گروه تئاتر «هنرآنلاین»: نمایش «سوسمار» به نویسندگی حمید جبلی و کارگردانی رحمت امینی از 6 شهریور در تالار چارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است. در خلاصه داستان این نمایش آمده است:
«دقایقی مانده به تحویل سال جدید، زن و مردی که در حال آماده سازی سفره هفت سین و آغاز سال تازه هستند، تخم مرغی برای رنگ کردن تهیه می‌کنند؛ ساعاتی بعد، تخم مرغ ترک می‌خورد و ...»
بهار مشیری، ابوذر ساعدی، فرزاد برهمن، عرفان معصومی و نوید جهانزاده بازیگرانی هستند که در این اثر نمایشی به ایفای نقش می‌پردارند.
«هنرآنلاین» به بهانه این نمایش میزبان بازیگران و کارگردان این اثر بوده و به گفتگو با آن‌هاپرداخته است . در ادامه بخش دوم این گفتگو را می‌خوانید که در آن به مشکلات تئاتر پرداخته‌ایم؛
در جایی اشاره کردید که اعضای گروه «سوسمار» برای دستمزد به این کار نیامدند. به طور کل تئاتر باید منبع درآمد هنرمند باشد یا خیر؟وضعیت اقتصادی تئاتر چگونه است؟
رحمت امینی_ اکنون بدترین اتفاق تئاتر این است که تئاترشهر و تالار هنر که دولتی هستند، به جای حمایت کردن، بیست درصد از نتیجه کار یک گروه نمایشی برمی‌دارند. جمعی که اکنون درحال کار هستیم، اصالتا تئاتری هستیم و درآمد ما از این طریق است. تئاتر دولتی وظیفه‌اش این است که از فرهنگ حمایت کند و باید هزینه کند. من هنرمند نباید نگران این باشم که لباسی که برای نمایش تهیه می‌کنم، ارزانترین قیمت باشد. این موارد محدودیت ایجاد می‌کند و عوامل نمی‌توانند ایده‌هایشان را اجرایی کنند. چرا که با کمبود بودجه مواجه هستیم.
بهار مشیری_ ببینید وقتی کسی رشته تحصیلی‌اش تئاتر است و برای اجرا، زمان زیادی برای تمرین می‌گذارد و عملا نمی‌تواند شغل دیگری داشته باشد،باید امرار معاش من از این طریق تامین شود. کسی که کار فرهنگی می‌کند باید از لحاظ مالی تامین شود. فرهنگ ریشه جامعه است. ما هم مانند سایرین از طبقه متوسط هستیم و فشار اقتصادی بر ما وجود دارد.به همین دلیل هنر برای هنر مفهوم خودش را از دست داده است. پس چه کسی جواب صاحب خانه را می‌دهد؟
ابوذر ساعدی_ هنرمند یک واسطه بین حکومت‌ها و ملت‌ها هستند. در شرایط نابسامان ناسزاها را هم به جان می‌خرد. در بیشتر کشورها پول می‌دهند تا هنرمند از آن‌ها انتقاد کند و بدی و خوبی را بگوید.باید این گونه باشد که از ما حمایت شود و ما هم از مشکلات مردم و جامعه بگوییم تا جریان‌سازی شود. هنرمند باید برای همه باشد. نه این که صرفا با حکومت یا علیه حکومت باشد.
البته خود هنرمندان هم در این قضیه دخیل هستند که می‌خواهند برای یک قشر خاص باشند.
ابوذر ساعدی_ در شرایط نابسامان این گونه می‌شود. وگرنه در شرایط عادی باید آن گونه باشد که گفتم و هنرمند برای همه باشد. وقتی شرایط به هم می‌ریزد امکان گفتگو وجود ندارد.
