به گزارش هنرآنلاین، نشست رسانه‌ای دوازدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت با حضور سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر جشنواره و شهنام صفاجو مدیر روابط عمومی روز سه‌شنبه در سالن مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.
طباطبایی‌نژاد در ابتدای صحبت‌های خود خطاب به اهالی رسانه، درگذشت ابوالفضل زرویی را تسلیت گفت و درباره‌ی تعداد آثار راه‌یافته به جشنواره گفت: امسال 634 فیلم مستند به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که پس از پایان کار هیئت انتخاب، 71 فیلم به بخش مسابقه ملی سینما حقیقت راه یافتند. از این جمع، 27 مستند کوتاه، 20 مستند نیمه بلند و 24 مستند بلند هستند. 29 فیلم هم در بخش جایزه شهید آوینی حضور دارند.
وی درباره‌ی تفاوت بخش شهید آوینی با مسابقه ملی تصریح کرد: در بخش شهید آوینی فیلم‌ها بدون قید زمان در یک بخش داوری خواهند شد و برخلاف بخش مسابقه ملی، جایزه‌ای به عوامل فنی داده نمی‌شود. در این بخش به ۳ اثر برگزیده تندیس طلایی، نقره‌ای و برنزی شهید آوینی اهدا خواهد شد.
دبیر جشنواره در خصوص مشارکت با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) هم گفت: امسال بخشی با عنوان مسابقه فیلم‌های مستند معدن و صنایع معدنی ایران در جشنواره خواهیم داشت که به 3 اثر منتخب جوایزی در حد مسابقه ملی اهدا می‌شود. ضمن این که تولید 5 تا 10 اثر مستند در حوزه صنایع و معادن گام بعدی همکاری با ایمیدرو است.
وی ادامه داد: یکی از مزیت‌های نسبی سرزمین ما، حوزه معدن به ویژه صنایع معدنی است. ایران یکی از 15 کشور صاحب معدن است و فیلم مستند به عنوان ابزار مؤثر برای بیان این توانایی می‌تواند در کنار بخش صنعت قرار گیرد. در جشنواره امسال 16 فیلم در بخش مستندهای معدن و صنایع معدنی به نمایش درمی‌آید که برگزیدگان برای تولید اثر بعدی خود مورد حمایت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران قرار خواهند گرفت.
طباطبایی‌نژاد درباره‌ی بخش خارج از مسابقه گفت: این بخش دو ویژگی دارد. آثاری که تولید شده توسط پیشکسوتان سینمای مستند هستند، از جمله آثاری از استاد محمدرضا اصلانی، منوچهر طیاب، فرشاد فدائیان و فرهاد ورهرام در این بخش نمایش داده می‌شوند. از سوی دیگر فیلم‌هایی که دارای موضوعاتی هستند که می‌توانند مورد توجه قرار گیرند، در این بخش گنجانده شده‌اند.
دبیر جشنواره با اشاره به چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران خاطرنشان کرد: امسال به این بهانه مروری بر سینمای مستند انقلاب خواهیم داشت که 11 فیلم در این بخش به نمایش درمی‌آید. با توجه به اهمیت این آثار خواهشمندم که به این بخش توجه ویژه‌ای داشته باشید. برای اولین بار نسخه بازسازی شده و کامل مستند "برای آزادی" در قالب این بخش در جشنواره روی پرده می‌رود. فیلم‌های مهم دیگری هم در این بخش حضور دارند، مانند مستند "طپش تاریخ" که نسخه 146 دقیقه‌ای آن برای این جشنواره آماده شده است. "تازه نفس‌ها" به کارگردانی کیانوش عیاری، "جستجو 1" کار امیر نادری و فیلمی 90 دقیقه‌ای از 6 فیلمساز جوان، دیگر فیلم‌های این بخش هستند.
