به گزارش هنرآنلاین، نخستین پروژه «فیلمواره چشم هفتم در میراث» روز شنبه نهم دی با همکاری موزه سینما در قالب نمایش مستند «معمای تخت جمشید» به کارگردانی پژمام مظاهری پور آغاز شد.
پژمان مظاهری‌پور کارگردان این اثر در ابتدای صحبت‌های خود گفت: فیلمی که مشاهده کردید از مجموعه ایران باستان است که سال ۱۳۹۶ تولید آن آغاز شد و تا سال ۱۴۰۰ مراحل تحقیق و تدوین آن به طول انجامید. کار پژوهشی این اثر زیرنظر رزمجو انجام شد. فیلم اول از این مجموعه در ارتباط با شروع کاوش‌ها و تا جنگ جهانی دوم را دربرمی‌گیرد. فیلم دوم نیز درباره کاوش در تخت جمشید است که مربوط به اهمیت زنده‌یاد علی سامی اولین باستان شناس ایرانی است که در بنیاد تخت جمشید شروع به کاوش می‌کند.
وی ادامه داد: در این فیلم به فعالیت‌های مرمت و حفاظت ایتالیایی‌ها پرداخته شده است که همین امر منجر به شناسایی نقش‌هایی همچون «بارعام خشایار شاه» شده است که امروزه در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. پایان فیلم دوم، مصادف با سال ۱۳۵۷ است و فیلم سوم، درباره مجموعه مطالعاتی است که شاهرخ رزمجو درباره برخی سازه‌های تخت جمشید از جمله «کاخ تچر»، «کاخ زنان» و «کاخ سه دروازه» انجام داده است و همچنین به تحلیل و بررسی نقش بارعام که در ضلع شرقی کاخ آپادانا تخت جمشید می‌پردازد.
مظاهری‌پور درباره دشواری‌های ساخت فیلم مستند درباره مجموعه تخت جمشید و چالش‌های پیش روی خود گفت: در ارتباط با کاربری بناهای تخت جمشید تاکنون فیلم‌های متعددی ساخته شده است، آثاری که به توضیح دوره هخامنشی مخصوصا دوره داریوش می‌پردازند و نحوه زیست آن دوره را بیان می‌کنند اما کم‌تر پیش آمده که همکاران ما درباره تحلیل تاریخ باستان‌شناسی فیلمی بسازند. زمانی که من در حال ساخت این فیلم بودم، هم‌زمان ارد عطارپور هم در حال ساخت فیلمی درباره لوحه‌های بخش شمالی این مجموعه بود و فیلمبرداری‌ها به صورت هم زمان پیش رفت که اثر بی نظیری را ارائه کرده است. من معتقدم تخت جمشید هنوز هم اسراری ناشناخته دارد که فاش نشده و جای کار بسیاری برای محققان و فیلمسازان دارد.
این کارگردان درباره تجربه شخصی خود در تولید این فیلم افزود: «معمای تخت جمشید» اثری بود که با فکر تولید شد و در حدود یک سال نگارش کار به طول انجامید. متن‌های فراوانی درباره تخت جمشید وجود دارد و تا کنون مطالعات زیادی بر روی آن صورت گرفته است.هنگام فیلمبرداری دقیقا می‌دانستیم که چه چیز می‌خواهیم. بخشی که بیش از همه به طول انجامید، تدوین بود که علت آن، به وجود جزئیات ناشی از تحقیقات مفصل ما بازمی‌گشت.
مظاهری‌پور با ارایه توضیحاتی درباره دسترسی به مستندات تصویری به حساسیت‌های موجود درباره فیلمبرداری از مکان‌های تاریخی اشاره کرد و گفت: فیلمبرداری در سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی دشواری‌های فراوانی به دنبال دارد. در حالی که بسیاری از مردم به راحتی وارد این مکان‌ها شده و روی آثار باستانی یادگاری می‌نویسند. کار کردن در این فضاها نیاز به آگاهی از مسائل باستان شناسی، تاریخ و مرمت دارد که در نتیجه باعث می‌شود تا بتوانیم مسایل فنی را به درستی در اثر خود به کار بگیریم.
