به گزارش هنرآنلاین، مجموعه محرمی "عقیق" که چندی است از پخش آن در شبکه سوم سیما می‌گذرد شب گذشته (۲۳ آبان ماه) با حضور بهرنگ توفیقی کارگردان، محمدرضا شفیعی تهیه‌کننده، جواد طوسی و امیر پوریا منتقد در برنامه "قاب نقد" بررسی شد.
جواد طوسی درباره سریال محرمی "عقیق" اظهار کرد: کارهای قبلی بهرنگ توفیقی نگاه معاصر به موضوع دارد اما اکنون سریالی را می‌بینیم که در دوره تاریخی دورتری ساخته شده است و نشانه‌های مثبتی می‌تواند داشته باشد. من سوالی از بهرنگ توفیقی دارم، چه اتفاقی افتاد که این موضوع را برای سریال‌سازی انتخاب کردید و چه شد که شبکه سه سیما در این انبوه‌سازی برای ساخت این موضوع احساس ضرورت کرد. آیا پیشنهادی از طرف صداوسیما بود یا خود شما خواستید که سریال را با این موضوع بسازید؟
بهرنگ توفیقی در پاسخ به سوالات جواد طوسی بیان کرد: جواب سوال شما را باید تهیه‌کننده و مدیران بدهند اما من سال‌هاست که سریال‌سازی می‌کنم و فرصتی برای من پیش آمد که این دوره تاریخی را بسازم. ساخت این سریال برای من جذاب بود اما ترس داشتم به دلیل اینکه این دوره تاریخی (۱۳۰۸) را نمی‌شناختم. زمانی که دوره‌ای را نشناسید نمی‌توانید سریال را بسازید به همین دلیل تحقیقاتی انجام دادیم و از مشاوران نیز کمک گرفتیم تا توانستم در پیش تولید این سریال به شناخت برسم.
توفیقی ادامه داد: نگاه یگانه داشتن به کار سفارشی، ارزش کار هنری را پایین می‌آورد به همین دلیل سعی می‌کنم از این نگاه دوری کنم و نگاه متفاوتی داشته باشم. سعی کردم به لحاظ فرم سریال کار تکراری ارائه نکنم و تفاوت داشته باشد. از تکراری بودن فرار می‌کنم به دلیل اینکه بیننده هم دوست ندارد. وقتی کار متفاوتی پیشنهاد می‌شود، سعی می‌کنم بپذیرم. من در دوره سریال "عقیق" زندگی نکرده‌ام و آن را نمی‌شناختم، اما سعی کردم این دوره را بشناسم و این چالش برایم جذاب بود.
امیر پوریا، منتقد سینما و تلویزیون درباره‌ی سریال "عقیق" گفت: زمانی که تعداد قسمت‌ها را شنیدم فکر کردم با سریالی موجز روبه‌رو هستم. شرایط تولید در سازمان و فواصل زمانی زیاد برای پخش کارها به سریال‌ها لطمه زده است. من فکر کردم که این سریال به شکلی ساخته شده که در تعداد قسمت کم، بیننده را درگیر کند اما در برخی از قسمت‌ها به خصوص سکانس‌های دونفره با اطاله کلام رو به رو می‌شویم. وقتی درباره مناسبت حرف می‌زنیم باید گذر قصه در طول محرم را بسنجیم و ببینیم آیا المان‌هایی برای این مناسبت در سریال وجود دارد یا خیر.
او با اشاره به بازیگران سریال بیان کرد: جالب و عجیب این بود که بیش از چهار یا پنج شخصیت اصلی در این سریال وجود ندارد. انتخاب این بازیگران برای سریال کار ریسکی بوده است برای مثال نادر فلاح که تا به امروز بیشتر تئاتر کار می‌کرده و در نقش مکمل بوده الان در این سریال باری بر دوشش گذاشته شده است. اغلب بازیگران سریال چهره نبودند شاید دلیل این باشد که ارزش تولیدی کار ترجیح داده شده به همین دلیل نمی‌خواستند هزینه هنگفتی را به بازیگران اختصاص دهند.
جواد طوسی با اشاره به دیالوگ‌نویسی این سریال اظهار کرد: سعید نعمت‌الله که از نسل‌های جدید است در دیالوگ‌نویسی خود، یک نوع تشخص کلامی را حفظ می‌کند و وقت زیادی برای مونولوگ شخصیت‌های سریال می‌گذارد تا هویت مستقلی به آنها بدهد. سریال "عقیق" هم یک جاهایی بیش از اندازه به متن وابسته شده است. نعمت‌الله شاید انقدر تشخص کلامی را حفظ می‌کند که برای مخاطب غیرباورپذیر می‌شود.
