سرویس سینمایی هنرآنلاین: نشست خبری بیست و دومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی شنبه 23 آذرماه با حضور محمدرضا زمردیان معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و رئیس جشنواره، سروش صحت دبیر جشنواره و مجید توکلی دبیر اجرایی جشنواره و با حضور اصحاب رسانه در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
در ابتدای این نشست سروش صحت دبیر جشنواره بیان کرد: خوشحالم که بار دیگر در این جشنواره حضور دارم. ما این روزها درگیر ساخت برنامه "کتاب باز" هستیم و همواره دو اسم در چهارصد برنامه ضبط شده ما تکرار شده است، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کیهان بچه‌ها دو عنوانی هستند که بسیار از آن‌ها یاد می‌شود و همواره این دو مرکز در کتاب و کتاب‌خوانی و آشنایی نوجوانان با قصه نقش مهمی برای نسل من داشته‌اند و فکر می‌کنم متأسفانه بنا به دلایلی یک دوره‌ای نقش کانون در این فضا کمرنگ شد. خوشحالم که کانون چند سالی است دوباره پررنگ در زمینه وظیفه اصلی خود حاضر شده است و چه چیزی مهم‌تر از قصه و قصه‌گویی برای پرورش فکر.
او ادامه داد: در جشن بیست و یکم یازده هزار نفر در جشنواره شرکت داشتند و بسیار خوشحال بودیم که این عدد بزرگ را می‌بینیم و به نسبت دوره‌های قبل جهش داشته‌ایم و امیدوار بودیم این عدد را بتوانیم برای سال‌های بعد نیز حفظ کنیم. اما امسال این عدد به 17 هزار نفر رسید و تقریباً 50 درصد افزایش داشتیم که این جهش بزرگی است و من در این زمینه کمترین نقش را دارم. خوشحالم که عضو این مجموعه که در حوزه فرهنگی و پرورش فکر تلاش می‌کنند، حضور دارم.
در ادامه محمدرضا زمردیان گفت: خدا را شاکرم که قطار جشنواره بیست و دوم به ایستگاه پایانی خود نزدیک می‌شود. حرکت این قطار از مراکز کانون در سراسر کشور آغاز شد و در حدود هزار جشن قصه‌گویی در سراسر ایران برگزار شد و عزیزان علاقه‌مند به قصه و قصه‌گویی با جشنواره همراه شدند.
او افزود: 31 جشنواره در استان‌ها برگزار شد و افراد برگزیده بخش‌های متعدد استانی، منطقه‌ای، را پشت سر گذاشتند تا به مرحله نهایی در بخش ملی و بین‌الملل راه یافتند.
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تشریح بخش‌های مختلف جشنواره قصه‌گویی عنوان کرد: امسال نیز مانند سال‌های گذشته بخش‌های ثابتی در جشنواره داریم. در بخش ملی سه گروه سنی نوجوانان ویژه 12 تا 18 سال، بخش زنان و مردان که بخش مهمی است و از 18 سال به بالا را در نظر گرفتیم و بخش خاص این جشن پدربزرگ‌ها و مادربزرگان هستند که اساساً از زبان آن‌ها قصه‌ها را شنیدیم و یاد گرفته‌ایم.
وی در ادامه گفت: در بخش بین‌الملل افرادی که در رسانه ملی حضور داشتند و یا از کشورهای دیگر علاقه‌مند به حضور بودند را پذیرا هستیم. بخش نود ثانیه که با نام "قصه زندگی من" شناخته می‌شود و عموم علاقه‌مندانی که امکان اجرای صحنه‌ای ندارند این امکان برایشان فراهم شد تا بخشی از قصه زندگی خود را بیان کنند و در قالب یک فیلم نود ثانیه‌ای به جشنواره ارسال کنند. علاوه بر این سه بخش جنبی نیز امسال خواهیم داشت. شهرداری تهران با بخش" قصه‌های شهر من تهران" حامی جشنواره خواهد بود و استانداری‌ها و شهرداری‌ها با همین نگاه مشارکت دارند. باشگاه خبرنگاران جوان در بخش "قصه زندگی خبرنگاران" متولی این حوزه است و درنهایت آنچه اجرا شد ویژه کانون زبانی‌هاست که زبان آموزان و مدرسان با هدف ویژگی‌های تاریخی به زبان‌های مختلف در این حوزه شرکت کردند و امیدوارم به‌زودی تولیدات این حوزه را منتشر کنیم.
