به گزارش هنرآنلاین، در ابتدای مراسم اکران فیلم سینمایی "دونده" در بخش "فیلم‌های کلاسیک مرمت‌شده" در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر شادمهر راستین مدیر بخش "دارالفنون" جشنواره با حضور روی سن اعلام کرد که نمایش نسخه مرمت‌شده فیلم "دونده" با حضور احمد مسجدجامعی، علیرضا تابش، رضا میرکریمی و امیر اسفندیاری خواهد بود.
او همچنین از نظام کیایی صدابردار فیلم "دونده" و احمد طالبی‌نژاد منتقد سینما دعوت کرد روی سن بیایند و گفت: صدابرداری فیلم "دونده" سر صحنه است و ایشان جزو اولین کسانی بودند که صدابرداری سر صحنه انجام دادند. من هم اگر چیزی درباره فیلم "دونده" می‌دانم از استادم آقای طالبی‌نژاد یاد گرفتم.
سپس نظام کیایی در سخنانی گفت: چقدر خوشحالم که پس از گذشت ۳۶ سال که از ساخت این فیلم می‌گذرد، امروز در این جمع و در کنار شما هستم.
این صدابردار سینما با اشاره به تاریخچه مختصری از چگونگی ساخت این فیلم بیان کرد: شما می‌دانید که در خانه سینما نزدیک به ۳۰ صنف مختلف و بسیار مهم داریم و معمولا در فیلم‌هایی که امروز ساخته می‌شود از مجموع این صنف‌ها استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: در فیلم "دونده" از این صنف‌های سینما که لازمه ساخت یک فیلم هستند، ۶ صنف در اختیار امیر نادری بود و کار مابقی ۲۴ صنف را خود امیر نادری انجام می‌داد. امروز طراحان صحنه، گریم، طراحان لباس و … نقش بسیار مهمی دارند اما در آن زمان هیچ یک از اینها در اختیار امیر نادری نبود و همه این کارها را خودش انجام می‌داد.
کیایی با اعلام اینکه فیلم "دونده" زمانی ساخته شد که سینمای ایران رو به مرگ و نیستی بود، تصریح کرد: در سال ۶۲ نادری وقتی این فیلمنامه را نوشته بود ۸ ماه هر روز به تلویزیون رفت اما در نهایت به او گفتند این سناریو مزخرف است و به درد فیلم نمی‌خورد. امیر نادری فیلم را به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برد و بنا شد فیلم را در آنجا بسازد.
وی اظهار کرد: اواسط مهر ۶۲ به بندرعباس رفتیم. برای این فیلم ما به یک لوکیشن و محل نرفتیم بلکه در سراسر ایران ۴۰ هزار کیلومتر طی طریق کردیم. در بندر ماهشهر، چابهار، تهران، ورامین، جاده خراسان، بندرعباس و… کار کردیم و حاصل آن چیزی است که امروز می‌بینید که نادری آن را با عشق ساخت.
این صدابردار پیشکسوت سینما با اشاره به صحنه‌هایی از فیلم که کنار اسکله دکور زده شده است، گفت: همه اینها را نادری شخصا ساخته است و زمانی که ما استراحت می‌کردیم او می‌رفت در خیابان‌ها و باجه‌های زنگ زده را به محل مورد نظر می‌برد، رنگ می‌کرد و برای دکور از آنها استفاده می‌کرد. تمام گریم، لباس، طراحی صحنه این فیلم متعلق به خود امیر نادری است و ما با یک گروه کوچک این فیلم بزرگ را ساختیم.
وی اضافه کرد: من یک آرزو دارم که امروز ما امیر نادری‌های جوان کشورمان را ارج بنهیم و کاری نکنیم که ۳۰ سال بعد که آقای میرکریمی همچنان این جشنواره را برگزار می‌کند، امیر نادری‌های کشورمان در دنیا صاحب‌نام باشند اما در ایران حضور نداشته باشند.
کیایی درباره اصطلاح "کات چابهار" که خیلی از افراد از او پرسیده‌اند ماجرایش چیست، توضیح داد: این حرف معروف نادری است. زمانی که ما در بندر ماهشهر کار می‌کردیم قرار بود صحنه‌ای را فیلمبرداری کنیم که بچه‌ها دنبال یک قطار باری می‌دوند. رادیوی عراق در آن زمان مرتب اعلام می‌کرد که می‌خواهد سه نقطه آن منطقه را بمباران کند. همه ما التماس می‌کردیم و به امیر نادری می‌گفتیم که همه‌مان می‌میریم اما او می‌گفت باید در هر شرایطی که شده آن صحنه را بگیریم.
صدابردار "دونده" ادامه داد: درهمان صحنه‌ای که امیرو می‌دود، بمباران شد، همه چیز سیاه شد، خاک و گل روی سر ما ریخت، یکی از قطارها در اثر موج انفجار بلند شد و هر یک از ما به سمتی پرت شد. امیر نادری در حالی که میان زمین و هوا بود گفت: "کات، چابهار".
وی اظهار کرد: دو شب پیش امیر نادری و امیرو به من تلفن زدند و گفتند ما پیاممان را برای آقای میرکریمی فرستاده‌ایم. من اینجا هستم تا از طرف امیر نادری به شما سلام کنم و بگویم که همه شما را خیلی دوست دارد.
