سرویس سینمایی هنرآنلاین: کیوان کثیریان روزنامه‌نگار و منتقد سینما عصر دوشنبه 15 اردیبهشت از طریق گفت‌وگوی زنده اینترنتی صفحه اینستاگرام سینماتک خانه هنرمندان ایران میزبان امیرحسین علم‌الهدی، سید غلامرضا موسوی و محمدحسین مهدویان بود و با آن‌ها درباره اکران آنلاین فیلم‌ها صحبت کرد.
باید به نیمه پر لیوان نگاه کرد
امیرحسین علم‌الهدی مدیر سابق گروه هنر و تجربه در ابتدای این گفت‌وگو بیان کرد: در سال 98 ما ۲۵ میلیون مخاطب داشتیم، در حالی که در سال 97 مخاطب ما 28 میلیون نفر بود. درواقع ما با دو میلیون کاهش مخاطب مواجه شدیم که این ریزش مخاطب دلایل متفاوتی داشت. برای اکران اینترنتی باید ابتدا محیط را از منظر فیلم و سالن برای مخاطب فعال کنیم. در خوش‌بینانه‌ترین حالت ما دو تا سه میلیون مخاطب فعال داریم که سالی چند بار به سالن‌های سینما می‌آیند و اگر بتوانیم یک میلیون دیگر نیز به این میزان مخاطب اضافه کنیم عدد 35 تا 40 قطعه بلیت را در سال خواهیم داشت، اما با تغییر تکنیک‌های روز قیمت بلیت نیز باید متفاوت شود که این امر یکسری بدیهیات و ملزومات دارد که با رعایت آن‌ها سینما رونق می‌گیرد.
او ادامه داد: ما سه شاخص داریم که اگر مدنظر قرار دهیم می‌دانیم سینمای ایران کجا قرار گرفته است. از سال 68 مجموع بلیت‌های ما پنج میلیون بود و سال 92 این عدد به 7.5 میلیون بلیت رسید از سال 92 تا سال 98 با یک سری اتفاقات در حوزه سینما مواجه شدیم که این میزان به 28 میلیون قطعه رسید که دستاورد خوبی بود. این اتفاقات در حالی رخ داد که افزایش پردیس‌های سینمایی، تغییر سیستم آنالوگ به دیجیتال، افزایش و بهبود زیرساخت‌ها و افزایش پرده‌ها از 300 پرده به 500 پرده را داشتیم و رونق نسبی در سینما به وجود آمد که باید آن را دنبال کنیم. متأسفانه سال گذشته دو و نیم میلیون بلیت کم فروختیم که هرگونه عقب‌نشینی در حوزه کاهش فروش، سرمایه‌گذاران را دچار تردید و پشیمانی می‌کند. اگر سینما یک بازتعریف داشته باشد و نیمه پر شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن را در جریان زندگی نگاه کنیم می‌توان به آینده سینما امیدوار بود.
علم‌الهدی درباره بحث قاچاق فیلم‌های اکران آنلاین توضیح داد: ما دو فیلم به شیوه اکران آنلاین ارائه کردیم که به همان سرعت نیز این فیلم‌ها قاچاق شدند و فروش ظرف یکی دو روز افت کرد. تا زمانی که فروش امن نباشد سینماداران تمایلی به این امر نخواهند داشت. ضمن این که ترجیح مخاطب دیدن فیلم در خانه است و متغیرهای اقتصادی روی سینما رفتن مخاطب تأثیر گذاشته است، سینما در اولویت سبد خانوار ایرانی نیست و چند سالی است که نفس حداقلی می‌کشد. اگر اکران آنلاین و سینمایی با هم وجود داشته باشد به دلیل بحث قاچاق سرمایه‌داران علاقه‌مند به این امر نیستند چون سرمایه به‌راحتی از دست می‌رود و سینمادار نیز حاضر به اکران فیلمی که قاچاق شده نیست. این اتفاق تنها منحصر به ایران نیست و در آمریکا نیز رخ می‌دهد اما تفاوت در این است که در امریکا از شیوه‌هایی استفاده می‌شود که مخاطب ترجیح می‌دهد همچنان فیلم را در سالن سینما و روی پرده ببیند. درواقع در سالن سینما تجربه‌ای را کسب می‌کند که در خانه وجود ندارد.