زمردیان تأکید کرد: امسال رشد معناداری در میزان مشارکت داشتیم و قریب به 17 هزار نفر در این جشنواره حضور یافتند که رشد اصلی ما در بخش قصه‌گویی صحنه‌ای بوده است و علاقه‌مندان به بخش صحنه‌ای پرتعداد بودند. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال که فکر می‌کنم اتفاق خوبی است و باید روی گسترش این بخش تمرکز داشته باشیم تغییر در بیان معرفی داوران بود که از بخش استانی آغاز شد و داوران نوجوان در کنار داوران حرفه‌ای حضور یافتند. این افراد عضو انجمن نمایشی، ادبی کانون هستند و داوری را عهده‌دار هستند و بهترین قصه را از نگاه خود معرفی می‌کنند و چون هدف اصلی و مخاطب اصلی نوجوانان هستند، انتخاب مهمی است. در نوع چینش داوران سعی کردیم ترکیبی از داوری‌ها را داشته باشیم یعنی در هر تیم نویسنده، قصه‌گو و افرادی که با هنر اجرا، زبان بدن و فن بیان آشنایی دارند حضور دارند و با دقت نظر داوری می‌کنند.
او در ادامه اظهار کرد: با توجه به حجم آثار هیئت انتخابی شکل گرفت و 19 قصه‌گو از انجمن قصه‌گویی کانون از هفت استان کشور زحمت انتخاب آثار را بر عهده داشتند. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال اجرای قصه‌گوهای مهمان در ایام برگزاری جشنواره است. سال گذشته هر روز یک ویژه‌برنامه فرهنگی داشتیم اما امسال با توجه به درخواست مخاطبین سعی کردیم از اجرای قصه‌گویی مهمانان جشنواره نیز بهره‌مند شویم. که خانم گیتی خامنه، بهرام شاه محمدلو، مجید قناد، رضا کیانیان، سارا روستاپور و مصطفی رحماندوست در این بخش حضور خواهند داشت.
رئیس بیست و دومین جشنواره قصه‌گویی در ادامه گفت: شب یلدا شب قصه‌گویی است و در فرهنگ و سنت ما این شب بسیار اهمیت دارد. امیدوارم جشن خوبی را در کنار همه عزیزان داشته باشیم. از همه سازمان‌هایی که ما را همراهی کردند ازجمله شهرداری تهران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، مرکز تئاتر کانون که کارناوال قصه‌گویی را بر مبنای قصه "پدربزرگ و ترب" با عروسک‌های غول‌پیکر اجرا می‌کنند و همچنین باشگاه خبرنگاران جوان و کانون زبان کانون کمال تشکر را دارم.
زمردیان همچنین توضیح داد: در این دوره از جشنواره نمایش‌های تک نفره در محل کانون خواهیم داشت و هر روز در 5 منطقه قصه‌گوها به اجرای قصه می‌پردازند. علاوه بر این در بوستان گفتگو نیز هر روز دو قصه‌گو حضور دارند و امیدوارم شهروندان از این فضا استفاده لازم را داشته باشند.
او ادامه داد: در اختتامیه نیز همانند سال گذشته شگفتانه‌ای خواهیم داشت و از عزیزی که سال‌هاست در این امر برای کودکان تلاش کرده است تقدیر خواهیم کرد.