در ادامه احمد طالبی‌نژاد بیان کرد: حدس می‌زنم این جمع متشکل از جوانان علاقه‌مند به سینما است که همه آنها دوست دارند در آینده فیلمساز شوند و از همین الان فرش قرمز کن را می‌بینند. من از منظر دیگری غیر از آنچه آقای کیایی گفتند مختصری درباره این فیلم می‌گویم.
وی ادامه داد: یک چیزی در همه هنرها وجود دارد به نام "جَنم". برخی افراد این "جنم" را دارند و برخی ندارند. امیر نادری خیلی درس خوانده و از یک خانواده مرفهی نبود، اما آن نگاه و جنمی که از دوران عکاسی داشت همواره و تا به امروز همراهش بوده است.
طالبی نژاد اظهار کرد: همه فیلم‌های امیر نادری حدیث نفس خودش هستند از جمله همین فیلم؛ تلاش یک نوجوان که تمام دنیایش به یک قایق به گِل‌نشسته، یک کافه و چند مجله محصور شده است ولی در کنارش دریای بیکرانی هست با کشتی‌هایی که از مرزها عبور می‌کنند یا هواپیماهایی که پرواز می‌کند.
وی افزود: روح این آدم در قالبی که برایش تعریف کرده‌اند، نمی‌گنجد در نتیجه تلاش می‌کند که پرواز کند و برود. این همه هیاهو و تلاش و خون دل خوردن فقط برای این است که از این فضا رها شود. این فیلم جزو اولین سفرای سینمای پس از انقلاب در جشنواره‌های معتبر جهانی است و چندین و چند جشنواره رفت و جوایز معتبری دریافت کرد و از همین فیلم بود که نگاه‌ها به سینمای بعد از انقلاب جدی شد.
این نویسنده و منتقد بیان کرد: من کتابی دارم که چاپ اولش به نام "در حضور سینما" و چاپ دومش که کامل‌تر است و به تازگی درآمده با عنوان "سینما، اگر باشد" است. در آن کتاب توضیح دادم که اغلب منتقدان و تحلیل‌گران خارجی گفته بودند امیرو نشان دهنده نسل جوان بعد از انقلاب است که می‌خواهد از قید و بندها رها شود ولی کمتر کسی فکر می کرد که این خود امیر نادری است که از یک جایی تصمیم گرفت از دل بازی بیرون بیاید. همه کسانی که زندگی او را مرور کرده‌اند می‌دانند که شروع کارش با عکاسی بوده، بعد از آن یک فیلمنامه کوتاهی برای آقای کیارستمی نوشت که یکی از فیلم‌های خوب کانون است. پس از آن عکاس فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان و بعد عکاس فیلم‌های "قیصر" و "بیگانه بیا" مسعود کیمیایی شد و در واقع از همان فضای سینمای متعارف شروع کرد و اوایل هم چند فیلم در همان سبک ساخت اما از یک جایی از آن خط بیرون زد.
وی اظهار کرد: او فیلمی به نام "انتظار" قبل از انقلاب ساخته که هنوز هم اگر این فیلم را ببینید انگار همین امروز ساخته شده است. آخرین فیلمش "کوه" هم که سال گذشته در "هنر و تجربه" اکران شد، همین است یعنی تلاش یک آدم برای شکستن چارچوب‌هایی که اطراف یک نفر قرار دارد.
این منتقد سینما اضافه کرد: فیلم "دونده" ممکن است برای برخی دوستان که کمی جوان‌تر هستند کمی گیج کنده باشد زیرا توالی زمانی ندارد و دایم جامپ کات می زند. می‌گویند بیضایی این فیلم را به این صورت تدوین کرده زیرا فیلمنامه اولیه را بهروز غریب‌پور نوشته که چند سال پیش منتشر شد و یک فیلمنامه متعارف است. امیر نادری آن فیلمنامه را اساسا کنار می‌گذارد و فیلمنامه جدیدی هم نمی‌نویسد بلکه با ذهنیتی که داشته فیلم را می‌سازد و شما با پرش‌های عجیب و غریبی روبه‌رو هستید که مجموعه تصاویری از جدال انسان با سرنوشت و طبیعت است.
در پایان شادمهر راستین بیان کرد: جا دارد از مانی پتگر که خیلی کمک کرد تا این فیلم حاضر شود و آقای علم‌الهدی تشکر کنم. قطعا می‌دانم این اتفاق عجیب و غریب که سه اتوبوس از دانش آموزان نخبه از نوشهر بیایند و این فیلم را ببینند یک اتفاق "امیر نادری‌گونه" است. شما هرطور دوست دارید باشید، می‌خواهید چیپس بخورید یا حرف بزنید، اما مطمئنا یک نفر در میان شما هست که فیلمساز آینده این جمع است! این فیلم چندین فیلمساز ساخته و ما ایمان داریم که بین شما حتما یک فردِ خوش شانسی هست که این فیلم را می‌بیند. ما به او سلام می‌کنیم و امیدواریم که فیلمساز آینده ما در بینمان باشد.
فیلم "دونده" به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مرمت شده است.