با جلوگیری از سرقت آثار می‌توان به اکران اینترنتی امیدوار بود
در ادامه این بحث غلامرضا موسوی تهیه‌کننده سینما درباره اکران اینترنتی گفت: کرونا اتفاقات عجیبی را در دنیا رقم زد. گاهی اوقات اتفاقات خیر نیز در آن وجود دارد مثل همین اکران آنلاین یا سینما ماشین که باید آن‌ها را به فال نیک گرفت.این اتفاق باید چند سال پیش رخ می‌داد که نیفتاد. زمانی که مسئولیت شورای تهیه‌کنندگان را بر عهده داشتم با مدیران سایت آپارات صحبت‌هایی درباره اکران آنلاین فیلم‌ها در شهرهایی که فاقد سالن سینما بودند انجام دادیم آن‌ها متوجه این موضوع بودند وزیر ساخت‌ها نیز آماده بود، اما به این دلیل که ممکن بود فیلم سرقت شود این کار انجام نشد و ما از اکران اینترنتی صرف نظر کردیم چرا که به نمایش فیلم در حال اکران لطمه می‌خورد. در بحث اکران فیلم "خروج" نیز دو پلتفرم نماوا و فیلیمو اطمینان کامل دادند که فیلم کپی نخواهد شد مگر از طریق صفحه تلویزیون بنابراین ریسک بالایی برای اکران نبود، اما دیدیم که کمتر از چند ساعت فیلم کپی شد و در پی اعتراض‌هایی که شکل گرفت همه این اتفاق را ارجاع به آمریکا دادند که در آنجا نیز نسخه قاچاق دیده می‌شود، اما کسی نگفت آنجا به دلیل سخت‌گیری‌های قانونی کسی جرات این کار را ندارد و به‌راحتی این اتفاق نمی‌افتد. متأسفانه فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی این روزها به خدای سیستم قاچاق تبدیل شده‌اند و اگر بتوانیم برای بحث اکران و جلوگیری سرقت آن کاری کنیم می‌توان به اکران آنلاین امیدوار بود.
او همچنین درباره مزایای اکران اینترنتی نیز بیان کرد: ما سالانه حدود 110 تا 120 فیلم تولید می‌کنیم که در بهترین شکل 60 فیلم به روی پرده می‌رود که این سیستم داد بسیاری از فیلمسازان را در آورده و به دلیل اینکه عصبانی هستند بحث مافیا را وسط می‌کشند. از این میان بخشی نیز سهم هنر و تجربه می‌شود که سهم بسیاری از سینمای ایران را بر دوش می‌کشد. بخشی دیگر فیلم‌هایی هستند که در بهترین شکل زمستان سال بعد اکران می‌گرفتند که در چنین شرایطی اگر اکران آنلاین شکل بگیرد و در بهترین حالت هر فیلم ۲۰۰ هزار کاربر نیز داشته باشد قطعاً برای آن تولید‌کننده اتفاق بهتری خواهد افتاد. چرا که فیلم‌هایی که با رقم بالای ۱۰ میلیارد بر روی پرده سینما فروش دارند، بیشتر از انگشتان دست نیستند. به‌طور مثال فیلم "خروج" در بهترین شکل روی پرده شش تا هشت میلیارد فروش داشت، اما الان با توجه به شروع تبلیغات تلویزیونی این فیلم و ندادن پول آگهی چیزی حدود ده میلیارد تومان به دست خواهد آورد. این نشان می‌دهد از اکران اینترنتی ضرر نکرده است.
باید نظام‌نامه اکران مشخصی ایجاد شود
محمدحسین مهدویان کارگردان سینما و دیگر مهمان این گفتگو درباره اکران آنلاین گفت: من و همه کسانی که روزی فیلم کوتاه، مستند و سینمایی ساختیم ترجیحمان اکران فیلم بر پرده سینماست و همه طراحی‌مان در هنگام ساخت روی پرده در یک سالن است و در زمان فیلمبرداری روی همه چیز ازجمله ابعاد تصویر، صدا و روح ناخودآگاه جمعی حاضر در سالن فکر می‌کنیم. ما دائم در حال ساخت به این فکر می‌کنیم که در سینما چه واکنشی رخ می‌دهد. طبعاً در نمایش فیلم در خانه بخش زیادی از این تأثیرگذاری از دست می‌رود و حتی ممکن است برعکس باشد. اکران آنلاین آنچه ما به‌عنوان سینما می‌شناسیم نیست و همه تلاش‌ها به آن سمت است، شخصاً به‌عنوان فیلمساز علاقه‌ای به اکران آنلاین ندارم.
وی ادامه داد: اکران آنلاین در حال حاضر در شرایط غیررقابتی اتفاق افتاده و هنوز تعداد زیادی فیلم باهم اکران نشده‌اند تا بتوان درباره تأثیرات مثبت یا منفی این شیوه صحبت کرد. اگر این اتفاق گسترش یابد می‌تواند تبدیل به یک بحث جدی در سینما شود، بسیاری از فیلمسازانی که در طی این سال‌ها فیلم‌هایشان فرصت دیده شدن پیدا نکرده‌اند برای اکران آنلاین در تکاپو هستند و می‌توانند از این فضا استفاده کنند. برای این بستر نیازمند یک برنامه‌ریزی هستیم چون در حال حاضر به‌ضرورت کرونا اکران آنلاین راه‌اندازی شده است و باید برنامه‌ریزی درستی در این زمینه صورت گیرد و یک نظام برای این شیوه اکران طراحی شود. باید آن را به‌عنوان یک ظرفیت در نظر گرفت و از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.