سرویس سینمایی هنرآنلاین: یک یا دو سال است که صداوسیما به بازتاب خبری و رسانه‌ای جشنواره سینماحقیقت، روی خوشی نشان داده و با همت و تعامل مدیران و برنامهسازان حرفهای تلویزیون، ویژه‌برنامه‌هایی برای پوشش هم‌زمان با برگزاری جشنواره تولید و پخش می‌شود که به معرفی بیش‌تر سینمای مستند و ترغیب مخاطب عام به دنبال‌کردن آن کمک شایان توجه‌ای کرده است.
یکی از این برنامهها، ویژه‌برنامه مستند گزارشی است که به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمد حمیدی‌مقدم، در طول روزهای جشنواره دوازدهم سینماحقیقت از شبکه پنجم سیما پخش می‌شود. گرچه غیر از این، حمیدی‌مقدم مژده پخش دو برنامه دیگر را در راستای جذب مخاطبان سینمای مستند از شبکه‌های یک و چهار می‌دهد. با این برنامه‌ساز و تهیه‌کننده تلویزیونی درباره انگیزه تولید و تاثیر پخش آن بر فضای سینمای مستند گپ زده‌ایم. بخوانید.
معمولاً هم‌زمان با زمان برگزاری جشنواره‌های فیلم مناسبتی و موضوعی، برنامه‌هایی مانند ویژه‌برنامه مستند گزارشی درگروه تولید و پخش سازمان صداوسیما آماده و عرضه می‌شوند. ویژه‌برنامه‌ای که برای این دوره از جشنواره تدارک دیده‌اید چه تفاوت‌هایی با ویژه‌برنامه دوره‌های پیش دارد و از چه جنبه‌هایی به جشنواره سینماحقیقت پرداخته‌اید؟
این فرم از برنامهها را که الان در سینماحقیقت اجرا می‌شود، ما از سال پیش و به پیشنهاد آقای محمدمهدی طباطبایی شروع کردیم که در واقع اتاق فکر و طراحی برنامهها در یک تیم شکل گرفت که پارسال شبکه‌های یک، دو و چهارم سیما بود. امسال با همیاری و همکاری شبکه چهار و حمایت مدیریت این شبکه، آقای دکتر معینی‌پور و تفاهم‌نامه‌ای که با آقای طباطبایی‌نژاد شکل گرفت، اتفاق مهمی روی داد که برای نخستین‌بار در بهترین زمان پخش تلویزیونی یعنی ساعت ده تا یازده شب یک ساعت برنامه زنده به پوشش تلویزیونی جشنواره سینماحقیقت اختصاص پیدا کرده که در سال‌های گذشته چنین اتفاقی نیفتاده بود. طراحی این برنامه به لحاظ خانه اصلی شبکه چهار با توجه به نوع مخاطب و هدف‌گیری‌اش طراحی شده که هر شب مخاطبان در کم و کِیف اخبار جشنواره قرار می‌گیرند و با ریتمی تند به لایه‌های مختلف جشنواره سرک می‌کِشند، با مهمانان خارجی آشنا می‌شوند و می‌دانند چه اتفاقی در اینجا می‌افتد. با توجه به گستره سینمای مستند در بین مخاطبان تلویزیونی و رویکرد مصرف مستند که بهترین جایگاهش تلویزیون است، دو برنامه دیگر طراحی شد. شبکه یک به دلیل فراگیربودن و ملی‌بودن یکی دیگر از شبکه‌های مورد هدف ما بود که از سال پیش همین اتفاق آنجا با همکاری مدیریت شبکه و مدیر تامین برنامه شبکه اول، زمان پانزده‌دقیقه‌یی با ده عنوان برنامه در اختیار جشنواره سینماحقیقت قرار گرفت و از روز دوشنبه 19 آذرماه، ساعت 16 پخش آن برنامهها آغاز شد. برنامه دیگری هم وجود دارد که این‌ها نشان از همیاری، هم‌فکری، هم‌سویی و ارتباط دوطرفه است که مدیریت جشنواره سینماحقیقت با رسانه دارد و این اتفاق خوبی است که بحث رسانه و بازتاب خبری برای آقای طباطبایی‌نژاد بسیار جدی بود و به واسطه تعامل خوبی که با تلویزیون داشتند، شبکه پنج یا تهران را هم پای کار آوردند و با ابراز علاقه‌مندی آقای رمضان‌نژاد به سینمای مستند و همیاری ایشان، زمان بسیار خوبی در ساعت 20 و به مدت 20 تا 25 دقیقه در اختیار جشنواره سینماحقیقت قرار گرفت.
