"گروه رادیو و تلویزیون هنرآنلاین": عاشورا، روایتی از زندگی شهیدان مهدی و حمید باکری و یادی از حماسه‌سازان لشکر ۳۱ عاشوراست.
رسانه ملی بر مدار تحولی‌اش حول محورهایی چون ایثار، مقاومت و شهادت و توسعه سبک زندگی ایثارگرانه حرکت می‌کند و ساخت تولیدات بصری در گونه‌های متنوعی چون سریال را برای به تصویر کشیدن زندگی مفاخر و قهرمانان ملی، به طور جدی در دستور کار دارد؛ چنان که پیش از این شاهد پخش سریال «سوران» و کمی پیش‌تر نیز بیننده دو سریال «گیلدخت» و «آتش و باد» روایتگر رشادت‌های مردمان این مرزو بوم در دل تاریخ با نگاهی به سنت‌های باستانی و دیرینه ایرانیان بودیم و ساخت سریال‌هایی از این دست از سوی مرکز سیمافیلم دنبال می‌شود.
سیدمهدی ناظمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فلسفه سینما و هنر در گفت وگو با (هنرآنلاین) بااشاره به پخش سریال عاشورا از تلویزیون اظهار کرد: انتخاب فوق‌العاده خوبی صورت گرفته است. شهیدان مهدی و حمید باکری از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار دفاع مقدس بودند. ویژگی‌های شخصیتی شهید باکری چه درزمانی که شهردار بود و چه در دوران فرماندهی جنگ می‌تواند الگو باشد.
شروع دوباره ساخت مینی سریال‌ها در تلویزیون
وی افزود: عملیات بدر یکی از عملیات های مهم زمان جنگ بود که باید به آن پرداخته و توصیف می‌شد.عاشورا تلاش کرده است تا حدی نمایشگر فرهنگ آذری‌زبان‌های وفادار و عاشق کشور باشد که سهم قابل توجهی در پیشرفت کشور داشته‌اند. به‌واقع نمایش فرهنگ آذری‌زبان‌ها را می‌توان یکی از ویژگی‌های مثبت این کار دانست که اتفاقا بسیار ملموس و خودمانی هم به تصویر کشیده شده و خروجی اثر بسیار عالی است و مخاطب می‌تواند به‌راحتی با آن ارتباط برقرار کند.
این پژوهشگر حوزه فلسفه سینما و هنر سکانس‌های مربوط به خواستگاری و ازدواج شهید مهدی باکری را دلنشین دانست و گفت: سریال توانسته است فرهنگ و حیای آن دوران و ابعاد شخصیتی ایشان را در رسیدگی و ایجاد تعادل بین خانواده و وظایفی که در دوران جنگ داشته است، به‌خوبی به تصویر بکشد.
ناظمی افزود: البته که بازی هادی حجازی‌فر فوق‌العاده است و توانسته از سایر بازیگران نیز بازی خوب بگیرد.این استاد دانشگاه با بیان اینکه البته این سریال نیزهمانند هر اثر دیگری ممکن است ضعف‌ها و نواقصی داشته باشد که باید نقد و بررسی شود تا در تجربه‌های بعدی برای ساختن چنین اثرهایی آنها را برطرف کنیم؛ بر لزوم ساخت سریال‌های کوتاه مانند سریال عاشورا تاکید کرد و گفت: ساخت مینی سریال‌ها و تهیه نسخه سینمایی برخی تولیدات اتفاق بسیار خوبی است و باید تداوم یابد؛ چراکه باکیفیت سینمایی می‌توان مینی سریال تولید کرد.
ناظمی اضافه کرد: اگر این رویه تبدیل به سنت شود بسیار خوب است که البته لازمه آن ورود جدی‌تر نهادهای سرمایه گذار به این عرصه است. این نهادها باید بدانند که موظف هستند هر نهاد فرهنگی بخش قابل‌توجهی از بودجه خود را صرف این حوزه کنند و مدیران ارشد به این نکته توجه کنند که برای تولیدات بزرگ هنری باید به‌صورت اشتراکی کار کنند.
وی همچنین با طرح این پیشنهاد که چند مینی سریال به صورت فصل به فصل ساخته شود و یک رویداد از چند زاویه به تصویر کشیده شود تا حق مطلب را ادا کند، اظهار کرد: اگر پروژه‌ها را به‌صورت کلان سرمایه گذاری کرده و زیرساخت‌ها را حفظ کنیم می‌توانیم در کارهای دیگر از آنها استفاده و در روند تولید صرفه‌جویی کنیم.
این پژوهشگر حوزه فلسفه سینما و هنر گفت: این روش تولید صنعتی است که جهان مدت‌هاست به آن روی آورده است و اگر قرار باشد از رقابت رسانه‌ای جا نمانیم باید سریع این روش را به کار ببندیم.
ناظمی در خصوص پرداختن به زندگی قهرمانان ملی بیان کرد: هر ملتی با قهرمانانش زنده است. ما کشورهایی داریم که از اتفاقات بسیار کوچکی که در آن رخ داده و هر مقاومتی که در برابر بیگانه صورت گرفته باشد، قهرمان‌سازی می‌کنند و فیلم‌های بعضا اغراق‌آمیزی هم می‌سازند که این باور در وجود مردم کشورشان نهادینه شود که در کشور قهرمان‌پروری زندگی می‌کنند.
