خبرگزاری هنرآنلاین: حوزه انیمیشن یکی از حوزه‌هایی است که در کنار تاثیرگذاری بالایی که در فضای فرهنگی جامعه دارد، حوزه‌ای پولساز نیز هست. همین دو خصیصه حوزه انیمیشنسازی سبب شده در سرتاسر جهان نگاه ویژه‌ای به عرصه تولید پویانمایی داشته باشند و به عنوان یک صنعت به آن نگاه کنند.
در کشور ما نیز در دهه اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در این حوزه صورت گرفته و آثار درخور توجهی به تولید رسیده‌اند؛ به نحوی که حتی برخی از این آثار توانسته‌اند در بازار جهانی نیز فروش خوبی را تجربه کنند. با همه این اوصاف، صنعت انیمیشن در کشور ما هنوز از لحاظ میزان کمیت، فاصله زیادی با سایر کشورها دارد. این در حالی است که هزینه ساخت انیمیشن در کشور ما به مراتب نسبت به دیگر کشورها پایین‌تر است.
چگونه می‌توان در حوزه انیمیشن فاصله خود با کشورهای مدعی را کاهش داد؟ برای پاسخ به این سوال، به سراغ امیرمسعود علمداری، نویسنده و تهیه‌کننده انیمیشن رفتیم و گفتگویی با وی داشتیم که در ادامه خواهید خواند.
امیرمسعود علمداری در ابتدا راجع به فعالیت‌های تولیدی این روزهای خود به «هنرآنلاین» گفت: یک کار در حال ساخت داریم به نام «گردان قاطرچی‌ها». داستانش هم مربوط می‌شود به زمان دفاع مقدس که در غرب ایران، مهمات قابلیت جاجایی با ماشین نداشت و می‌بایست با قاطر برده می‌شد. درباره این موضوع هم کتاب نوشته شده و هم فیلم مستند ساخته شده است. در مسیر بازپس‌گیری یک روستا از عراقی‌ها اتفاقاتی برای این قاطرها می‌افتد که با فضای انیمیشن و پویانمایی مناسبت زیادی دارد. درباره این سوژه، در حال تولید یک سریال پویانمایی تحت عنوان «گردان قاطرچی‌ها» هستیم و قرار است از تلویزیون به پخش برسد.
وی در ادامه گفت: فارغ از فضای تولید، برنامه وسیع‌تری هم در ذهن داریم. در جامعه فعالان حوزه انیمیشن، بخش خصوصی نظم چندانی ندارد و تقریبا همه وابسته به دولت شده‌اند و منتظرند صداوسیما یا سینمای خانگی یا فلان ارگان خاص از آنها حمایت کند. تا وقتی چنین باشد، فضایی پایدار و منسجم را در عرصه انیمیشن نخواهیم دید.
این نویسنده و تهیه‌کننده انیمیشن برگ برنده انیمیشنسازی در ایران را اینگونه معرفی کرد: قیمت تولید انیمیشن در ایران نسبت به دیگر کشورها پایین است و به همین خاطر توجیه اقتصادی بالایی دارد. به عنوان مثال تولید یک انیمیشن در کشور هند نسبت به ایران شاید ده برابر هزینه‌بردارتر باشد و اینجاست که توجیه اقصادی بالای انیمیشن در ایران بر ما روشن می‌شود؛ اما چون بخش خصوصی ما انسجام چندانی ندارد، از این توجیه اقتصادی بالا بهره لازم را نمی‌بریم.
وی ادامه داد: در آموزشگاه «پیل‌بان» به همت آموزشگاه آزاد سینمایی رسانه سبز، دوره‌ای راه‌اندازی کردیم تا توسط بهترین اساتید حوزه انیمیشن، آموزش حرفه‌ای و تخصصی صورت بگیرد و همزمان با آن، با شرکت‌های تولیدی مذاکره خواهیم داشت تا هنرجویانی که آموزش می‌بینند، به عنوان کارآموز به فعالیت و کسب تجربه بپردازند. دوره بصورت کارگاهی در قالب 20 رشته تخصصی گوناگون برگزار می‌شود و اساتیدی چون احمد عربانی در حوزه طراحی، فرخ یکدانه در حوزه کارگردانی و... در آن به تدریس می‌پردازند.
علمداری درباره زمان شکل‌گیری ایده برگزاری این دوره گفت: ایده برگزاری چنین دوره‌ای به مدت‌ها پیش برمی‌گردد و حتی در دوران حیات مرحوم محمد ابوالحسنی، این ایده را با وی در میان گذاشتم و او پذیرفت که با همکاری هم به برگزاری دوره بپردازیم اما متاسفانه عمر وی کفاف نداد.
او با اشاره به نخستین قدم تربیت نیروی تخصصی انیمیشن، عنوان کرد: قدم اولی که برداشتیم این بود که آموزشگاه راه‌اندازی شود و آموزش کلید بخورد که این اتفاق، با حمایت آموزشگاه آزاد سینمایی رسانه سبز به مدیریت استاد شهرام میرصادقی، از هفته آتی خواهد افتاد. کسی که سه دوره مقدماتی، متوسط و پیشرفته را پشت سر بگذارد، از سوی وزارت ارشاد برای او گواهی صادر می‌شود. در حال حاضر در حال ثبت‌نام برای دوره هستیم و خوشبختانه استقبال نسبتا خوبی را در ثبت‌نام‌ها شاهد بوده‌ایم.
