هنرآنلاین: در سریال «حشاشین قاتلان» وقایع در یک بستر تاریخی، در قرن یازدهم اتفاق میافتد، جایی که رهبر قاتلان، حسن الصباح، و رهبری او گروهی را که به ترورهای خونین شخصیتهای برجسته در آن مرحله معروف بودند، برعهده داشتند.
این سریال که فیلمبرداری آن دو سال به طول انجامید توسط عبدالرحیم کمال نوشته و توسط پیتر میمی کارگردانی شده است. قرار بود این سریال در ماه رمضان سال گذشته پخش شود، اما به دلیل فیلمبرداری صحنههایی از سریال در مالت و قزاقستان، نمایش آن تا امسال به تعویق افتاد. ستارگان زیادی در این سریال بازی میکنند که مهم ترین آنها کریم عبدالعزیز، نیکلاس موواد و فتحی عبدالوهاب هستند.
از زمان انتشار سریال مصری «حشاشین قاتلان» که با اقبال مخاطبین حتی غیر عربزبان در کشورهای مسلمان ازجمله ایران مواجه شدهاست انتقادهای زیادی در ارتباط با روایت تاریخی این سریال که درخصوص زندگی حسن صباح و فرقه اسماعیلیه است، مطرح شده است.
بسیاری از روایت های تاریخی بدون کمترین دخل و تصرفی بار دراماتیک بسیاری داشته و قابلیت پرداخت سینمایی دارند که تامل برانگیز است.
داستان زندگی حسن صباح به عنوان رهبر یکی از مرموزترین فرقههای مذهبی جهان یعنی نزاریان از همین دست داستان های تاریخی جذاب محسوب میشود.
وی که به عقیده بسیاری حتی بارقههای تفکر و افراطیگری او و فرقه و فداییانش تا همین امروز حداقل در خاورمیانه زنده و پویاست، یکی از شخصیت های تاریخی است که قابلیتی باور نکردنی در پرداخت سینمایی دارد؛ اما همانگونه که ذکر شد انتقادها حول محور روایت انتخابی و شاید به بیان بهتر ترکیب روایات انتخابی در سناریو این سریال خاصه در ایران این موضوع را مطرح کرده که به جای پرداختن به یک روایت فانتزی و تخیلی بهتر بود از متون تاریخی محکم تری که توسط بسیاری از تاریخ نگاران متقن نویس به شکل روشمند تدوین شده، استفاده میشد .
حتی اولین سکانس سریال که بر پایه روایتی مخدوش از دیدار فرانسوی ها از قلعه الموت و آشنایی با حسن صباح ساخته شده موجی از انتقاد را همراه خود داشته، هم در مورد اصل این روایت هم در نحوه پرداخت آن.
اما آیا تمام فیلم های سینمایی یا سریالهایی که بر مبنای یک واقعه یا داستان زندگی یک شخصیت تاریخی ساخته میشوند از مستدلترین روایات موجود بهره میبرند یا برای خلق جذابیتهای سینمایی ناگزیر به پرداختی حتی غیر واقعیتر و تخیلیاند ؟ و یا حتی با ایدهای دیگر به دنبال بیان روایات انتخابی خود برای دستیابی به اهداف تبلیغاتی تفکرات سازندگانشان هستند ؟
سریال «حشاشین قاتلان» نیز از این قاعده مستثنی نیست این سریال آمیزهای از تخیل و واقعیت است که میتواند به نحوی سرگرم کننده تصویرگر مسیری باشد که یک جریان فکری _ایدئولوژیک تا امروز پشت سر گذاشته .
با این دید میتوان گفت سریال «حشاشین قاتلان» از قد و قامت سریال های تاریخی ساخت خاورمیانه با وجود روایت متزلزلش بلندتر است.
بازی های خوب، تدوین و کارگردانی قابل دفاع، ریتم مناسب و انتخاب سبک روایت جذاب، داستان این سریال را درخور توجه میکند.
پرداختن به شخصیت عمر خیام به عنوان یک شخصیت بسیار کاریزماتیک که بار تلطیف فضای سریال را به نحوی دلپذیر با گنجاندن ایدههای فلسفی و رباعیاتش به دوش میکشد از نکات قابل توجه این سریال است، چرا که اتفاقا خیام از میان تمام شعرای ایرانی در جهان عرب پرطرفدارتر وشناخته شده تر است.
اگرچه خیام نیشابوری که زاده همان شهر است از نظر منطقی و تاریخی نمیتواند به هیچ روی یار دبستانی حسن صباح که زاده قم بوده و خواجه نظام الملک طوسی که متولد نوقان طوس است، باشد و همین نکته نیز یکی از ایرادات روایت تاریخی سریال محسوب میشود؛ و یا عدم توجه به جزئیاتی در تصویرگری از جمله جغرافیای ایران و معماری دوره سلجوقی و خرده روایات داستانی و نحوه بیان این خرده روایات از نقاط ضعف دیگر این سریال است.
متاسفانه با توجه به جو غالب موجود و عدم امکان همیشگی ما برای ساخت سریال ها و فیلم های سینمایی تا این پایه پرداکتیو از موضوعات تاریخی سرزمین خودمان ما را در موضع انتقاد صرف و مطلق همیشگی و عدم رضایت از ساخت چنین سریالهایی قرار میدهد. اما در پایان این سوال باقی میماند که ما غیر از موضع انتقادی دائمی خود در مواجهه با چنین فیلم ها و سریال هایی چه کار اجرایی دیگری کردهایم؟
هرچند که به نظر فرهاد دفتری، مورخ و اسماعیلیشناس ایرانی نه این سریال تلویزیونی و نه بازی ویدیویی ساخته شده بر اساس«حشاشین»، انصاف را در مورد داستان واقعی فرقه «اسماعیلیه نزاری»، که در غرب به «قاتلان» معروفند، رعایت نکردهاند.
مرآت بهنام