به گزارش هنرآنلاین، اختتامیه نخستین دوره جایزه پژوهش سینمایی سال عصر سه شنبه برگزار و برگزیدگان اولین دوره مشخص شدند. در این مراسم با حضور محمدمهدی حیدریان رییس سازمان سینمایی از پژوهش‌های نمونه سال تقدیر به عمل آمد.
اجرای مراسم جایزه پژوهش سینمایی را رامین حیدری فاروقی مستندساز برعهده داشت.
حیدری فاروقی در ابتدا از اسماعیل بنی‌اردلان دبیر این جایزه دعوت کرد روی صحنه بیاید. بنی‌اردلان که خود از جامعه دانشگاهی رشته سینما است، به ضرورت قدر نهادن به پژوهش و نیازی که منجر به شکل گرفتن این جایزه شده است اشاره کرد و گفت: مسیری که جایزه پژوهش سال طی کرد، خودش یک پروسه پژوهشی است. این جایزه از یک سال پیش به همت آقای حیدری خلیلی در سازمان سینمایی شکل گرفت. در ابتدا باید می‌دانستیم مسئله ما در پژوهش چیست، چرا باید پژوهش اتفاق بیفتد، چه پیشینه تحقیقاتی و مطالعاتی دارد و کجا می‌خواهد برود.
دبیر جایزه پژوهش سینمایی سال در ادامه به گروه‌های پژوهشگر تجمیع‌شده توسط این نهاد اشاره کرد: از همان ابتدا نشست‌هایی با پژوهشگران مستقل، خود اهالی سینما، خانه سینما، دانشکده‌های سینمایی، پژوهشکده‌های مربوط به علوم اجتماعی که کار بین‌رشته‌ای می‌کنند تعریف شد. چون باید قدردان باشیم؛ آقای حیدری خلیلی نیز در تمام این جلسات شخضاً حاضر شد. مجموع این نشست‌ها پیشینه تحقیق ما را می‌ساخت. پیش از این هرکس به صورت جزیره‌ای جدا فعالیت می‌کرد اما در قدم اول همه این پژوهشکده‌ها فعال شدند و به هم شناسانده شدند.
بنی‌اردلان در ادامه افزود: مساله دوم چرایی انجام پژوهش است. دنیا ما را به عنوان کشوری صاحب سینما می‌شناسد و قبول دارد. اما سهم ما در سینمای دنیا کجاست؟ توقع مخاطبین ما سهیم شدن سینمای ما در این سبد جهانی است. حالا همه از سینمایی در قدوقواره سینمای ایران توقع دارند وخود سینما هم باید پوست بیاندازد. خوشبختانه در جلسات متعدد با تمام صنوف سینما این نیاز از جانب آن‌ها هم مطرح شد. در جامعه سینمایی ما اساتید حرفه‌ای درجه یکی وجود دارد و در خود خانه سینما هم این نیاز به چشم می‌خورد.
اسماعیل بنی‌اردلان با تاکید بر اقدامات انجام‌شده گفت: حدود ده جلسه با صنوف و متخصصین مختلف، از اهالی سینما گرفته تا اهالی دانشگاه و نیز رشته‌های علوم انسانی که کار بینارشته‌ای انجام می‌دهند برگزار شد و حاصل آن محورهایی برای پژوهش برحسب اولویت‌ها بود. با تاکید معاونت توسعه فناوری، صرفا دنبال اهدای جایزه در یک روز نبودیم، بلکه در طول سال باید دبیرخانه ما فعال می‌شد. بنابراین نشست‌هایی در خانه سینما، مدرسه ملی سینما و در دانشکده‌های سینمایی و پژوهشکده‌ها برنامه‌ریزی شد و همه نیروها متمرکز شدند.
محورهای اصلی جایزه پژوهش را دبیر این جایزه به شرح زیر اعلام کرد: در سه حوزه پژوهش‌های مستقل، پایان‌نامه‌ها و رسالات دکتری و مقالات سینمایی از سال 90 تا سال 95 آثاری برای داوری پذیرفته شدند که شامل حدود 110 عنوان می‌شدند. به صورت دقیق‌تر عرض می‌کنم که 22 پژوهش مستقل، 36 پایان‌نامه و رساله دکتری و بیش از پنجاه مقاله به دبیرخانه رسید و یک شورای علمی در درجه اول آن‌ها را بررسی کرد و در اختیار هیئت داوران قرار گرفتند.
این مدرس دانشگاه در خصوص ترکیب هیئت داوران نیز گفت: دقت کردیم یک استاد از خانه سینما یک استاد از دانشگاه و یک استاد مستقل که هردو حوزه را بشناسد یا در حوزه علوم انسانی فعال باشد در ترکیب هیئت داوران قرار گرفتند." بنی‌اردلان اضافه کرد: "ما باید بدانیم سینمای ما از حیث تکنولوژی در چه وضعیتی در سینمای معاصر قرار دارد. دوم این‌که اگر بخواهیم خارج از کشور هم حضور داشته باشیم، نیاز به ایده‌های جدید داریم. با این ایده‌های تکراری و کلیشه‌ایی به جایی نمی‌رسیم. ایده‌ها اگر متصل به سنت و فرهنگ ما نباشند، راه به جایی نمی‌برند. در دنیا نیاز به تمایز داریم.