به گفته طباطبایی‌نژاد، برگزاری دو بزرگداشت برای استاد حسین ترابی و استاد منوچهر مشیری، از دیگر بخش‌های دوازدهمین جشنواره سینما حقیقت است.
وی افزود: در بخش مسابقه بین‌الملل حدود 4000 فیلم مستند از 100 کشور جهان، متقاضی شرکت در جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت شده بودند که از این تعداد 27 فیلم مستند خارجی تولید 20 کشور از 5 قاره جهان انتخاب شدند.
طباطبایی‌نژاد با بیان این که تمام جشنواره‌های معتبر مستند دنیا توسط تیم بین‌الملل در طول سال رصد شده‌اند، تصریح کرد: در بخش نمایش‌های ویژه 7 فیلم را انتخاب کرده‌ایم که هر کدام قله‌های سینمای مستند جهان هستند و جشنواره فرصت مناسبی برای تماشای این آثار فراهم کرده است. در بخش پرتره هم 8 فیلم از شخصیت‌های معتبر دنیای مستند نمایش داده می‌شوند.
وی درباره‌ی بخش آینه یک جشنواره هم توضیح داد: طبق روال امسال هم بخشی با این عنوان در جشنواره داریم که به جشنواره تسالونیکی یونان اختصاص یافته است و در این بخش 7 فیلم روی پرده می‌روند. همچنین به سیاق هر سال چشم‌انداز سینمای مستند یک کشور را هم داریم که امسال به کشورهای آلمانی‌زبان اختصاص دارد و 7 فیلم در این بخش نمایش داده می‌شود.
دبیر جشنواره با تاکید بر این که جشنواره سینما حقیقت همواره تلاش داشته بهترین میهمانان خارجی را به این رویداد دعوت کند، گفت: "راگو رای" پدر عکاسی هند و از شاگردان "هنری کارتیه برسون" یکی از این میهمانان است که ضمن حضور در جشنواره قرار است انجمن عکاسان سینمای ایران بزرگداشتی برای او برگزار کند.
وی درباره دیگر بخش‌های جنبی دوازدهمین جشنواره سینما حقیقت اظهار کرد: امسال هم کارگاه‌های تخصصی جشنواره به منظور دانش‌افزایی مستندسازان در سینما حقیقت برگزار می‌شوند. اساتید شناخته شده جهان به همراه اساتید ایرانی مانند محمدرضا اصلانی، دکتر احمد الستی، همایون امامی و مهرداد اسکویی در این کارگاه‌ها به تشریح مستند سینمایی و مبانی تخصصی سینمای مستند می‌پردازند. تم اصلی کارگاه‌های امسال صدا و موسیقی است که به مدت 2 روز، با حضور اریک اشپیتزر صدابردار مشهور جهان و همکار ورنر هرتزوگ برگزار می‌شود.
طباطبایی‌نژاد افزود: بازار فیلم مستند از دیگر بخش‌های جشنواره حقیقت است که امکان ملاقات چهره‌های شاخص پخش و خریداران دنیا در آن فراهم شده است. امسال برای اولین بار پنل پیچینگ هم برگزار می‌شود و در قالب این برنامه صد طرح از سوی مستندسازان ارائه شده است که در نهایت 18 طرح انتخاب و برای خریداران ایرانی و جهانی ارسال شدند. مستندسازان با حضور در جلسات پیچینگ، در زمان هفت دقیقه کار خود را برای دریافت فاند به حاضران توضیح خواهند داد و این جلسه فرصتی مغتنم برای جذب سرمایه است.
وی ادامه داد: امسال از دو کتاب که یکی ترجمه و دیگری تألیف دکتر ضابطی جهرمی است، رونمایی می‌شود. همچنین جشنواره‌ی دوازدهم سینما حقیقت در شبکه‌های تلویزیونی یک، چهار، پنج، آی‌فیلم و مستند پوشش خبری داده می‌شود. البته تلاش داریم هر شب از شبکه چهار پخش زنده داشته باشیم که هماهنگی‌های آن انجام شده است و امیدواریم این امکان فراهم شود.