رحمت امینی_ در جامعه متکثر هرکسی می‌تواند ایده خودش را اجرا کند به شرطی که باعث آزار دیگران نشود.مثلا من می‌گویم تئاتر کمدی شبانه باید باشد. با همان ابتذال به معنای اصیل کلمه. البته که باید مناسبات رعایت شود. از طرفی دولت باید به کارهای منتقدانه بودجه دهد تا ارکان آن نقاط ضعف را بدانند. ما می‌دانیم که کارهای زیرزمینی هم وجود دارد. اشکالی ندارد اگر باشد اما به جای این که تعطیلش کنیم به این فکر کنیم که کار زیرزمینی چرا به وجود آمده است. این را دولتمردان باید بررسی کنند که کجای کار ایراد دارد که هنرمند نمی‌خواهد علنی کار کند.در خارج از کشور برای فیلم‌ها و نمایش‌ها رده سنی مشخص می‌کنند و مردم هم به آن اعتماد دارند. برخی می‌گویند اگر اینطور است و در تئاتر دولتی مشکلات وجود دارد، در تئاتر خصوصی اجرا می‌کردید. باید بگویم این دو چه فرقی می‌کند؟ همه مجوزها از اداره کل هنرهای نمایشی صادر می‌شود. نتیجه نرفتن افراد توانمند به صحنه تئاتر این است که میدان به دست کم‌تجربه می‌افتد. همین باعث می‌شود که همان تعداد کم مخاطب را هم از دست می‌دهد. حواسمان باشد که در طول تاریخ، هیچ دولت یا حکومتی تئاتر را به طور کامل نپذیرفته است.چرا که تئاتر نیشتر می‌زند و ضعف‌ها را برملا می‌سازد. در جهان تئاتر همواره هشدار می‌دهد و نقد می‌کند.
بهار مشیری_ با احترام به همه کسانی که اصطلاحا با تئاتر قهر کرده‌اند و کار نمی‌کنند، نظر من این است که همواره باید ادامه دهیم و حضور داشته باشیم. این ادامه دادن نقش بهتری را ایفا می‌کند. هنر و تئاتر مانند همه مشاغل دیگر باید راه را ادامه دهد. مثلا در زمان کرونا تئاتر به طور کامل تعطیل شد و این هنرمندان تئاتر 4 سال بیکار بودند.از لحاظ اقتصادی و حتی روحی برای هنرمندان درست نیست که کار را متوقف کنند.
ابوذر ساعدی_ هنرمندان از این وضعیت ناراحتند و حق هم دارند. در مدت کرونا آیا کسی کمکی به این هنرمندان کرد؟ آیا کسی حواسش بود؟
شما به تئاترهای دولتی و خصوصی اشاره کردید. ما در خبرگزاری هنرآنلاین پرونده‌ای در مورد سالن‌های تئاتر دولتی باز کردیم که به صورت غیر‌فعال یا نیمه‌فعال هستند. ما الان در تهران حدود 200 سالن داریم که در حال خاک خوردن است. نمونه بارز آن هم پردیس تئاتر تهران است. هنرمندان می‌گویند که به دلیل عدم حمایت مسئولان از این سالن‌ها استفاده نمی‌کنند از طرفی مسئولان هم اذعان دارند که هنرمندان خودشان به سمت استفاده از این سالن‌ها نمی آیند. نظر شما در این مورد چیست؟
بهار مشیری_ کار کردن در سالن‌های خصوصی به دلیل موانعی که در سالن‌های دولتی وجود دارد برای هنرمندان آسان‌تر است. در صورتی که در سالن‌های خصوصی هم همان مجوزی را می‌گیرند که سالن‌های دولتی دریافت می‌کنند.
رحمت امینی_ فرض کنید که یک نانوایی همه امکانات را دارد اما آرد ندارد. در نتیجه نانی حاصل نمی‌شود. این سالن‌های مجهز هم اگر هنرمند نباشد، به دردی نمی‌خورد. هنرمند هم باید برای ورود به آن سالن انگیز داشته باشد. حتی اگر دستمزد چندانی وجود ندارد باید از لحاظ تجربی با تیم خوبی همکاری کند. در بسیاری از این سالن‌ها حتی امکانات خوبی هم وجود ندارد. برای جایی مثل پردیس تئاتر تهران کسی نمی‌رود اجرا کند چون مخاطب نیست. حتی اگر حمایت مالی انجام شود هم هنرمندان برای یک سالن خالی نمی‌توانند اجرا کنند. آن وقت این می‌شود یک رفع تکلیف. اما سالن‌های دولتی حداقل خاطرات خوبی برای هنرمند به جا می‌گذارد. اما من ایده دارم که چند گروه خوب مثلا به مدت یک سال در همان پردیس تئاتر تهران اجرا برویم. با این نگاه که مطالعه کنیم که در آن جا چه متنی اجرا شود. نکته دیگر این که به اعضای گروه یک مبلغ ثابتی ماهیانه حقوق دهید و همچنین درصدی از فروش بلیط را هم به او اختصاص دهید. اما کاری را روی صحنه ببریم که متناسب با امکانات سالن باشد.