رامین حیدری فاروقی مجری مراسم با اشاره به این‌که اندیشه‌ورزی یک امر شادمانه است نه یک امر عبوس، از حاضرین خواست تا به تماشای کلیپی از فعالیت‌ها و جلسات گروه‌های پژوهشی بنشینند و در ادامه از ریاست سازمان سینمایی دعوت کرد تا برای حاضرین صحبت کند.
محمد مهدی حیدریان رییس سازمان سینمایی در ابتدا از حاضرین تشکر کرد و گفت بسیاری از نکاتی را که در ذهن داشت، بنی اردلان دبیر جایزه پیش از این عنوان کرد. حیدریان ادامه داد: من سعی دارم نگاهم به سینما سیستماتیک و متکی به برنامه باشد. واقعیت این است که سینما در یک فرهنگ و تمدن دیگر شکل گرفته است اما می‌بینید که متوقف به آن تمدن نشده و با فاصله کوتاهی به سایر نقاط وارد شده است. هیچ‌گاه سینما را فرتوت نمی‌بینید. همیشه جوان است و به‌خصوص در دو دهه اخیر با فواصل کوتاه‌تر، نو شده و زایش‌های جدیدی داشته است.
حیدریان ضرورت توجه به تغییرات بزرگ در حوزه تصویر را گوشزد کرد و گفت: زایش‌های نوی این هنر هم در حوزه علوم انسانی و هم در حوزه تکنولوژیک بوده‌اند و این دو از هم جدا نیستند و سفارش هرکدام آن یکی را خلق می‌کند. امروز انقلابی بزرگ‌تر از انقلاب صنعتی شکل گرفته و آن انقلاب دیجیتالی است که همه حوزه‌ها را دستخوش تحول جدی قرار داده است. بخشی از راه را بدون علم به این تحولات پیش آمده‌ایم و خدا کند به آن علم پیدا کنیم. علم به این دنیای جدید، پژوهش اصلی جامعه ایران و از جمله پژوهشگران عرصه تصویر است.
رییس سازمان سینمایی در ادامه گفت: باید بدانیم در سینمای ایران در چه وضعیتی قرار داریم و کجاییم. فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام شما حال سینمای امروز ایران را حال خوبی بدانید. اول به دلیل این‌که سینمای ما خودش را نه در مختصات سینمای جهانی تعریف می‌کند و نه به جا می‌آورد. متاسفانه سینمای ما تصور می‌کند حفظ این آب‌باریکه راه نجات است. محدود ماندن و در اختیار تولیدات داخلی ماندن راه نجات نیست. در سال‌های آینده تفکیک بین مخاطب داخلی و خارجی اصلا امکان‌پذیر نیست. با این وضعیت سینمایِ روی پرده و سهل و ساده‌پسندی که به مخاطب عرضه می‌کند و خودش را از مخاطبین زیادی بی‌نصیب می‌کند اگر به سرعت تمرین نکنیم که مخاطب جهانی را به دست بیاوریم، حذف خواهیم شد. پژوهش باید این را به سینما ثابت کند. پژوهشگر باید سینما را از این خواب بیدار کند. باید به این صنعت-هنری که روایت‌گر اصلی این قرن است کمک کنیم.
حیدریان در پایان ابراز امیدواری کرد این جایزه نه هردوسال یک‌بار که هرسال به برندگان اهدا شود و همه با هم برای آینده این سینما کار کنند. رامین حیدری فاروقی مجری مراسم جایزه پژوهش سال با اشاره به منزلت پژوهشگر به لزوم اقتصاد قابل اتکا در این عرصه تاکید کرد.
مجری مراسم در ادامه اعضای هیئت داوران در این اتفاق پژوهشی را به شرح زیر اعلام کرد: مهندس سیدمحمد بهشتی، اکبر عالمی و احمد ضابطی جهرمی داوران بخش پایان‌نامه‌ها و رسالات دکتری، محمدرضا اصلانی، دکتر نعمت‌الله فاضلی و دکتر اصغر فهیمی‌فر اعضای هیئت داوران در بخش پژوهش‌های مستقل و سرانجام خسرو دهقان، تورج منصوری و دکتر ناصر گل‌محمدی در بخش مقالات داوران جایزه پژوهش سال بودند.
حیدری فاروقی عنوان کرد چون اولین برنده جایزه پژوهش برتر سال تا سال‌ها الگویی برای هر پژوهشی قرار می‌گیرد، هیئت داوران ما جایزه ویژه پژوهش برتر سال انتخاب نکردند و روزی که این جایزه اهدا شود خود نیاز به جشنی جداگانه خواهد داشت. او در ادامه بخش‌هایی از بیانیه هیئت داوران را قرائت کرد که حاصل تجربیات چندین ساله این گروه است و اشاره به چیزهایی دارد که جای آن‌ها خالی بوده است. در بخش‌هایی از بیانیه به شکاف عمیق میان صنعت و پژوهش و واقعیت سینمای ایران، خالی بودن تحقیقات از علاقه و عشق به هنر و ذوق‌انگیزی اشاره شده است و نوشته‌شده در پژوهش‌های ارسالی عمدتاً فرزانگی و علم اغلب بیش از اندازه به رخ کشیده شده است، ارجاع بیش از اندازه به فرامتن آزاردهنده است و بخش فنی سینما عمدتا از نگاه‌ها دور مانده است.