امیرمسعود علمداری همچنین یادآور شد: دیدیم برای بسیاری از شهرستان‌ها امکان شرکت حضوری فراهم نیست و نمی‌توانیم برای هر شهر کلاس‌های جداگانه بصورت حضوری برگزار کنیم و هزینه‌ها چنین اجازهای به ما نمی‌دهد؛ به همین خاطر در کنار کلاس‌های حضوری، کلاس‌های مجازی را نیز اضافه کردیم تا علاقمندان از سراسر کشور بتوانند در دوره شرکت کنند.
وی کار انیمیشن را یک کار تیمی دانست و گفت: مشکلمان در کشور همین است که سخت می‌توانیم بچه‌های انیمیشن را در تیم بگنجانیم؛ اما اگر بتوانیم این کار سخت را انجام دهیم و تیم تشکیل شود، تیمی منسجم و قدرتمند خواهیم داشت.
علمداری تاکید کرد: در انیمیشن چهار پایه اساسی داریم که به ترتیب عبارتند از: آموزش، تولید، بازاریابی و پژوهش. مراحل دوره هم به همین ترتیب است. اگر این چهار پایه حفظ و تحکیم شود، شاهد رونق در این حوزه خواهیم بود؛ اما اینکه تنها به تولید اهمیت بدهیم و آموزش برایمان مهم نباشد، یا تولید کنیم اما پژوهش نداشته باشیم و... رویکرد صحیحی نیست.
این تهیه کننده انیمیشن اضافه کرد: پژوهش‌هایی که نهادهایی همچون صداوسیما در این حوزه انجام می‌دهند، بیشتر ناظر به این است که چقدر مخاطب داشته‌ایم؛ یا اینکه چه کنیم تا مخاطب جذب شود و... اما پژوهشی که مدنظر ماست، صنعتی و بازرگانی است. به عنوان مثال بررسی و تحقیق درباره صنعت انیمیشن در کشور هند یا چین و... می‌تواند افق‌های جدیدی را به روی ما بگشاید.
وی افزود: دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه سوره و دانشگاه صداوسیما هم دارند رسالت خودشان را انجام می‌دهند. مبانی و روش‌ها را آموزش می‌دهند اما نرم‌افزارهایی که در عرصه انیمیشن به کار گرفته می‌شوند، هر روز در حال تغییر و تحول هستند. یک روز افترافکت روی بورس است، یک روز تونز، یک روز دیگر تون‌بوم، فردای آن روز موهو و... . خود دانشگاه‌ها هم مدعی این نیستند که صفر تاصد حرفه را در اختیار دانشجو قرار می‌دهند؛ بلکه سعی دارند صرفا شناخت دانشجو را در آن عرصه بالا ببرند و دانشجو برای پیشرفت عملی، باید خارج از دانشگاه به دنبال مهارت‌های حرفه‌ای باشد.
علمداری در ادامه تصریح کرد: اکثر کسانیکه در حال حاضر در حوزه انیمیشن کار می‌کنند، رشته تحصیلی‌شان نامرتبط با انیمیشن است. بهرام عظیمی صنایع‌دستی خوانده است؛ محمد خیراندیش کارگردان «پسر دلفینی» مهندس است و... . تحصیل‌کردگان فنی بسیاری را می‌بینیم که در این حوزه مشغول فعالیت هستند و اتفاقا آدم‌های موفقی در این حرفه هستند. آدم‌های دیگری هم همانند این‌ها هستند که باید به سمت و سوی این حوزه هدایت شوند؛ فقط باید توجه داشت که این هدایت به درستی صورت بگیرد.
وی ادامه داد: در مراحلی که برای این دوره پیش‌بینی کرد‌ایم، پژوهش را آخرین مرحله کار قرار داده‌ایم اما این بدان معنا نیست که اهمیت پژوهش از مراحل ماقبل آن کمتر باشد. اگر پژوهش مرحله آخر کار ماست صرفا بدان خاطر است که ناچاریم سه مرحله قبل را بگذرانیم و سپس به پژوهش برسیم.
امیرمسعود علمداری درباره وضعیت رقابت داخلی در حوزه انیمیشن گفت: برای ایجاد فضایی رقابتی در جشنواره، کمیت آثار تعیین کننده است. جشنواره فیلم فجر اگر ببیند که مثلا پنج اثر پویانمایی قابل قبول امسال متقاضی حضور در جشنواره هستند، یک بخش مستقل جشنواره را به انیمیشن اختصاص خواهد داد. کیفیت آثار هم در طول سال‌ها و به مرور ارتقا پیدا می‌کند؛ ولی وقتی تنها یک پویانمایی خوب متقاضی باشد، نمی‌توان از رقابت حرف زد.
این نویسنده انیمیشن خاطرنشان کرد: چرا در افزایش کمیت با مشکل روبرو هستیم؟ زیرا می‌ترسیم سرمایه جذب نشود یا دستمان از نیروی خوب و متخصص خالی بماند؛ در صورتیکه نیروی حرفه‌ای و متخصص این حوزه در کشور وجود دارد اما ارتباط نیروها با سرمایه‌گذاران به درستی شکل نگرفته است. باید فضا به سمتی برود که این ارتباط شکل بگیرد.
وی در پایان گفت: هدف ما یک جریان‌سازی بزرگ است؛ جریان‌سازی‌ای که منافع مشترک زیادی را در بین اهالی انیمیشن ایجاد می‌کند و به رشد و ترقی این حوزه می‌انجامد. پیشکسوتانی هم هستند که لازم است از ظرفیت آنها برای تقویت حوزه انیمیشن بهره بریم و در تلاش هستیم این اتفاق بیفتد. امیدوارم نسل قدیم و جدید انیمیشن با این حرکت همراه شوند.