سرویس تجسمی هنر آنلاین: این روزها پدیده کپی کردن آثار هنری یک پدیده متداول شده است. بحرانی که حالا ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده و به فضای شهری کشیده شده است و حالا در میادین و خیابان‌های اصلی برخی از شهرها به خصوص شهرهای کوچک، شاهد نصب و جانمایی آثاری هستیم که عینا از روی اثر اوریجینالی الگوبرداری شده و بدون هیچ‌گونه تغییر در شکل و فرم و یا با اندکی تغییر تولید شده‌اند.
اخیرا اثری از حسین شناور که به سفارش سازمان زیباسازی تهران بعد از طراحی و ساخت در میدان شهید شهریاری در منطقه ولنجک تهران جانمایی شده بود بدون هیچ تغییری در استان مازندران ارائه شده است و این اتفاق بدون اطلاع مولف و سفارش دهنده اثر که سازمان زیباسازی شهر تهران است رخ داده است.
این که چرا چنین پدیده‌ای وجود دارد؟ موضوعی است که همزمان با سیر تکاملی هنر وجود داشته است، اما به واقع کشیده شدن پای چنین پدیده‌ای به هنر شهری و در معرض دید مردم قرار گرفتن اثری غیر اورجینال به واقع می‌تواند تاثیرات منفی بر روحیه شهروندی بر جای بگذارد.
این که امروز برخی افراد با حضور در بینال‌ها و نمایشگاه‌های مختلف از آثار دیگران عکس‌برداری می‌کنند و بعد از چاپ و صحافی این آثار در مجموعه کتابی آن را به عنوان مجموعه آثار خود به مدیران شهری ارائه داده و سفارش خلق اثر می‌گیرند، هر چند که خود جای نقد و بررسی جداگانه دارد، اما به واقع ضعف و عدم آگاهی برخی مدیران شهری به خصوص در عرصه هنر شهری را بیش از هر چیز دیگر نمایان می‌کند. ضعفی که منجر به بروز چنین اتفاق‌هایی می‌شود.
کپی این اثر در حالی ارائه شده که طی یک سال اخیر این چهارمین اثر یک هنرمند است که پس از طراحی و نصب در محیط شهری تهران کپی و بدون اطلاع مولف در شهری دیگر نصب شده است. پیش از این آثار محمد سالاریان، فیروزه اشکبوسی و سوگند نیکو نیز کپی و در فضاهای شهری مختلف ارائه شده است.
به همین بهانه با سید مجتبی موسوی معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران، حسین شناور هنرمند مجسمه ساز و کوروش گلناری عضو هیئت مدیر انجمن مجسمه‌سازان درباره پدیده نوظهور کپی آثار هنری شهری به گفت‌وگو پرداختیم.
مراجعه به غیر متخصص‌ها به دلیل عدم وجود نگاه تخصصی
سید مجتبی موسوی معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران درباره سرقت این اثر هنری به هنرآنلاین گفت: در سال‌های اخیر به واسطه گسترش فعالیت‌های مختلف هنر شهری به خصوص بحث مجسمه‌های شهری، میزان سفارش شهرداری‌ها به افراد نیز رو به گسترش نهاده است.
او ادامه داد: متاسفانه به دلیل نوع مدیریت و با توجه به جنس سفارش‌ها در بسیاری از ارگان‌ها و شهرداری‌ها ارگان تخصصی برای این که بتوانند این فعالیت‌های هنری را سامان بدهند، وجود ندارد.
معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران گفت: در واقع این امور دارد به دست افراد غیر متخصص و نا آشنا صورت می‌گیرد و این افراد با آثار هنری در فضای شهری همان برخورد را می‌کنند که در رابطه با سایر عناصر شهری دارند و به مجسمه به عنوان یک اثر هنری نگاه نمی‌کنند و به عنوان یک عنصر شهری و تزئینی نگاه می‌کنند.
موسوی اظهار داشت: اصولا این اتفاق و این نگاه غیر تخصصی موجب آن شده است که این افراد به کسانی مراجعه کنند که غیر متخصص هستند.