وی افزود: کشور ما بدون اغراق، قهرمان‌پرور بوده است و از گذشته‌های دور تا همین امروز قهرمانان بسیاری را در خود پرورانده است. منظور از قهرمان، معنی هنری کلمه نیست؛ بلکه قهرمان ملی است که توانسته اقدامات تاریخی را رقم بزند.
این استاد دانشگاه با تاکید براینکه پرواضح است که اگر ما زندگی و دستاوردهای این قهرمانان ملی را تبدیل به درام و اثر نمایشی نکرده و مخاطب را با آن مواجه نکنیم، به‌تدریج و روزبه‌روز ضعیف‌تر خواهیم شد، گفت: برما لازم است که قهرمانان را معرفی کنیم تا بدانیم راه چیست و آن را گم نکنیم.
ناظمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به جایگاه ساخت آثار دفاع مقدسی و علت کم‌تر پرداختن به این نوع آثار و کم شدن سهم آنها در تلویزیون و سینما بیان کرد: آثار حوزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی با هر منطقی که نگاه کنیم در ردیف کارهایی قرار می‌گیرد که به‌شدت مربوط به انسان ایرانی معاصر و اتفاقا ازجمله تکان‌دهنده‌ترین وقایع ایران معاصر است.
وی افزود: ما موظف هستیم که آثار نمایشی در حوزه دفاع مقدس تولید کنیم تا این آگاهی و تذکر را برای خودمان ایجاد کنیم که به این وقایع بیندیشیم، درک کنیم و نسبت خود را با آنها مقایسه کنیم. از دیگر سو باید میراث گران‌بهایی را که از این رویدادها برای ما به جا مانده است، پاسداری کنیم و احیاناً اگر کج‌روی و خطاهایی در این مسیر داشتیم برطرف و اصلاح کنیم.
باید وفادار به اصل حقیقت باشیم
این استاد دانشگاه تاکید کرد که به همین دلیل بسیار لازم است ساخت آثار حوزه دفاع مقدس و انقلاب به‌ویژه در وضعیت فعلی که رسانه‌های جهان حملات سازمان‌دهی شده و دقیقی را علیه کشور انجام می‌دهند تا ما را از گذشته‌مان غافل کنند، مورد توجه بیشتری قرار بگیرد تا جلوی تحریف سازمان‌یافته گذشته ما توسط بنگاه‌های رسانه‌ای وابسته تا حدی گرفته شود.
ناظمی ساخت آثار نمایشی با موضوع دفاع مقدس را یک ضرورت ملی عنوان کرد که هیچ ارتباطی با این ندارد که چه ایدئولوژی‌ای را پذیرفته و یا چه رویکرد سیاسی داشته باشیم. او گفت: این موضوع یک مسئله سیاسی و فراسیاسی است؛ سیاسی از این زاویه که هر ایرانی با آن روبه‌رو است و فراسیاسی به این معنی است که لازم نیست الگو و علاقه سیاسی افراد را لحاظ کنیم بلکه هر ایرانی لازم است به هر چه‌بهتر ساخته‌شدن و دیده شدن این آثار کمک کند.
وی الزامات ساخت این آثار را به چند دسته تقسیم و اولین آن را پژوهش در خصوص رویدادهای بکر دانست و گفت: با کمال تأسف، برخلاف تمام زحماتی که از ابتدای انقلاب تا به امروز کشیده شده، هنوز هم بسیاری از وقایع بکر و ناگفته باقی‌مانده است.
این پژوهشگر حوزه فلسفه سینما و هنر اضافه کرد: ما شاهد آن هستیم که دیگرجوامع به وقایع و رویدادهای تاریخی‌شان از ابعاد و زوایای مختلف می‌نگرند و آثار زیادی پیرامون آنها ساخته‌شده و می‌شود. اما به‌طور مثال ما از عملیات دفاع مقدس مانند والفجر 8، یا فتح خرمشهر و.... هیچ کار شاخصی نداریم. در گستره کلان‌تر ما از حساس‌ترین موضوعات تاریخ معاصر و عمده شخصیت‌های انقلابی آثار قابل توجهی نساخته‌ایم.
ناظمی تصریح کرد: این درحالی است که باید برای بیان گفته‌ها و ناگفته‌های انقلاب و دفاع مقدس سرمایه‌های کشور را تجمیع کنیم.
وی دومین لازمه ساخت آثار در ژانر دفاع مقدس را اصلاح رویکردها عنوان کرد و گفت: باید از بیان سلیقه‌ها اجتناب کنیم. متأسفانه بسیاری از ما به‌عنوان هنرمند و یک تولیدکننده زمانی که وارد این حوزه می‌شویم گرفتار سلایق شده و در خلق اثر دخل و تصرف می‌کنیم. البته مواقعی در کار هنری نیاز به پیرایش وجود دارد که منکر آن نیستم، اما اینکه بخواهیم در نشان دادن یک شخصیت اغراق‌آمیز رفتار کنیم چه در رفتارها و کارهای مثبت و چه منفی درست نیست. بنابراین باید در ساخت این آثار دقت شود که وفادار به اصل حقیقت باشیم.
این پژوهشگر حوزه فلسفه سینما و هنر بیان کرد: باید توجه داشت که تولید این آثار کاملاً حرفه‌ای باشد. نقش نهادها و ارگان‌های سرمایه‌گذار بسیار مهم است و آنها باید تصمیم بگیرند که به فرایند حرفه‌ای آثار وفادار باشند. نباید الزامات غیرحرفه‌ای برای هنرمندان و تولیدکنندگان ایجاد کنند و در نهایت تنزل کیفیت آثار را موجب شوند.