سرویس سینمایی هنرآنلاین: عمر طراحی پوستر در ایران به بیش از 100 سال می‌رسد. اولین پوسترهای ایرانی را مهاجران ارمنستان و بعد هم یک مهاجر سوئدی که به ایران آمده بودند طراحی کردند، اما اولین پوستر فیلم سینمایی ایران به فیلم" آبی و رابی" ساخته اوانس اوگانیانس در سال 1309 اختصاص یافت.
پس از آن و با ورود فیلم‌های سینمایی و رونق گرفتن سینمای ایران پوستر و دیوارکوب یکی از اجزای جدانشدنی صنعت سینما شدند. با شکل گیری دانشکده هنرهای زیبا و ورود رشته‌های گرافیک و حضور دانشجویان با ذوقی چون مرتضی ممیز، فرشید مثقالی، ابراهیم حقیقی، قباد شیوا، علی اکبر صادقی، آیدین آغداشلو، نورالدین زرین کلک و عده‌ای دیگر پوسترهای ارزشمندی طراحی کردند، که تاثیرپذیری از تحصیلات آکادمیک و نیز مکتب‌های پوسترسازی غربی را در این پوسترها می‌توان دید.
اکنون طراحی پوستر سینمای ایران، بخش مهمی از تولیدات سینمایی را شکل می‌دهد. امسال و در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در حالی از پوستر فیلم‌ها رونمایی شد که متاسفانه جزو آخرین موادی بودند که آماده شدند و در اختیار مخاطبان قرار گرفتند.
پیش‌تر نیز در یادداشتی (اینجا) به این نکته اشاره کردیم که مخاطب جشنواره امسال با دست خالی باید به انتخاب آثار دست می‌زد چرا که پوستر و آنونس فیلم‌ها آماده نبود و در حالی که تنها چند روز به آغاز این فستیوال مهم سینمایی زمان داشتیم، خبری از این اقلام تبلیغی نبود که مهمترین عنصر برای انتخاب مخاطبان در جشنواره است. در واقع پوستر فیلم است که باعث ایجاد انگیزه در مخاطب می‌شود و او را به سالن سینما می‌کشاند. پوستر فیلم باید حاوی بخشی از اطلاعات فیلم باشد. در سال‌های اخیر بحث پوستر فیلم‌ها همیشه محل بحث جدی در محافل هنری بود چرا که آثار فاقد پیام و محتوایی بودند که مخاطب باید از طریق آن دست به انتخاب می‌زد. در واقع پوستر اغلب فیلم‌های سینمایی تنها عکسی از یکی از کاراکترها یا جمعی از آن‌ها بودند که روی آن اسامی عوامل و بازیگران درج می‌شد.
به گفته بهزاد خورشیدی طراح و گرافیست، در دهه اخیر یک‌جور زوال سلیقه عمومی در همه زمینه‌ها دیده می‌شود و نمی‌توان آن را کتمان کرد. این عام‌پسند شدن و پس رفت، حاصل کم‌کاری و بی‌حوصلگی هم هنرمند و هم سفارش‌دهنده است، ولی عاقبت هر کار خوبی راهش را پیدا می‌کند و روبه‌جلو می‌رود. متأسفانه فیلم زرد می‌تواند شرایطی پیش بیاورد که کسی که نگاه عمیق‌تری دارد منزوی شود.
این گفته خورشیدی را می‌توان سندی بر این مدعا دانست که در یک دهه اخیر آثاری که در قالب پوستر فیلم عرضه شدند، چندان خوب و شایسته نبودند و بیشتر به سمت ساده‌انگاری پیش رفتند.
هرچند هنوز آثار و اقلام تبلیغی فیلم‌های جشنواره فیلم فجر صد در صدی نیستند و نمی‌توان از آن‌ها به عنوان آثار نهایی یاد کرد، اما آنچه در جشنواره به نمایش درآمد نشان از یک تحول در این عرصه دارد، تحولی که می‌تواند نشان از حضور جوانانی باشد که با تفکر و تعمق پای به این عرصه گذاشته‌اند. در پوستر فیلم‌های جشنواره امسال نوعی تنوع‌گرایی وجود دارد که این را در آثار سینمایی نیز می‌توان یافت. شاید خون جدیدی در رگ‌های سینما در حال جریان باشد.
