گروه رادیو و تلویزیون خبرگزاری هنر ایران: کارتون و انیمیشن یکی از مهم‌ترین المان‌های سرگرمی کودکان خصوصا کودکان دهه 60 و 70 است و می‌توان کارتون‌های دهه 60 را جزو ماندگارترین آثار پخش شده از تلویزیون محسوب کرد، چرا که در آن زمان این برنامه‌ها کودکان را درگیر خود می‌کردند و هنوز هم دیدن بخش کوتاهی از آنها خاطرات را در ذهن جوانان امروزی زنده می‌کند.
با این حال اما کارتون‌های دهه 60 همواره یک فقدان را به تصویر می‌کشیدند و در این کارتون‌ها شخصیت اصلی همواره در پی خانواده خود یا بعضا تک والد بود. از این قبیل کارتون‌ها می‌توان به حنا دختری در مزرعه، مارکو، بل و سباستین، دختری به نام نل، هاچ زنبور عسل، سرندیپیتی و… اشاره کرد. حتی در برخی از این کارتون‌ها لحظات پایانی و تجدید دیدار نیز با ناامیدی همراه می‌شد.
انیمیشن‌های امروزی نیز بعضا حاوی پیام‌ها و اثرات مخربی هستند که صحنه‌های خشن، غیر کمدی و ایده‌آل‌گرایی آنها تاثیر منفی بر کودکان می‌گذارند. حسین روزبهانی، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با هنرآنلاین در این باره گفت: رفتارهای خانواده‌ها و والدین بر کودکان تاثیر می‌گذارد و کودک الگوبرداری می‌کند. علاوه بر والدین، کودکان از کارتون‌ها و انیمیشن‌ها نیز تقلید و الگوبرداری مشاهده‌ای می‌کنند که بر رفتار آنان حتی در بزرگسالی تاثیر به‌سزایی می‌گذارد.
وی با بیان اینکه در دهه 60 ما شاهد نمایش‌ها و کارتون‌هایی بودیم که شخصیت‌های اصلی داستان به دنبال خانواده خود می‌گشتند یا یکی از اعضای خانواده در هیچ یک از اپیزودها حضور نداشت، عنوان کرد: در پی تماشای این برنامه‌های کودک، اکثر متولدین دهه 60 که اکنون در رده سنی 30 و 40 سال قرار دارند، همواره طرحواره رهاشدگی را احساس می‌کنند و حتی برخی در این سن به سبب ترس از رها شدن به سمت ازدواج نمی‌روند.
این روانشناس با اشاره به محرومیت هیجانی کودکان در برنامه‌های کودک، اظهار کرد: آن کودکان در چنین کارتون‌هایی همدلی و محبت را در خانواده قهرمان خود دریافت نکردند و تاثیر آن را امروز در زندگی آنها شاهد هستیم و تعداد مجردان متولدین این دهه بیش از دهه 70 است؛ چراکه ترس از رهاشدگی دارند.
روزبهانی با بیان اینکه در گذشته در انیمیشن‌ها قهرمان‌سازی صورت می‌گرفت، گفت: دیو و دلبر، سفید برفی و هفت کوتوله، سیندرلا، اسپایدرمن، دایناسورها و دیگر انیمیشن‌های فانتزی نمونه‌هایی از این انیمیشن‌ها هستند و ارزشمندی را بر این اساس می‌گذاشتند که اگر کودکان ایده‌آل گرا باشند، به موفقیت و محبوبیت می‌رسند؛ از این رو چنین کارتون‌ها و انیمیشن‌هایی بر روان کودکان تاثیر مخربی برجا می‌گذارند و خانواده‌ها باید در نمایش دادن کارتون‌ها به فرزندانشان حساسیت بسیاری داشته باشند.
وی با اشاره به انیمیشن‌های نسل جدید، عنوان کرد: امروز اما انیمیشن‌ها به سمتی حرکت کرده است که استقلال دختران را به نمایش می‌گذارد یا نشان می‌دهد که افراد می‌توانند از یک حیوان خانگی برخوردار باشند که تاثیر آن را نیز در دهه‌های 90 و 1400 شاهد هستیم.
این روانشناس با تاکید براینکه انیمیشن‌های امروزی ایده‌آل‌گرایی را در فرزندان ما شکل می‌دهند، گفت: کودکان زیر هفت سال هر آنچه ببینند و بشنوند را باور می‌کنند، لذا باید فرهنگی را بیاموزند که مناسب سن و موقعیت آنها باشد. در این راستا می‌توان انیمیشن‌های متناسب با فرهنگ ایرانی و شرقی را ساخت و منتشر کرد تا کودک در این تایم طلایی سن خود هر آنچه مناسب است را بپذیرد. البته طی چند سال اخیر انیمیشن‌های خوب و جذابی همچون «چل پله زیرزمین» و «پسر دلفینی» تولید و منتشر شده است که جوایز بسیاری هم دریافت کردند و تاثیرات مثبتی بر ذهن کودک می‌گذارند و می‌توان به آینده آنها امیدوار بود.
به گزارش هنرآنلاین، تماشای انیمیشن همواره برای هر گروه سنی امری خوشایند است و سازندگان انیمیشن‌ها به واسطه کمک گرفتن از تکنولوژی باعث ساختن فضاهایی شاد و فانتزی می‌شوند که انسان را به دنیای خیال وارد می‌کنند؛ از این رو سازندگان این برنامه‌ها باید همواره این امر را مورد توجه قرار دهند که انیمیشن‌ها فرهنگ‌سازی را رقم می‌زنند و بر نگرش و ارزش‌های سازندگان نسل آینده تاثیرگذار خواهند بود.
خبرنگار: غزال ساری‌اصلان