در ادامه این نشست شهنام صفاجو برخی از میهمانان خارجی جشنواره را به این شکل معرفی کرد: نیکولا فیلیبر مستندساز مشهور فرانسوی و کارگردان "در تمامی لحظات"، کاسپار سونن (مدیر بخش داک‌لب جشنواره ایدفا هلند)، ایرینا شاتالووا (مدیر جشنواره مستند مسکو)، ویتالی مانسکی (کارگردان شاهدان پوتین)، "راگو رای" پدر عکاسی هند و از شاگردان "هنری کارتیه برسون"، پیر- آلکسیس شووی (مدیر داک‌کورنر بازار فیلم کن)، وینچنزو بوگنو (مدیر بخش فاند جشنواره برلین)، گرهارد ویسنر ونچورا (مدیر جشنواره مستند کاسلر آلمان)، داگ هاوس‌دیویس (مدیر جشنواره بیگ‌اسکای آمریکا)، آنا میلوسی (مدیر روابط‌عمومی و برنامه‌ریز جشنواره تسالونیکی یونان)، فرانچسکو گایاوایا (مدیر جشنواره آنسی سینما و مشاور برنامه‌ریزی جشنواره ونیز ایتالیا)، النا سوبیرا (مدیر فرهنگی و برنامه‌ریز جشنواره مستند بارسلون)، فواد جلال (مدیر جشنواره سلیمانیه عراق)، ریک پتیگرو (مدیر جشنواره باستان‌شناسی آمریکا)، وایکو اِدوور (برنامه‌ریز جشنواره مستند پارنو)، ایتالی اسپینانی (مدیر جشنواره سینماتکا رم ایتالیا)، اولگا بیرزول (برنامه‌ریز جشنواره داکیودیز اوکراین)، کیم اسپنسر (شبکه لینک‌تی‌وی آمریکا)، گاسپار لومونیه (مسئول انتخاب پروژه مستند تلویزیون سوئیس)
سینماحقیقت، جشنواره‌ی سینمای مستند ایران برای همه طیف‌هاست
دبیر جشنواره سینماحقیقت در پاسخ به انتخاب نشدن برخی از مستندهای سیاسی ارسال شده به این دوره از جشنواره توضیح داد: اینکه چه آثاری برای حضور در این رویداد انتخاب شده‌اند کاملاً نظر و سلیقه اعضای هیئت انتخاب جشنواره بوده و قطعاً جنس نگاه و سلیقه‌ها باهم تفاوت دارد، اما امسال فیلم‌های متنوعی را در جشنواره شاهد خواهیم بود؛ از جمله فیلم‌های مستند سیاسی که مورد پذیرش هیئت انتخاب قرار گرفته‌اند.
طباطبایی‌نژاد همچنین در رابطه با هزینه‌های برگزاری دوازدهمین دوره برگزاری این رویداد، با اشاره به گستردگی جشنواره نیز بیان کرد: سال گذشته با میزبانی از 60 مهمان بین‌المللی، حدود 2 میلیارد تومان هزینه کردیم و امسال تمام سعی‌مان بر این است که بتوانیم هزینه‌ها را کاهش دهیم، اما با توجه به شرایط فعلی و یادآوری اینکه هزینه بلیت و اسکان مهمانان خارجی که سه برابر شده نیز به عهده جشنواره خواهد بود، قطعاً هزینه‌های ما افزایش خواهد یافت. با این حال هدف ما بر این است که با حفظ کیفیت مطلوب برگزاری جشنواره، کمترین مخارج را داشته باشیم.
