاب بیشتری داشته باشد، اما این اتفاق هنوز رخ نداده و به نظر میرسد تجربه تلخ گروه هنر و تجربه در حال تکرار است. هنر و تجربه با این هدف راهاندازی شد که آثاری از نوع سینمای تجربی و هنری، فرصت و امکان دیده شدن پیدا کنند و مخاطب علاقهمند به تماشای این آثار نیز با اختیار کامل دست به انتخاب بزند، اما رفتهرفته این هدف کمرنگ شد؛ سینمای تجاری به فضای هنر و تجربه راه باز کرد و با ورود سینمای تجاری، آثار هنری و تجربی بار دیگر تحتالشعاع آثار تجاری و بازاری قرار گرفتند.
اکران آنلاین با توجه تمام اشکالات و کاستیها میتواند امکان خوبی برای فیلمسازان باشد تا آثار خود را در این فضا به نمایش بگذارند و از سوی دیگر مخاطبی که شاید علاقهمند به تماشای آثار در خانه است، حق انتخاب داشته باشد و به تماشای آثار مورد علاقه خود بنشیند. درواقع اکران آنلاین میتواند یک بازوی کمکی خوب و قدرتمند برای سینمای ایران باشد و فیلمسازان بهجای انتظار در صف طولانی اکران از این فرصت استفاده کرده و آثار خود را زودتر به نمایش بگذارند.
اما نبود قانون کپی رایت از یک سو، انحصار پلتفرمها از سوی دیگر و ریسک بالای پذیرش اکران آنلاین موجب شده فیلمسازان از اکران اثر خود در این شرایط خودداری کنند، درحالیکه این فضا میتواند حتی امکان تولید اثر را نیز با خود به همراه داشته باشد، اگر از فیلمسازان حمایت بیشتری صورت بگیرد و برنامهریزی منسجمی برای آن انجام شود.
هرچند به گفته سعید رجبی فروتن معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، پیشنویس نظامنامه اکران آنلاین در بین ذینفعان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است تا پس از نهایی شدن تصویب شود و بهموجب مفاد نظامنامه، شورای اکران آنلاین با حضور دو تن از نمایندگان اتحادیه صنفی تهیهکنندگان، دو نماینده از انجمن صنفی شرکتهای نمایش آنلاین و مدیرکل نظارت بر نمایش کار خود را با هدف ساماندهی امر اکران آنلاین طبق ترتیباتی که در نظامنامه پیشبینی شده است، آغاز کند و با تصویب نظامنامه توسط رئیس سازمان سینمایی از دو تشکل یادشده نمایندگانی معرفی شوند، اما هنوز این اتفاق شکل جدی به خود نگرفته است و در حال حاضر برای بررسی پیشنویس، دایره افراد مطلع و صاحبنظر وسیعتر شده است تا متن نظامنامه جامعالاطراف باشد و ابعاد مورد نظر را بهخوبی پوشش دهد.
حال باید منتظر ماند و دید که با تشکیل این شورا چشمانداز روشنی برای اکران آنلاین متصور میشود و این وضعیت سامان مییابد یا همچنان تنها به اکران یک یا دو فیلم ضعیف بسنده میشود تا صرفاً نامی از اکران آنلاین باقی بماند.