سرویس سینمایی هنرآنلاین: نفیسه لاله نویسنده و کارگردان، فارغالتحصیل رشته تئاتر گرایش ادبیات نمایشی در مقطع لیسانس، فارغالتحصیل کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر دانشکده هنر و معماری و دانشجوی دکترای سینما در دانشگاه ملی استانبول است.
در کارنامه کاری لاله، نویسندگی نمایشنامه رادیویی، همکاری با نشریات حوزه تئاتر، نویسندگی، کارگردانی و بازیگری در تئاتر، نوشتن فیلمنامه و ساخت فیلم انیمیشن کوتاه دیده میشود. او در فیلم "مست عشق" در کنار حسن فتحی بهعنوان دستیار و مترجم حضور یافت.
او سال گذشته بهعنوان نویسنده فیلم سینمایی "کارلا" به کارگردانی جیحان کاندِمیر و تهیهکنندگی مورات چینار را آماده اکران داشت که به دلیل شیوع کرونا اکران آن متوقف ماند.
لاله در گفتوگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره این فیلم بیان کرد: "کارلا" داستان زندگی یک پدر هنرمند تئاتر عروسکی با بازی چاعلایان سِوینچِر و دختر کوچکش کارلا کاندِمیر محصول کشور ترکیه است که اواخر 2019 در استانبول فیلمبرداری آن تمام شد و درحالیکه آماده میشد تا اکران عمومی خود را آغاز کند به دلیل پاندمی کرونا متأسفانه توفیق اکران عمومی پیدا نکرد و همهچیز در پی آن در یک سکون قرار گرفت. فیلم تاکنون راهی چند فستیوال بینالمللی ازجمله فستیوالهایی در اسپانیا، کلمبیا، انگلیس و ترکیه شده است که البته به دلیل شیوع کرونا بسیاری از فستیوالها در سراسر دنیا امسال برگزار نشدند و به سال 2021 موکول شدند که ما هم منتظر هستیم تا در سال جدید حضور جشنوارهای فیلم را دوباره آغاز کنیم.
او درباره چگونگی خلق ایده این فیلم نیز توضیح داد: من دانشآموخته تئاتر هستم و سالهاست در این عرصه فعالیت دارم. بخش عمدهای از زندگی من در این عرصه بوده است، ضمن این که پدرم نیز در این فضا حضور دارند و من از کودکی در این عرصه بودم و در این فضا رشد پیدا کردم. از سوی دیگر رابطه من با پدرم بسیار متفاوت است؛ نوعی رابطه استاد و شاگردی و همین عاملی شد برای نگارش "کارلا" قصه دختربچهای که میخواهد مفهوم شادی را بفهمد و از پدرش اولین درسهای تئاتر را میگیرد تا زندگی کردن را بیاموزد. در نگارش کارلا فلسفه خیام یاریرسان بود؛ در لحظه زیستن، قدر لحظهها را دانستن و زندگی را در پس این لحظهها جستجو کردن.
لاله در ادامه افزود: فیلم متعلق به سینمای مستقل و هنری است و در آن از بازیگران چهره ترکیه استفاده نشده است. بازیگر اصلی این فیلم یک دختربچه 9 ساله است و بازیگر نقش پدر نیز از هنرمندان تئاتر عروسکی است که در آمریکا تحصیل کرده و سایر بازیگران نیز از هنرمندان قدیمی تئاتری ترکیه هستند.
او در پاسخ به این سؤال که ترکیه تا چه اندازه به آثار سینمای تجربی و مستقل بها میدهد، گفت: ترکیه در قیاس با ایران متأسفانه در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده است. فیلمهای مستقل بهندرت شانس اکران شدن پیدا میکنند و از سوی دیگر هزینه اجاره سالنها نیز بسیار بالاست. اما اینجا چیزی شبیه به گروه هنر و تجربه به نام "باشکا سینما" و "آرت هاوس" وجود دارد که از سالنهای کوچکتری اقصی نقاط استانبول تشکیل شدهاند. تعدادشان چندان زیاد نیست و فیلمهای مستند و کوتاه نیز در نمایش آنها جایی ندارند. قیمت بلیت این سالنها نسبت به سالنهای دیگر کمتر است، اما مخاطب چندانی ندارند. سیاستگذاریها در این موضوع بهدرستی شکل نگرفته است و در طی صحبتهایی که با مسئولین، سینماگران و مخاطبان طی این سه سال داشتهام متوجه شدم که هرکسی توپ را به میدان دیگری میاندازد و حتی خود فیلمسازان نیز از ساختههای یکدیگر حتی به شکل معنوی حمایت نمیکنند.
لاله در ادامه درباره همراهی وزارت فرهنگ ترکیه با ساخت آثار تجربی و حمایت از این گونه سینمایی نیز اظهار کرد: عموماً اینطور است که وزارت فرهنگ ترکیه هر سال در دو نوبت بودجهای برای ساخت فیلم به فیلمسازان منتخب اختصاص میدهد که شامل ساخت فیلم کوتاه نیز میشود. فرصت خوبی است تا فیلمسازان پروژههای خود را ارائه دهند و داورانی آنجا حضور دارند که آثار را ارزیابی کرده و آثار منتخب کمکهزینهای برای ساخت اثر دریافت میکنند. اما این حمایت در بخش تولید است و در بخش توزیع و پخش آثار تجربی تاکنون این کشور موفق عمل نکرده است. چون بخش خصوصی با بخش دولتی همسو نیست و فیلمهای تجربی اگر خوشاقبال باشند، در فستیوالها فرصت حضور مییابند که البته باید بگویم تعداد فستیوالهای بینالمللی فیلم در ترکیه نسبت به ایران بیشتر است.