زمردیان در پاسخ به این سؤال که در بخش بین‌الملل افراد چطور انتخاب شدند، گفت: طبق شیوه‌نامه جشنواره شرکت‌کنندگان، برگزیدگان دوره‌های پیشین کانون یا قصه‌گوی حرفه‌ای در رسانه ملی و حوزه‌های مختلف هستند. قصه‌گویانی که از کشورهای دیگر شرکت دارند نیز در سایت جشنواره ثبت نام کردند که به‌طور کلی 313 نفر ایرانی و 193 نفر در بخش بین‌الملل حضور دارند. در این بخش آثار رسیده بررسی شد و درنهایت هشت قصه‌گوی ایرانی و شش قصه‌گوی خارجی برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند که از این میان دو نفر انصراف دادند و شرکت‌کنندگان از کشورهای ترکیه، لبنان، ژاپن و اسپانیا هستند که هر چهار نفر سابقه قصه‌گویی دارند و مدرس جهانی هستند و در جشنواره‌های مختلف برگزیده شده‌اند، امیدوارم در تبادل اطلاعات مثمر ثمر باشند و اتفاقات خوبی را در مدت برگزاری جشنواره رقم بزنند.
رئیس جشنواره درباره پرمخاطب‌ترین استان حاضر در جشنواره نیز گفت: در استان گلستان حجم مخاطبین به‌قدری بود که سالن ما امکان پذیرایی نداشت و این اتفاق در آذربایجان غربی، فارس، اصفهان و چند شهر دیگر نیز تکرار شد.
صحت در ادامه در پرسش به این سؤال که چند سالی است در تلویزیون استندآپ کمدی و استعدادیابی رواج یافته است، آیا جشنواره قصه‌گویی نیز به این سمت برده شده است، توضیح داد: استندآپ کمدی که تازگی رونق یافته است دو نکته دارد که با قصه‌گویی متفاوت است. یک لزوماً یک ساختار روایتی را دنبال نمی‌کنند و شاید برخی از آن‌ها از این قصه‌گویی استفاده کنند و صرفاً لحظه می‌سازند. دوم این که بخش کمدی در استندآپ وصل به آن است و قرار است لحظات مفرحی را بسازد در حالی که قصه‌گویی این‌طور نیست و ساختارش کاملاً متفاوت است. استندآپ از قصه‌گویی برآمده است اما تفاوت‌های بسیاری دارد و این جشنواره قصه‌گویی است و قصه‌گویی‌ها در نظر گرفته شده است.
زمردیان نیز درباره تشکیل انجمن قصه‌گویی و برگزیدگان جشنواره گفت: از سال گذشته انجمن قصه‌گویی کانون را راه‌اندازی کردیم و بزرگانی که عضو کانون بودند و سال‌ها جایشان خالی بود در آن حضور دارند. بهرام شاه محمدلو رئیس انجمن است و علی خانجانی که سال‌ها در امر ترویج قصه‌گویی کتاب‌های بسیاری نوشته و خود مدرس قصه‌گویی است در این انجمن در شورای سیاست‌گذاری حضور دارد. افسون امیری و خانم دارابی مسئول دبیرخانه نیز عضو شورای سیاست‌گذاری هستند که سال‌ها برگزیده جشنواره بودند. ارتقای قصه‌گویی و آموزش و ترویج آن از اهداف انجمن است. کانون بیش از بیست سال ترویج قصه‌گویی کرده اما متر و معیاری در داوری نداشت و برای اولین بار معیارهای داوری تعریف شد. معرفی قصه‌گوهای موفق و توانمند به مخاطبین این حوزه ازجمله اهداف ماست.
او در خصوص مجموعه"چهل قصه" نیز توضیح داد: مجموعه در حال تدوین "چهل قصه" کارش بازنویسی و جمع‌آوری قصه‌های کهن ایرانی، مثل‌ها و قصه‌های بین‌المللی است که برای مخاطبان آشنا هستند. این مجموعه توسط یکی از نویسندگان خوب کشور بازنویسی شده است و مجموعه‌ای از مدرسان آن را شناسنامه‌دار کردند. چهل قصه‌گوی برتر کانون همراه با بیست هنرمند شناخته‌شده عرصه اجرا آن‌ها را اجرا کرده‌اند که به‌زودی از این مجموعه رونمایی می‌شود و در آینده نیز شاهد تولید مجموعه‌های مشابه خواهیم بود تا هم بازنویسی شوند هم قصه‌گویی داشته باشیم و هم نوجوانان را به این عرصه معرفی کنیم.