کارگردان سریال "عقیق" در جواب به این منتقد خاطرنشان کرد: من به فیلمنامه پایبند هستم و چهارچوب سریال را فیلمنامه می‌دانم. تفاوت بین فیلمنامه کارهای قبل من و سریال عقیق شیوه دیالوگ است که در سریال هم مشخص است. سعید نعمت‌الله باید اینجا حضور داشته باشد تا بتواند حرف بزند اما من فقط می‌توانم بگویم که قلم نعمت الله را دوست دارم و حتی جاهایی که به نظر برخی از افراد پرگویی است برای من جذاب است و به سمت خستگی نمی‌رود. محمدرضا شفیعی تهیه کننده این سریال به طرح سریال عقیق اشاره کرد و گفت: عقیق کار مناسبتی است اما نگاه ما در تولید مناسبتی نیست. ۷ یا ۸ سال پیش اسم عقیق را برای سریال انتخاب کردیم و سعی در تغییر آن داشتیم اما این اتفاق نیفتاد. روزی من و سعید نعمت الله به قم رفتیم. در آنجا یک کتاب فروشی را دیدم و کتابی را درباره مرحوم رسول ترک خریدم. کتاب را به سعید نعمت الله دادم که بخواند، بعد از مدتی گفت که ما می‌توانیم از چنین شخصیتی قصه‌ای خلق کنیم. این تبدیل به یک طرح شد و شاکله اصلی سریال عقیق ایجاد شد. شاید پنج و شش سال است که طرح در تلویزیون تصویب شده و در دوره مدیریت آقای پورمحمدی در شبکه سه خیز تولید برداشتیم اما نگاه، تولید سریال مناسبتی بود و زمان محدودی را در نظر می‌گرفتند. ما می‌خواستیم زمان بیشتری داشته باشیم اما دوباره عقیق به همین زمان محدود افتاد و قرار شد که سریال را با کیفیت شدنی تولید کنیم.
تهیه‌کننده سریال عقیق اضافه کرد: نعمت‌الله چند ماه کار تحقیقاتی انجام داد تا نگاهی به آن دوره پیدا کنیم. ما خواهش کردیم که سریال "عقیق" در زمان زودتری برای تولید کلید بخورد اما باز هم در زمان محدودی تولید شد. برای همه ما مهم بود که اگر می‌خواهیم سریال تاریخی بسازیم، درست بسازیم. ما نگاه مالی و اقتصادی به انتخاب بازیگران نداشتیم و تنها به این فکر کردیم که برای کاراکترهای اصلی به دنبال بازیگر تکراری نرویم. کم دقتی در انتخاب بازیگران باعث می‌شود که مخاطب قصه شما را دنبال نکند. ما اصرار داشتیم بازیگران را به گونه‌ای انتخاب کنیم که از پس دیالوگ بربیایند برای همین از میان تئاتری‌ها انتخاب کردیم و همچنین سراغ بازیگران غیر تکراری رفتیم با اینکه کار ما همراه با ریسک بود.
امیر پوریا در ادامه برنامه اظهار کرد: رفتن به سمت این نوع شخصیت‌ها به طور گریزناپذیری مجموعه‌ای از رجزخوانی‌ها و درگیری‌ها را ایجاد می‌کند. حجم درگیری‌های فیزیکی این سریال از سریال شب دهم هم بیشتر است. این حجم از رفتار و گفتار خشونت‌آمیز عجیب است اما می‌توان گفت که در مورد این نوع شخصیت‌ها بدیهی است. آیا در این شرایط جامعه که وجوه عجیبی از خشونت و منازعه را داریم صلاح است که به سراغ این نوع سریال ها و با این نوع قصه ها برویم؟ نمی خواهم بگویم که تلویزیون ترویج خشونت می‌کند اما این نوع تصاویر چه حالی را به مخاطب می‌دهد و آیا تأمین کننده دغدغه ما درباره فقدان قهرمان در سینما و سریال ها می‌تواند باشد؟ ما در سریال ها قهرمان داریم اما نوع پردازش آن باعث می‌شود احساس کنیم که نداریم. علیرضا آرا (در نقش احد شیرو) در همه قسمت ها با چهره‌ای دارای اخم بود.
بهرنگ توفیقی در پاسخ به امیر پوریا بیان کرد کاملاً درست می‌گوید و این فضای کار اقتضای درام و کاراکتر سریال‌ها بود. در قسمت آخر شبنم مقدمی (مرجان) توانست احد شیرو را به راه بیاورد.
جواد طوسی ادامه داد: این شیوه داستان‌پردازی اصول خود را دارد برای برای مثال یزید و و این گونه شخصیت‌ها خشونت دارند. آیا باید در تقابل قهرمان و حریف قواعد را به هم بزنیم؟ احد شیرو در آخر، خانواده را انتخاب می‌کند اما قهرمان کلاسیک اینگونه نیست زیرا فردیت را ترجیح می‌دهد و خانواده را در نظر نمی‌گیرد. اصول و قواعد کلاسیک اقتضا می‌کرد قهرمان تا آخر قصه اصول خود را حفظ کند اما در سریال عقیق کوتاه آمد.