از دیگر نکاتی که طباطبایی‌نژاد در این نشست رسانه‌ای مطرح کرد برگزاری همزمان جشنواره سینماحقیقت در شهرهای مختلف بود. وی در این باره اظهار کرد: جشنواره سینماحقیقت امسال برای اولین بار در 12 استان به صورت همزمان برگزار می‌شود و این اتفاق مهمی است که می‌تواند با هماهنگی اداره کل ارشاد استان‌ها و خانه‌های مستندی که به همت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی دایر هستند، علاقه‌مندان شهرهای مختلف را با این جشنواره آشناتر کند. البته ممکن است تعداد این استان‌ها افزایش پیدا کنند اما در حال حاضر قرار است تا گزیده‌ای از آثار راه‌یافته به جشنواره در 12 استان روی پرده بروند.
وی در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران پیرامون حذف یکی دو فیلم جشنواره گفت: در بین فیلم‌هایی که هیات انتخاب برگزید؛ ما یک فیلم را از بخش مسابقه ملی خارج کردیم که دلیلش ممیزی نبود، بلکه به یک دلیل حرفه‌ای خارج شد. در بخش شهید آوینی هم متوجه شدیم یکی از آثار ارسال شده تولید سال 94 است که طبق قوانین جشنواره شرایط حضور پیدا نمی‌کرد و به همین دلیل کنار گذاشته شد و یک فیلم ذخیره جایگزین آن شد.
طباطبایی‌نژاد درخصوص تاثیرپذیری هیات انتخاب از دبیر جشنواره که پرسش یکی از خبرنگاران بود، توضیح داد: طی 6 سالی که من در این مسند حضور داشتم 150 نفر در مقام هیات داوران و انتخاب با جشنواره همکاری داشته‌اند و خیلی بعید است که سلیقه این تعداد با دبیر جشنواره یکی باشد. همه این عزیزان صاحب تشخیص و نظر هستند و اگرچه دبیر یک جشنواره حق اظهارنظر دارد، اما اینگونه نیست که فرصت داشته باشد همه آثار را ببینند و انتخاب یا حذف کند، بلکه این تکلیف را به عهده هیات انتخاب گذاشته و به رای‌شان اعتماد دارد، مگر موارد دارای ممیزی که خوشبختانه این دوره نداشتیم.
وی همچنین درباره انتخاب نشدن دو فیلم مستند "شورش علیه سازندگی" و "راه طی شده" نیز بیان کرد: این دو فیلم طبق نظر هیات انتخاب به این دوره جشنواره راه پیدا نکردند و حتی آرای ذخیره هم نداشتند و تنها به همین دلیل نام‌شان را در لیست فیلم‌ها ندیده‌اید.
دبیر جشنواره سینماحقیقت همچنین عنوان کرد: من در هیچ مرحله‌ای از زندگی‌ام آدم سیاسی نبودم، وابسته به هیچ گروه و جناحی نیستم و برخلاف نظر برخی دوستان همیشه سعی کردم زیر عَلم هیچ گروه سیاسی، حتی آنهایی که در حال حاضر فعال هستند، نباشم تا وجهه فرهنگیم حفظ شود. اینجا هم محیط فرهنگی است و با رویکردی که جشنواره سینماحقیقت دارد، همه دوستان با هر تفکر و نگاهی می‌توانند آثارشان را ارائه دهند. سینماحقیقت، جشنواره‌ی سینمای مستند ایران برای همه طیف‌هاست که بر اساس مقررات و اصول فعالیت می‌کنند.