در پایان اکبر عالمی، خسرو دهقان و محمدمهدی حیدریان برای اهدای جوایز روی صحنه آمدند. هیئت داوران نخستین دوره جایزه پژوهش سینمایی سال در بخش مقالات، محسن آقایی جوشقانی را برای مقاله "مطالعه تطبیقی گفتار متن در سینمای مستند شاخص ایران در دهه‌های چهل، شصت و هشتاد شمسی" شایسته تقدیر دانست و نشان ویژه را به این پژوهشگر اهدا کرد.
در بخش مقالات، محسن آقایی جوشقانی برای مقاله "مطالعه تطبیقی گفتار متن در سینمای مستند شاخص ایران در دهه‌های چهل، شصت و هشتاد شمسی"، در بخش پژوهش‌های مستقل، سید محسن علوی‌پور برای کار پژوهشی "تاریخ فکر سیاسی در سینمای ایران از 1300 تا 1357" و داود ضامنی با پژوهش "تجربیات شهروندان از سینما رفتن، یک مطالعه پدیدارشناسی" و سرانجام در حوزه پایان‌نامه‌ها زینب قاضی‌زاده هاشمی با موضوع "عوامل موثر بر گرایش مردم به سینماروی در تهران" شایسته تقدیر دانسته شدند.
در بخش موسسات و پژوهشکده‌ها، ضمن قدردانی از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شایسته نشان ویژه دانسته شد. در بخش پژوهش‌های مستقل نیز دو تقدیر به عمل آمد؛ سید محسن علوی‌پور برای کار پژوهشی "تاریخ فکر سیاسی در سینمای ایران از 1300 تا 1357" و داود ضامنی با پژوهش "تجربیات شهروندان از سینما رفتن، یک مطالعه پدیدارشناسی" دو اثری بودند که از سوی هیئت داوران جایزه گرفتند. داود ضامنی در صحبت‌هایی کوتاه اشاره کرد خوشحال است که این جایزه را از فرهیختگان و اساتید مسلم دریافت کرده است.
هیئت داوران همچنین در حوزه پایان‌نامه‌ها زینب قاضی‌زاده هاشمی را برای کار پژوهشی "عوامل موثر بر گرایش مردم به سینماروی در تهران" شایسته تقدیر دانست.
مجری مراسم در پایان از اکبر عالمی خواست تا برای حضار صحبت کند. اکبر عالمی با خواندن شعر مشهور "درخت تو گر بار دانش بگیرد به زیر آوری چرخ نیلوفری را" پرسشی مطرح کرد که در شرایط فعلی چیزی که سینمای ایران را ارتقا می‌دهد دانش است یا بینش؟ عالمی افزود: "امروز وقتی کسی از سینما حرف می‌زند با ترسی مقدس ابراز نظر می‌کند. این ترس مقدس ناشی از کم‌دانشی نیست، ناشی از آن است که می‌داند ممکن است یکایک شما بالاتر از او باشید. فیلم‌سازان ما باید بدانند بسیاری از تماشاگران آنان، آدم‌های کمی نیستند و آن‌ها را قضاوت می‌کنند. این ترس مقدس بدون پژوهش امکان ندارد و پژوهش پایه تمام پیشرفت‌هاست."
اکبر عالمی اظهار کرد: امروزه سینما شانه به شانه فلسفه گام برمی‌دارد. سینما می‌تواند جامعه استوار ایران را به سرعت ارتقا دهد. باید کاری کنیم دائما نگاه و تشخیص تماشاگر سینمای ایران ارتقا پیدا کند. روزگاری که من جوان بودم معلم ما تشویق می‌کرد کتاب بخوانید. امروز که معلم هستم می‌گویم هر کتابی را نخوانید شاید وقت شما را تلف کند. هر موسیقی‌ای را نشنوید و هر فیلمی را نبینید شاید لایق شنیدن و تماشا نباشد.
خسرو دهقان منتقد باسابقه و عضو هیأت داوران نیز در صحبت‌هایی کوتاه از بنیاد فارابی که در چندسال اول انقلاب موفق شد سینما را که به تعبیر او مثل لاشه‌ای تصادف‌کرده کنار خیابان بود، نجات دهد تقدیر کرد. دهقان اضافه کرد همه ما به خاطر سینمایی که از نابودی نجات پیدا کرد به فارابی مدیون هستیم.
در پایان مراسم نشان ویژه جایزه پژوهش سال با حضور داوران، برندگان و مدیران سینمای ایران از جمله ریاست سازمان سینمایی به موزه سینما اهدا و در غرفه مربوط به تندیس‌های اهدایی جشنواره‌های معتبر ملی و بین المللی جانمایی شد.