تهیه‌کننده سریال "عقیق" با اشاره به فضای خشونت در این سریال گفت: اگر ما خشونت را می‌بینیم تقابل آن را هم می‌بینم که برخی از افراد در این سریال لات نیستند برای مثال هدایت هاشمی (حسام) احد شیرو را طرد می‌کند به دلیل اینکه قمه دارد. این شخصیت ها کنار هم هستند و تنها خشونت دیده نمی‌شود. در قسمت اول احد شیرو به بازار تبریز می‌رود و به دلیل اینکه تریاک او را می‌دزدند همه جا را به هم می‌ریزد و آنجا گلاب فروشی با او همکلام می‌شود که ما نشان می‌دهیم که قهرمان ما این شکلی نخواهد بود.
جواد طوسی در ادامه گفت: احد یک شخصیت خاکستری و حسام یک قهرمان منزوی است. خود شما در مقام بیننده با جواد سرپرست بیشتر ارتباط برقرار می‌کنید یا با احد. شما در صحنه آخر نشان می‌دهید که جواد سرپرست بالای تپه‌ای مانند مترسک ایستاده و در حال نگاه کردن است اما از یک جایی به بعد احد شیرو را رها می‌کنید. به نظر من بازی نادر فلاح بیشتر دیده می‌شود به دلیل اینکه اوقات تنهایی و حتی گریه دارد اما احد همیشه شخصیتی عبوس و عنق دارد و جاذبه او تبدیل به دافعه شده است.
توفیقی در پاسخ به طوسی اظهار کرد: مترسک را درست می‌گویید اما احد پیشینه تلخی دارد و با مرجان و حسام نمی‌تواند درست رفتار کند. یک یاغی در کار قاچاق است که به نظرم رفتارش متناسب با کاراکتر اوست.
کارگردان سریال "عقیق" اضافه کرد: ما سعی کردیم که لایه زیرین شخصیت احد را بیرون بکشیم و نشان دهیم اما کم‌رنگ‌تر از چهره خشن او شد.
امیر پوریا با اشاره به صحنه های اکشن این سریال ادامه داد: در این نوع قصه‌ها که به نبردها و دزدی و سکانس اکشن وابسته است باید مسئول بدلکاری درستی داشته باشیم. به نظرم حجم واکنش‌ها بیشتر از کنش‌ها در درگیری‌های سریال بود. برای مثال صحنه‌ای را می‌بینیم که کوزه می‌شکند اما پرتاب آن را کمتر می بینیم. صدای فریاد افراد را می‌شنویم که برای پوشاندن درگیری است اما در برخورد افراد با یکدیگر واکنش را بیشتر می بینیم تا خود ضربه زدن. به نظرم این بخش ها به دلیل نبود مسوولان بدلکاری حرفه ای خوب اجرا نشده است.
توفیقی در پاسخ به این منتقد سینما و تلویزیون بیان کرد: قبول دارم که یکسری سکانس‌ها درست درنیامده و ایراد تکنیکی دارد.
محمدرضا شفیعی با اشاره دیالوگ نویسی نعمت الله ادامه داد: تشخص کلامی در کارهای اجتماعی برای بعضی‌ها عجیب است اما من دوست دارم. برخی از رسانه‌ها می‌گویند همه شخصیت‌ها در سریال مانند هم حرف می‌زنند اما به نظرم تشخص کلامی تفاوت دارد. به نظرم دیالوگ هایی که نعمت‌الله نوشته متناسب با این سریال است. نعمت الله زمانی را صرف کرد تا بتواند نوع گویش و صحبت آن زمان را دربیاورد. این نوع دیالوگ نویسی برای سریال عقیق هوشمندانه بود.
جواد طوسی درباره برخی صحنه‌های سریال گفت: یکی از جنبه‌های مثبت سریال شروع آن است که نشان می‌دهد روشنفکری پشت به دوربین در حال روزنامه خواندن است. یا زمانی که احد شیرو لباس سیاه پوشیده و از اسب می‌افتد، سکانس جالبی است.
توفیقی در پایان اظهار کرد: یک صحنه بود که جواد سرپرست متوجه می‌شود از طرف نزدیکانش تهدید می‌شود و هنگام راه رفتن سایه‌هایی از افراد بر لباس سفید جواد سرپرست می‌افتد. نورپردازی این کار بسیار سخت بود. من زمانی که مجال پیدا کنم حتما ویژگی‌هایی را وارد کار می‌کنم.
برنامه "قاب نقد" با اجرای داریوش کاردان هر سه شنبه شب ساعت ۲۳:۱۵ از شبکه یک سیما پخش می‌شود.