این نویسنده در پاسخ به این سؤال که سینمای ترکیه تا چه اندازه به سینمای ما نزدیک است، عنوان کرد: ازآنجاییکه این دو کشور به لحاظ فرهنگی به هم نزدیک هستند، شباهتهای زیادی وجود دارد. البته بزرگان سینمای ترکیه تحت تأثیر سینمای ایران هستند و فیلمسازان بزرگ ما ازجمله مرحوم استاد عباس کیارستمی، آقای اصغر فرهادی و ... را خیلی خوب میشناسند و به سینمای ما تمایل بسیاری دارند، اما متأسفانه به سینمای تجربی بهایی داده نمیشود و این مشکلی است که در اکثر کشورهای آسیایی وجود دارد. بهنوعی تمایل برای ساخت اثر در این عرصه هست، اما امکان نمایش برای آن وجود ندارد. من سال گذشته داور یک جشنواره فیلم کوتاه در ترکیه بودم و آثار بسیار خوبی در آن شرکت کرده بود، اما همانطور که گفتم فرصتی برای نمایش عمومی این قبیل آثار وجود ندارد و درنتیجه کمکی به شکلگیری جریان سینمایی نسل نو در ترکیه نمیشود تا از سینمای مستقل حمایت کنند، آنچه تاکنون شکل گرفته نیز بیشتر بر مبنای تلاشهای فردی است.
او در ادامه به نقش صنعت سریالسازی این کشور و کیفیت ساخت این آثار اشاره کرد و درباره آن گفت: سریال سازی در ترکیه یک صنعت است که تبدیل به یکی از عظیمترین منابع کسب درآمد این کشور شده و بعد از آمریکا، ترکیه تبدیل به دومین کشور صادرکننده سریال در دنیا شده است. وقتی یک هنر، تبدیل به صنعت میشود وجه هنری آن اغلب ضعیفتر است و بخش اقتصادی مورد توجه قرار میگیرد و این در همه جای دنیا به همین شکل است.
این فیلمساز جوان در پاسخ به این سؤال که در این صنعت جایگاه فیلمنامه در ترکیه تا چه اندازه اهمیت دارد، توضیح داد: اتفاق خوبی که برای فیلمنامهنویسان ترکیه رخ داده این است که بسیار به کار آنها بها میدهند و از استاندارد بالایی در زمینه حقوقی ازجمله حق تألیف برخوردارند چراکه قانون مدونی در این موارد دارند، چون مطالبهگر هستند.
لاله همچنین درباره نحوه تولید سریال در این کشور و تفاوت آن با ایران در ارتباط با آماده بودن فیلمنامه بیان کرد: عموماً تهیهکنندگان به این شکل پیش میروند که بعد از توافق نهایی در مورد قصه، وقتی چند قسمت از فیلمنامه آماده شد کار را کلید میزنند و بعد نسبت به اقبال عمومی سریال را پیش میبرند. من نگاهم در این زمینه سینمایی است و به نظرم قصه باید تکلیفش با خودش روشن باشد. درواقع قصه نباید نسبت به مخاطب طراحی شود و کش بیاید، باید از ابتدا یک نقطه آغاز و پایان داشته باشد. البته این موضوع کاملاً سلیقهای است، اما برای من اینکه نگاه متعالی برای نگارش اثر را حفظ کنم، بسیار مهم است.
او در ادامه به فعالیتهای دیگر خود اشاره کرد و افزود: در حال نگارش فیلمنامه یک سریال 12 قسمتی هستم، علاوه بر این روی تز دکترای خودم تمرکز دارم. همچنین دو کتاب در دست انتشار دارم که یکی "از جایی که هستیم" نام دارد و دیگری ترجمه نمایشنامه "دربندماندگان" نوشته صباحالدین علی که تنها اثر نمایشی این نویسنده است. به نظرم جای آن در میان آثار ترجمهشده از ادبیات نمایشی جهان بسیار خالی بود که خوشبختانه شانس این را داشتم که ترجمهاش را به اتمام برسانم و اکنون کتاب در مرحله نهایی و آماده چاپ است. علاوه بر این در حال نگارش فیلمنامه فیلم بلندم هستم که نمیدانم ساخت آن چه زمانی عملی شود چون باید در ایران باشم. یک کار اجتماعی واقعگرایانه – شاعرانه است که فعلاً پروژه دوری به نظر میرسد.
لاله که در پروژه "مست عشق" با حسن فتحی همکاری داشت، درباره وضعیت این فیلم سینمایی نیز اظهار کرد: من در این پروژه بهعنوان یکی از دستیاران آقای فتحی و مترجم سناریو حضور داشتم و اطلاعاتم در همان حدی است که همه میدانند و اخبار آن را از فضای مجازی دنبال میکنم. امیدوارم که مشکلات این فیلم هرچه زودتر حل شود، چراکه زحمت بسیار زیادی برای آن کشیده شد و آقای فتحی به همراه تکتک افراد گروهشان برای این کار با دلسوزی تمام وقت و انرژی فراوانی گذاشتند. طلب خیر و آرزوی خوب برای آن دارم و امیدوارم که بیسرانجام نماند.