وی ادامه داد: مستندهای باستان‌شناسی، وسیله‌ای برای دیده‌شدن فعالیت‌های مرتبط با باستان شناسی هستند. درواقع این حوزه، ویترین کشور ما به حساب می‌آید. محوطه و سایت‌های فراوانی در این کشور وجود دارد که گردشگری موجب تخریب آن‌ها می‌شود و حتی بسیاری از راهنمایان گردشگری آشنا نیستند تا برخورد درستی با این مجموعه‌ها داشته باشند و در این میان تلاش من ثبت این بناها است.
این فیلمساز در پاسخ به پرسش مرجان حاجی رحیمی، کارشناس حوزه میراث فرهنگی مبنی بر تخریب محوطه‌های باستان‌شناسی یادآور شد: متاسفانه قاچاقچیان باستان‌شناسی، افراد زیرک و باسوادی هستند و حتی پیشنهاد ساخت فیلم در خصوص فعالیت‌های خود را به من داده‌اند اما من هیچ‌وقت نپذیرفتم. درحال حاضر دوستان عزیزی در سالن هستند که در منطقه سیلک کاشان به کاوش می‌پردازند و در همراهی با مردم، به آن‌ها اجازه می‌دهند که در کاوش‌ها حاضر باشند. خوشحالم که جمعیت زیادی در سالن حضور دارند و مشخص است که اقبال به چنین آثاری بیشتر شده است. هر اندازه فرهنگ در جامعه ما گسترش یابد، سبب می‌شود تا توهم وجود گنج در محوطه‌های تاریخی از میان برود.
پژمان مظاهری‌پور درباره فعالیت‌های جدید خود بیان داشت: درحال حاضر بر روی سری دوم مستند «ایران باستان» کار می‌کنم که یکی از فیلم‌ها، مربوط به تاریخ مطالعات سیلک و بخش دیگر در ارتباط با کاوش‌های جندی شاپور است که در سال ۱۳۹۵ و توسط یوسف مرادی به انجام رسید.
فرهاد ورهرام مستندساز شناخته شده از جمله افراد حاضر در این نشست بود که در سخنانی گفت: در ایران نهادهای فرهنگی و موزه‌ها، مانند کشورهای دیگر باید از مستند سازان برای تولید فیلم‌های مرتبط با این حوزه دعوت کنند و نیاز است تا برای این کار فرهنگی هزینه شود.
پژمان مظاهری‌پور در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: ۲۲ سال پیش که این حرفه را شروع کردم، به سخنی می‌توانستیم در سایت باستان شناسی کار کنیم. این حرفه به شدت ارتباط سختی با رسانه برقرار می‌کرد. این‌که امروز چنین جلساتی برگزار می‌شود نشان می‌دهد اعتماد میان حوزه باستان‌شناسی و رسانه‌ها برقرار شده است که اتفاق بسیار بزرگی به شمار می‌آید. با توجه به اقبالی که نسبت به این فیلم‌ها به وجود آمده ممکن است در آینده نهادهای گوناگون، بخشی از هزینه‌ها را برعهده بگیرند که در این حوزه جای امیدواری وجود دارد.
مظاهری‌پور با اشاره به انفعال سینما و تولیدات نمایشی کشور نسبت به تولید آثاری با موضوعیت باستان‌شناسی اظهار کرد: هنگامی که به باستان شناسی می‌پردازیم باید تحلیل را وارد کار کرده و درام به وجود آوریم. اگر بخواهیم به باستان‌شناسی و اسناد وفادار باشیم، باید به داده‌های علمی توجه کنیم. در ایران تعداد زیادی محوطه و سایت تاریخی وجود دارد اما سریال های تاریخی ما به آن نمی‌پردازند. علت این است که ایجاد درام در این زمینه، کاری سخت و دشوار است.
در این برنامه افرادی همچون فرهاد ورهرام، ارد عطارپور، مهدی باقری محسن معصومی فخرالدین سیدی و جمعی از علاقه‌مندان به سینمای مستند حضور داشتند.