وی همچنین در رابطه با جایزه تماشاگران سینماحقیقت گفت: از اولین دوره‌ای که من دبیر جشنواره بودم تا امروز همیشه تلاش کردیم شرایطی فراهم آید تا فرصتی برای رای بهترین فیلم از نگاه تماشاگران ایجاد شود، اما به خاطر نمایش‌های محدود و عدم تناسب سالن‌ها چنین امکانی فراهم نبود. امسال با هماهنگی خانه سینما و انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند مقدماتی فراهم شد تا با برنامه‌ریزی دقیق بتوانیم رای بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را داشته باشیم.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: البته نتیجه این رای‌گیری ارتباطی با ما ندارد و مسئولیتش به عهده خانه سینما و انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند خواهد بود. برگه‌های رأی توسط نمایندگان آن‌ها تهیه و نمره‌گذاری شده و هنگام ورود مخاطبان به سالن توزیع می‌شود و در مراسم اختتامیه هم تندیس بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و مبلغ 15 میلیون تومان جایزه نقدی به بهترین فیلم بلند اعطا می‌شود. البته این جایزه به سرمایه‌گذار اول فیلم تعلق می‌گیرد یعنی کسی که بر اساس پروانه مالکیت، بیشترین سهم را در تولید مستند داشته است؛ به این معنا سعی داریم انگیزه‌ای نزد سرمایه‌گذاران آثار فرهنگی ایجاد کنیم تا به تهیه و تولید آثار با کیفیت راغب‌تر شوند.
وی همچنین درباره‌ی سؤال دیگری مبنی بر حذف یا حضور فیلم‌هایی با موضوع سیاسی تاکید کرد: همان‌طور که سال پیش نیز عنوان شد جشنواره سینماحقیقت فیلم‌های پروپاگاندا با موضوع چهره‌های سیاسی را پخش نمی‌کند چون این سیاست جشنواره نیست. البته منظور من مستندهای سمپاتیک یا نقادانه نیست، چون خاصیت یک فیلم مستند سمپاتیک بودن و یا به چالش کشیدن است.
طباطبایی‌نژاد درباره‌ی جوایز این دوره جشنواره هم گفت: با توجه به اینکه فراخوان ما قبل از تغییر شرایط اقتصادی منتشر شده بود، جوایز بین‌الملل به همان منوال خواهد بود؛ یعنی بهترین فیلم خارجی بلند 5 هزار دلار، فیلم نیمه‌بلند 4 هزار دلار، فیلم کوتاه 3 هزار دلار و دو جایزه ویژه 2 هزار دلاری، اما جوایز بخش ملی افزایش نسبی داشته است و یک جایزه 20 میلیون تومانی بهترین فیلم برای تهیه‌کننده فیلم بلند، 15 میلیون تومان برای کارگردانی مستند بلند، 12 میلیون تومان برای کارگردانی مستند نیمه‌بلند، 10 میلیون تومان برای کارگردانی مستند کوتاه، خواهیم داشت. ضمن این که جایزه پژوهش و عوامل فنی هم به 8 میلیون تومان ارتقا یافته است.
دبیر دوازدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت در پاسخ به یکی از حضار پیرامون دعوت از منتقدان سینما در هیئت‌های انتخاب و داوری بیان کرد: ما همیشه از حضور منتقدان سینما در ترکیب هیات انتخاب و داوران بهره گرفتیم و امسال هم از این قاعده مستثنی نیست و سعید عقیقی یکی از اعضای هیات داوران جشنواره است.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا اعضای ثابتی برای انتخاب فیلم‌های جشنواره منظور نمی‌شود نیز گفت: در جشنواره‌های بزرگ دنیا معمولاً به این گونه است که 10 کارشناس از هر رشته‌ای انتخاب شده و در همه‌ی سال‌ها به طور ثابت حضور دارند، ما هم چنین برنامه‌ای داشتیم اما نظراتی مطرح شد که درست بود، اینکه چون مرکز گسترش خود کمپانی تولید‌کننده محسوب می‌شود اگر چنین سیستمی در انتخاب فیلم‌های جشنواره اعمال شود، ممکن است حتی در حق فیلم‌هایی که در مرکز تولید خواهد شد اجحاف شده و مورد قضاوت قرار بگیرند و ما هم به این نصیحت مشفقانه توجه کردیم.
طباطبایی‌نژاد در پایان گفت: امسال خبرنگارانی که کارت جشنواره را داشته و عموماً از فعالان رسانه‌ای حوزه‌ی مستند هستند، از اولویت ورود به سالن شماره 6 پردیس چارسو برخوردار هستند.