سرویس سینمایی هنرآنلاین: "شهروند و مافیا" به کارگردانی محمد رجایی و تهیه‌کنندگی علیرضا سلطانی مسابقه‌ای خانوادگی است و در آن فرد با آزمون و خطا، سعی در شناسایی افراد دیگر می‌کند.
در این بازی افراد به دو گروه مافیا و شهروندان تقسیم و نبرد میان دو گروه آگاه و ناآگاه شبیه‌سازی می‌شود. در این مسابقه افراد به‌صورت پنهانی تعیین نقش می‌شوند و اکثریت شهروندان این فرصت را پیدا می‌کنند تا افراد مافیا را شناسایی و برای حذف آن‌ها رأی دهند. این مسابقه این روزها با اجرای علیرام نورایی از شبکه سلامت به روی آنتن می‌رود.
محمد رجایی در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین درباره میزان بازخوردهایی که دریافت کردند و آنچه در این مسابقه رخ داده است سخن گفت که بخشی از آن را در زیر می‌خوانید:
آقای رجایی، اکنون که فصل چهارم این مسابقه در حال پخش است میزان بازخورد مخاطبان چگونه است؟
ما از فصل اول رشد مخاطبمان تصاعدی بود و تقریباً رضایت مخاطب در هر فصل رو به افزایش است و از فضای مجازی برنامه و رشد ثبت نامی که برای حضور در برنامه وجود دارد، شاهد این استقبال هستیم. ما در فصل اول 400 نفر را خودمان انتخاب کردیم و برای فصل‌های 2 ،3 و 4 چیزی حدود 5 هزار نفر درخواست حضور داشتند که 3 هزار نفر برای مرحله نهایی تست دادند. این افزایش آمار در فصل 5 به 13 هزار نفر رسید.
برای گرفتن تست و شرکت در مسابقه شیوه گزینش افراد بر چه اساسی شکل می‌گیرد؟
ما یک هیئت کارشناسی داریم که به بازی مافیا تسلط کامل دارند. قوه تشخیص، استدلال، زبان بدن ازجمله فاکتورهای امتیازی ما در انتخاب هستند. این که افراد بتوانند برای بازی سناریو داشته باشند و مافیا را استخراج کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. در یکسری بازی انتخابی ما حدود 300 بازی انجام دادیم و افراد را غربال کردیم و داوری نیز نفربه‌نفر انجام شد تا درنهایت این افرادی که می‌بینید انتخاب شدند.
برای فصول جدید مسابقه تغییرات خاصی در نظر دارید؟
فصل 2،3 و 4 با هم و در 110 قسمت ضبط شده است که 10 قسمت دیگر آن باقی مانده است. برای فصل 5 ما از فصل اول به فصل‌های بعدی تغییر نقش داشتیم تا مسابقه جذاب‌تر شود. به‌طور مثال دکتر، پلیس و ... را به افراد شهر اضافه کردیم اما در فصل پنجم تغییری در نقش‌ها نخواهیم داشت و تنها تغییر ما ساختاری خواهد بود تا تنوع برای مخاطب ایجاد شود و قالب برنامه تغییر می‌کند. دکوپاژها و آیتم‌های برنامه تغییر خواهد داشت و هنوز این اتفاقات در مرحله اتاق فکر بوده و نهایی نشده است. با شبکه در حال حاضر برای سه فصل جدید قرارداد داریم که هر فصل از 31 قسمت تشکیل شده است. پخش فصل جدید مسابقه از اواخر تیرماه آغاز می‌شود و ما هم‌زمان از اوایل تیرماه ضبط مسابقات را آغاز خواهیم کرد.
"شهروند و مافیا" این روزها به یکی از مسابقات سرگرم‌کننده و پرمخاطب تلویزیون تبدیل شده است، چرا طرح این مسابقه در شبکه سلامت اتفاق افتاد؟
وقتی مافیا را به شکل حرفه‌ای آن دنبال کنید متوجه می‌شوید علاوه بر سرگرمی، آورده هم برای شما به همراه دارد. چرا که این مسابقه خود زندگی است و شما در آن همانند زندگی واقعی دکتر یا مافیا را دارید. از آنجا که شبکه سلامت در حوزه سلامت روان نیز برنامه‌سازی دارد، این مسابقه بسیار در جای درستی در حال پخش است. بازی مافیا به شما در تشخیص و تحلیل رفتار آدم‌ها کمک می‌کند و شما با به دست آوردن این توانایی می‌توانید متوجه شوید که مافیای زندگی‌تان چه کسانی هستند، پزشک و تک‌تیرانداز کیست و به‌طور کلی انتخاب دکور فضای شهری نیز بر همین اساس بوده است. خود من زمانی که وارد جریان مسابقه شدم محاسبات زندگی برایم تغییر کرد و دائم در حال تحلیل و بررسی هستم. این خیلی به زندگی عادی شما می‌تواند کمک کند تا بتوانید افراد اطرافتان را به‌درستی شناخته و نسبت به رفتار آن‌ها واکنش داشته باشید. در فاز اول و در اتاق فکر به این رسیدیم که آیا برای مخاطب جذابیت دارد که این مسابقه را در تلویزیون ببیند یا نه، بعد رسیدیم به این که بله جذاب است و حتی رصد کردیم و متوجه شدیم که در کافه‌ها این بازی بسیار انجام می‌شود و حتی افرادی که از دور مسابقه خارج می‌شوند محل را ترک نمی‌کنند و بازی را تا انتها دنبال می‌کنند. ما این روند را در بازخوردهایی که داشتیم نیز دنبال کردیم و متوجه شدیم مخاطبان نیز بازی را دنبال می‌کند تا ببیند در انتها مافیا کیست و شهروند کجاست و حتی تکرار مسابقه را نیز می‌بیند چرا که در هر بار با یک مشخصه جدید آشنا می‌شود.