تفاوت ویژه‌برنامه شبکه پنج با برنامه‌های مشابه در شبکه‌های دیگر چیست؟
تفاوت مستندها و رویکرد برنامه با شبکه چهار و یک این است که مستندهای شهری، آسیب‌های اجتماعی شهری و مستندهایی که در کلان‌شهرها اتفاق می‌افتند، با این رویکرد در شبکه تهران به نمایش درمی‌آید و با فیلمسازان صحبت می‌کنیم و در واقع جشنواره سینماحقیقت از زاویه دیگری برای مخاطبان شبکه پنج رصد می‌شود.
فضای فیلمسازی مستند نسبت به سینمای داستانی، فضایی آزاد و بازتر است و مستندسازان اختیار کامل دارند که درباره هر موضوعی با هر زبانی فیلم بسازند. آیا در برنامه‌هایی که نام بردید، خط قرمزها و ممیزی‌های سازمان را لحاظ قرار دادید یا مشکلی برای پوشش انواع مستندها نداشتید؟
ببینید، تلویزیون ما مثل هر کجای دنیا دارای یکسری قوانینی است که وقتی شما می‌خواهید فیلم یا برنامه‌ای را پخش بکنید، زیرمجموعه آن قوانین می‌شوید. حالا برنامهسازان سعی می‌کنند برخی از نقاط قرمزی را که سلیقه‌ای تعیین می‌شود، جابه‌جا بکنند. این سلیقه می‌تواند با یک بازبینی متفاوت باشد. یک بازبین پخش یا حتی یک مدیر پخش می‌تواند سلیقه خودش را داشته باشد. اینجا شاید تسامح یا تعاملی شکل بگیرد و افق‌ها به این سمت برود که تحمل‌پذیری برای یک هدف بزرگ‌تر شکل بگیرد. همه این‌ها، رویکردهای برنامه‌سازی، تهیه‌کنندگان، برنامهسازان و آن شبکه را دخیل می‌کند در این‌که برنامه‌ای پا را کمی از یکسری اصول و خط قرمزها فراتر می‌گذارد برای وصول به هدفی بزرگ‌تر. این اولین برنامه نیست. جشنواره سال گذشته هم بود، جشنواره فیلم کودک اصفهان هم بود که شبکه چهار آن را به صورت مستقیم و متفاوت پخش کرد و ما شاهد رویکردی هوشمندانه و اندیشمندانه برای شنیدن حرفهای متفاوت، آسیب‌شناسی مسائل اجتماعی و راه‌کارهایی در شبکه چهار هستیم که سینمای مستند و حتا سینما می‌دهد. این فرصتی است که مدیریت جدید شبکه چهار به خوبی از آن استفاده می‌کند تا حرفهای متفاوت شنیده بشود و ما هم سعی می‌کنیم آن چیزهایی را که قابل‌نمایشند، انتخاب بکنیم، ولی در شکل کلی و ارائه اخبار، ما عادلانه رفتار می‌کنیم، یعنی اخبار به صورت یکپارچه ارائه می‌دهیم. همه فیلم‌هایی که در جشنواره فرصت حضور پیدا کردند، در اخبار مستند قرار می‌گیرند. در شکلی از سلیقه تهیه‌کننده و نوع نویسندگان شاید فیلم‌هایی را انتخاب بکنیم که برای گفت‌وگو و تعامل آنهایی باشد که شاید با سلیقه ما سازگارترند. به هر حال برنامه را باید در یک وضعیت تعادلی متناسب، هم برای تلویزیون و هم برای جشنواره سینماحقیقت پیش ببریم.
فکر می‌کنید تولید و پخش چنین برنامه‌هایی چه تاثیری می‌تواند بر جریان سینمای مستند داشته باشد؟
به نظرم نمی‌تواند برای جریان سینمای مستند کاری بکند. جریان سینمای مستند، یک جریان مستقل با زیرساخت‌های متفاوت است. فرقی نمی‌کند اگر حتی بگوییم پخش چنین برنامه‌هایی در حوزه سینمای داستانی چه تاثیری می‌گذارد؟! ببینید، هدف این سه برنامه چیز دیگری است؛ هدف ما این است که مخاطب تلویزیون ایران، مستند را جدی بگیرد. مستند می‌تواند بخشی از کالای فرهنگی شما باشد. همچنان که تفریح می‌کنید یا نمایش طنز می‌بینید، برای یک لحظه اندیشیدن جذاب، چه بهتر که مستند ببینید. متاسفانه عده‌ای فکر می‌کنند فیلم‌های مستند فقط با واقعیت صرف مواجه است و نمی‌تواند لحظات سرگرم‌کننده‌ای به وجود بیاورد. اتفاقاً سینمای مستند مدرن تماماً این موضوع را دگرگون کرده و شما یک مستند نوددقیقه‌ای را تا انتها با علاقه دنبال می‌کنید؛ با توجه به وضعیت دراماتیک و تعلیقش و چه چیزی زیباتر از این؟!