زمردیان در ادامه با اشاره به این موضوع که برگزاری جشنواره قصه‌گویی بستری جدای از آموزش و پرورش برای نوجوانان است، عنوان کرد: این جشنواره باعث افزایش اعتمادبه‌نفس آن‌ها و آشنایی بیشتر با کتاب و رشد آن‌ها در عرصه هنرهای اجرایی و نمایشی نیز می‌شود و افراد حاضر در جشنواره و عضو کانون زمینه رشدشان فراهم خواهد شد. به‌طور مثال یکی از نوجوانان حاضر در جشنواره سال گذشته، امسال در بخش بین‌الملل که حرفه‌ای‌ها در آن حضور دارند، اثری فرستاده که جزو 5 اثر اصلی است و جزو پدیده‌های قصه‌گویی در سال‌های اخیر خواهد بود.
معاون فرهنگی کانون همچنین درباره همکاری ارگان‌ها و ترویج قصه‌گویی گفت: وقتی جشنواره آغاز می‌شود روند تبلیغاتش در یک برهه زمانی محدود می‌شود و ما از ظرفیت سازمان‌های مختلف کمک گرفته‌ایم. با سازمان صداوسیما هم مکاتباتی داشتیم اما باید در عمل اتفاق بیفتد و امیدواریم شاهد همکاری خوبی از سوی سازمان با همه ارگانهای مشتاق به ترویج قصه‌گویی باشیم. باشگاه خبرنگاران جوان به‌صورت رسمی حامی جشنواره بود و امیدوارم در بخش‌های برنامه‌ای تلویزیون، نیز این اتفاق رخ داده و شاهد رشد آن باشیم.
او در ادامه درباره تعداد افراد شرکت‌کننده به تفکیک در بخش‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در بخش زنان و مردان 2061 اثر ثبت نام داشتیم در بخش بزرگسالان که نوآورانه بوده است هزار نفر ارائه اثر کردند و در بخش قصه‌گویی سنتی که صرفاً با استفاده از فن بیان است 5870 نفر ثبت نام کردند. در حوزه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز 400 نفر ثبت نام کردند. بزرگ‌ترها یکی از اهداف این جشنواره هستند تا تولید اثر برای نوجوانان داشته باشند.
صحت نیز درباره نوع قصه‌ها و انتخاب آن‌ها گفت: نکته مهم قصه‌گویی است که درست و خوب ادا شود، باید قصه به جان قصه‌گو نشسته باشد تا بتواند به شنونده منتقل کند. هدف اول قصه‌گویی است اما خودش شامل زیرمجموعه‌هایی است که خودآگاه یا ناخودآگاه اثرگذار خواهند بود.
زمردیان در تکمیل صحبت‌های سروش صحت، ادامه داد: قصه‌ها تفاوت‌هایی با هم دارند و در فضای شفاهی هر حوزه فرهنگی کشور قرار می‌گیرند. اینکه بخواهیم منبعی مشخص کنیم یا محوری داشته باشیم، نبود. قصه‌گو باید این توانایی را داشته باشد تا در چارچوب شیوه‌نامه جشنواره و مخاطبانش انتخاب قصه داشته باشد و آن را به نحوی اجرا کند تا میزان مشارکت مخاطب با قصه‌گو بالا برود. شعار جشنواره "آینده ساختنی است" باید قصه‌ها سرشار از امید و نشاط و درس زندگی باشند. هیئت انتخاب محتوا و توانایی را بررسی کرده و هر اثر تا رسیدن به بخش ملی چند مرحله را پشت سر گذاشته است. در ترکیب داوری ما همان‌طور که اشاره شد نویسنده و مجریانی حضور دارند و استانداردهای لازم را رعایت کرده‌اند.
صحت افزود: در جشنواره فیلم فجر نیز ژانرهای مختلفی حضور دارند اما در بخش مسابقه همه فیلم‌ها در کنار هم هستند و این نیز یک جشنواره قصه‌گویی است و مهم این است که کدام از آثار به جان مخاطب می‌نشیند. درواقع توانایی در بیان قصه برای ما اهمیت دارد.