باتوجه به پوستر فیلم‌های جشنواره امسال به نظر می‌رسد در بخش اقلام تبلیغاتی در جشنواره سی و نهم با تنوع بسیاری مواجه هستیم و انتخاب آثار کار راحتی برای هیئت انتخاب نخواهد بود چرا که آثار کاملا متفاوت هستند و صرفا به انتشار یک عکس خلاصه نشده است.
در ادامه نگاهی داریم به پوستر برخی از فیلم‌های جشنواره که به نمایش درآمدند.
به کارگردانی مهرداد خوشبخت که تندیس ویژه حاج قاسم سلیمانی را از آن خود کرد. این فیلم به پاسداری مردم آبادان در ماجرای جنگ عراق علیه ایران می‌پردازد و علیرضا کمالی، حسن معجونی، نادر سلیمانی، ویدا جوان بخشی از بازیگران "آبادان یازده 60" را تشکیل می‌دهند.
به کارگردانی پیمان قاسم خانی است که در ادامه فصل اول آن تولید شده است. با این تفاوت که این بار حامد کمیلی در کنار سام درخشانی و پژمان جمشیدی به ایفای نقش پرداخته است. "خوب، بد، جلف: ارتش سری" از روز 30 بهمن ماه به روی پرده سینماهای کشور می‌رود.
به کارگردانی مجید مجیدی که بیشترین تعداد جوایز را از آن خود کرد و عنوان بهترین فیلم جشنواره را نیز به همراه آورد، درباره کودکان کاری است که به دام مواد فروشان می‌افتند... علی نصیریان، جواد عزتی، طناز طباطبایی، صفر محمدی، علی غابشی و روح الله زمانی بازیگران "خورشید" هستند.
فیلم جدید کیوان علیمحمدی است که ادای دینی به سینمای ایران از پیش از انقلاب تا امروز است. فرخ نعمتی، رویا میرعلمی، سیاوش مفیدی، حامد کمیلی، علی اوجی و بابک کریمی در "سینما شهر قصه" به ایفای نقش می‌پردازند.
با نام قبلی "ریست" ساخته محمدرضا لطفی است، در خلاصه داستان این فیلم آمده احساس می‌کنم دیوونه شدم... یه جورایی به تمام دوربین‌های مداربسته که دارن آدم رو کنترل می‌کنن حساسیت پیدا کردم... اونقدر توی این ماجرا غرق شدم که احساس می‌کنم پشت همه این دوربینا یه نفره... یه نفر که چهار چشمی داره منو نگاه می‌کنه! رضا بهبودی، سودابه بیضایی، محمد صدیقی مهر، پریسا محمدی، حامد رحیمی نصر و رقیه افشین پور بازیگران فیلم "تعارض" هستند.
به کارگردانی عباس امینی، درباره زندگی امیر است که چند ماه است از فرانسه دیپورت شده است، او بخاطر پدرش شریک یک جنایت هولناک می‌شود...مانی حقیقی، باران کوثری، امیرحسین فتحی و حسن پورشیرازی نقش های اصلی این فیلم را ایفا می کنند و حامد علیپور هم دیگر بازیگر "کشتارگاه" است.
پرافتخارترین فیلم جشنواره امسال است. در این فیلم جواد عزتی، طناز طباطبایی، امیر آقایی، پانته‌آ بهرام، علی شادمان، نیره فراهانی، مهدی حسینی‌نیا، ایمان صفا، مه‌لقا باقری، نادر شهسواری و با معرفی آبان عسکری به ایفای نقش می‌پردازند. فیلمنامه "شنای پروانه" که مضمونی اجتماعی دارد، توسط محمد کارت، حسین دوماری و پدرام پورامیری نوشته شده و در خلاصه داستان آن آمده است: در جنوب شهر، شنای پروانه طوفان به پا می‌کند.
سهیل بیرقی بار دیگر درباره زنان جامعه سخن گفته است. فاطمه معتمدآریا، هوتن شکیبا و باران کوثری بازیگران اصلی "عامه‌پسند" هستند. معتمدآریا بازیگر اصلی فیلم نماینده زنی از دهه 1340 است.
ساخته حمیدرضا قربانی است و پریناز ایزدیار، جواد عزتی، نوید پورفرج، بهروز شعیبی و بابک حمیدیان در این فیلم به هنرنمایی پرداخته‌اند. در خلاصه داستان "مغز استخوان" آمده است: "الان مسئله شما چیه؟! می‌خواین بگین قانونی نیست؟! یعنی اینجا همه‌چی همیشه قانونی اتفاق می‌افته؟! هممون درستیم؟! هیچکی هیچ غلطی نکرده تا حالا؟!"