فکر نمی‌کنید اگر این مسابقه در یک شبکه با میزان مخاطب بیشتر، به نمایش درمی‌آمد بهتر بود؟
قطعاً اگر شبکه پرمخاطب‌تری بود بیننده بیشتری داشت، اما تجربه ثابت کرد برنامه خوب مخاطب خودش را دارد و به نظرم اتفاقاً جای درست پخش این مسابقه در همین شبکه است، چرا که به سلامت روان اهمیت می‌دهد. ضمن این که این مسابقه نسخه خارجی نداشت و بعد آموزشی آن بالا بود.
اصالت این مسابقه به روسیه بازمی‌گردد، آیا نسخه‌های دیگر آن را هم دیدید و نسبت به ایرانیزه کردن آن کاری انجام دادید؟
بله اصل این بازی متعلق به روسیه است و در کشورهای مختلف با سبک‌ها و شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. اما ما از سبک کلاسیک آن پیروی کردیم که مخاطب عام آن را بیشتر می‌شناسد. در جذاب‌ترین حالت این مسابقه با بیش از 10 نفر انجام می‌شود، ما در فصل دو از بهترین‌های فصل اول که خودشان یک کارشناس خبره شده‌اند دعوت کردیم و تخصصی به این مسابقه نگاه کردیم و رسیدیم به این که از چه نقش‌هایی استفاده کنیم و درنهایت ترکیبی چیدمان کردیم تا توازن بیشتر در نقش‌ها وجود داشته باشد و تعداد مافیاها و شهروندان با هم برابر باشند و وزنه به سمت گروه خاصی سنگین نباشد.
عمدتاً رفتن به سمت مسابقاتی اینچنینی که غیرقابل‌پیش‌بینی هستند همراه با یک ریسک است و جسارت می‌خواهد، تولید این مسابقه برای شما سخت نبود؟
در بحث بازی مافیا چالش شاید وجود داشته باشد، اما آنچه اتفاق می‌افتد رفاقتی است که بعد از بازی شکل می‌گیرد و این رفاقت مدل دیگری دارد و دایره دوستان را زیاد می‌کند. خوشبختانه ما از این بعد در برنامه بسیار زیاد داشتیم. اما در ابعاد دیگر در تدوین شاید کمتر از یک درصد حذف داشته باشیم چرا که زمانی که شرکت‌کنندگان به داخل استودیو می‌آیند ما درباره تمامی نکات با آن‌ها صحبت کرده‌ایم و خط قرمزها را می‌شناسند. بنابراین دستشان باز است و تنها جایی که ممکن است کمی دستشان بسته باشد فارسی سازی واژگان این مسابقه است که در ابتدا کمی کار را سخت کرد، اما بعد کم‌کم برای همه جا افتاد. به‌طور مثال اصطلاح "تارگت" را "هدف" ترجمه کردیم و از کلمات فارسی بهره گرفتیم. خوشبختانه تأثیر مثبتی هم در جامعه داشته است و امروز خیلی از افراد با ادبیات ما بازی می‌کنند و این نسخه فارسی در بخشی از محافل استفاده می‌شود.
در فصل اول بهنام تشکر مجری برنامه بود و پس از آن علیرام نورایی را به‌عنوان مجری انتخاب کردید. قرار است در فصول بعدی نیز او در مسابقه حضور داشته باشد؟
شاخصه‌هایی برای انتخاب راوی داشتیم که او از آن‌ها برخوردار بود و پذیرفت. ما تلاش کردیم شخصیت راوی را به شخصیت نورایی نزدیک کنیم. به هر حال گردانندگی این بازی کار بسیار سختی است و تمرکز بالایی می‌خواهد. خوشبختانه هوش بازی او بالاست و خیلی سریع خود را همراه کرد و اجراها جذاب‌تر شد و تقریباً رسیدیم به نقطه‌ای که هم ما و هم او از اجرا راضی هستیم و تبدیل به برند مسابقه "شهروند و مافیا" شده است. در فصل جدید نیز آقای نورایی حضور دارند و تنها چاشنی‌ها در اجرا بیشتر خواهد شد.
با توجه به شرایط پیش‌آمده براثر شیوع ویروس کرونا ضبط مسابقات در فصل جدید و انتخابی چگونه خواهد بود؟
ما یک کافه را انتخاب کردیم و در هر روز 15 نفر با رعایت تمامی نکات بهداشتی در این مسابقه حضور خواهند داشت. در ضبط هم فاصله ضبط گروه‌ها را بیشتر کردیم.
رده سنی که انتخاب کردید چگونه است؟
ما در فصول قبلی از سنین بالا و پایین هم‌زمان استفاده کردیم که تجربه خوبی را برای ما به همراه نداشت بر همین اساس تصمیم گرفتیم رده‌بندی سنی را از 18 سال به بالا قرار دهیم اما ثبت نام برای سنین پایین هم باز است و اگر بشود برای آن‌ها نیز به شکل جداگانه و در همان محدوده سنی مسابقه‌ای خواهیم داشت. اما در حال حاضر در این سه فصل رده سنی بالای 18 سال خواهد بود.