برادران محمودی این بار عاشقانه "مردن در آب مطهر" را کارگردانی کرده‌اند. فیلم جدید نوید و جمشید محمودی قصه مهاجرت چند جوان افغان به اروپا را روایت می‌کند. علی شادمان، ندا جبرائیلی، متین حیدرنیا، صدف عسگری، سوگل خلیق، علیرضا آرا، خیام وقار و پیمان مقدمی در "مردن در آب مطهر" به ایفای نقش پرداخته‌اند.
برزو نیک نژاد این فیلم را کارگردانی کرده است.در این فیلم اجتماعی به تهیه‌کنندگی سعید خانی، جواد عزتی، هادی حجازی‌فر، ستاره پسیانی، مجید نوروزی، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی و سعید پورصمیمی بازی کرده‌اند. در خلاصه داستان "دوزیست" آمده است: "حمید، دوزیسته دیگه، نره زیر آب که، می‌ره زیر دست و پا له می‌شه."
سالم صلواتی درنخستین تجربه کارگردانی خود به سراغ موضوعی جدید رفت، مقابله پدران برای فرزندان. علیرضا ثانی‌فر، هدایت هاشمی و گلاره عباسی در "پدران" به ایفای نقش پرداخته‌اند.
مسعود کیمیایی در تازه‌ترین اثر خود به دنبال موضوعی روز رفته است. او به خانواده می‌پردازد. سعید آقاخانی، نسرین مقانلو، سیامک صفری و لیلا زارع در "خون شد" بازی کرده‌اند.
امیرعباس ربیعی در نخستین فعالیت خود به سراغ موضوع حزب توده رفته است. توماج دانش بهزادی، مهدی نصرتی و کیوان محمودنژاد در "لباس شخصی" به ایفای نقش پرداخته‌اند.
مرتضی فرشباف به سراغ موضوع قمار در منطقه گنبد ترکمن رفته است. جوانانی که از این طریق می‌خواهند راه چندین ساله را یک شبه طی کنند. میرسعید مولویان، مجتبی پیرزاده بازیگران "تومان" فیلم هستند. این فیلم تنها سیمرغ بهترین فیلمبرداری را از آن خود کرد.
ساخته محمدحسین مهدویان است که به بمباران شیمیایی مردم سردشت پرداخته است. پیمان معادی، مینا ساداتی، مهران مدیری و مینو شریفی در "درخت گردو" به هنرنمایی پرداخته‌اند. جایزه بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد.
ساخته برادران ارک است که در بخش نگاه نو و سودای سیمرغ رقابت کرد و با وجود آنکه نگاهی نو و جدید داشت اما تنها سیمرغ بهترین موسیقی و سیمرغ بهترین فیلم هنروتجربه را برای این دو برادر به ارمغان آورد. "پوست" نگاهی به افسانه‌ها و جادو در زندگی مردم آذربایجان دارد.
اثر ابراهیم حاتمی کیا که فرامرز قریبیان، جهانگیر الماسی، گیتی قاسمی، محمد فیلی و بسیاری دیگر از هنرمندان در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. قصه "خروج" که برداشتی از یک اتفاقی واقعی است و به موضوع کشاورزانی می‌پردازد که به دلیل خراب شدن محصولاتشان درصدد دیدار با رئیس جمهور هستند.
ساخته بهتاش صناعی‌هاست که نگاهی جدید به موضوع بخشش دارد. علیرضا ثانی‌فر، مریم مقدم و پوریا رحیمی سام در "قصیده گاو سفید" به ایفای نقش پرداخته‌اند.
به کارگردانی علی درخشنده است و داستان درباره زنی است که در منطقه زندگی خود و خانواده‌اش دچار مشکل شده است. رویا افشار، ندا جبرائیلی بازیگران فیلم "دشمنان" هستند.
ساخته نیکی کریمی که به نظر می‌رسید جوایز متعددی دریافت کند، اما دست خالی جشنواره را ترک کرد. هادی حجازی‌فر، جواد عزتی و سحر دولتشاهی در "آتابای" به ایفای نقش می‌پردازند.