او گفت: مجموعه این عوامل موجب می‌شود کارهایی با کیفیت طراحی نازل و اجرای نادرست و همچنین در بسیاری از موارد به دلیل ضعف طراحی به کپی آثار دیگر بیانجامد.
موسوی گفت: این اتفاق در وهله اول موجب لطمه وارد کردن به جایگاه هنرمندان حرفه‌ای می‌شود. از طرفی این پدیده بدل به پدیده‌ای رایج شده است و افراد غیرمتخصص به دلیل منافعی که دارند در مسیر خواسته این مدیران حرکت می‌کنند و در واقع منافع این افراد را تامین می‌کنند.
معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران ادامه داد: متاسفانه بسیاری از این افراد هنرمند نیستند، بلکه تنها تکنسینی در زمینه اجرا هستند که به واسطه دلال‌ها و دیگر واسطه‌ها به دور از هرگونه دانش تخصصی، صرفا بابت تامین منافع خود وارد می‌شوند و به این مسائل دامن می‌زنند.
موسوی گفت: متاسفانه بسیاری از این افراد هم بدون اطلاع هنرمند، آثاری را به اسم خود ارائه می‌دهند و از این طریق برای خود منافعی را دست و پا می‌کنند.
سفارش دادن اثر هنری به آشنایان غیر متخصص و سودجویی دلال‌ها
حسین شناور هنرمند مجسمه‌ساز که اخیرا اثری از او عینا در استان مازندران مابین شهر نور و محمود آباد عینا کپی و در فضای شهری جای‌گذاری شده است به هنر آنلاین گفت: متاسفانه در نخستین گام نگاه غیرتخصصی شهرداری‌ها به هنر شهری موجب بروز این رخداد می‌شود.
او ادامه داد: شهرداری‌ها در بحث هنری همانگونه برخورد می‌کنند که در زمینه کارهای عمرانی برخورد می‌کنند و اگر ساخت جدول و خیابان را به مهندسین این رشته‌ها می‌دهند در مورد آثار هنری هم این رویه را دارند.
این هنرمند مجسمه‌ساز گفت: این اتفاق موجب به بروز دو نگاه شده یک نگاه سلیقه‌ای غیرتخصصی و دو سفارش طراحی و اجرای آثار هنری به دوستان و آشنایان که به خصوص این اتفاق در شهرهای کوچک با وضعیت بغرنج‌تری مواجه است.
اثر اصلی حسین شناور که در میدان شهید شهریاری ولنجک تهران نصب است
کپی اثر حسین شناور که در استان مازندران نصب شده است
شناور گفت: هرچند این موضوع در سایر هنرها ریشه دوانده اما علت اصلی این رخداد غیرتخصصی بودن نگاه مدیران به امر هنرهای شهری است.
او اظهار داشت: از طرفی این مدیران باید همواره تمی را داشته باشند که بتوانند آثار هنری را به درستی رصد کنند که اگر اثری اورجینال نبود این اتفاق مشخص شود و جلوی اجرای آن گرفته شود.
این هنرمند مجسمه‌ساز گفت: بیشتر این پروژه‌ها امروز توسط معاونت‌های فنی بررسی می‌شود و من خود شاهد آن بوده‌ام که یک شرکت پیمانکار شهرداری که در حیطه کارهای فنی کارهای عملیاتی انجام می‌دهد پروژه زیباسازی گرفته و آثاری را به منظور دریافت سود بیشتری به دانشجویانی محول کرده است.
نگاه غیر تخصصی به خلق آثار غیر اصل می انجامد
کورش گلناری عضو هیئت مدیر انجمن مجسمه‌سازان و دبیر دوسالانه مجسمه‌سازی تهران نیز در بررسی این پدیده به هنرآنلاین گفت: بدون شک نگاه غیرتخصصی مدیران شهری در فهم موقعیت و مکان جای‌گذاری و هم چنین عدم آشنایی با امر مجسمه‌سازی شهری منجر به بروز ارائه سفارشاتی می‌شود که در نهایت به اثری غیر اورجینال بدل می‌شود.
او ادامه داد: این نگاه غیرتخصصی منجر به آن شده است که حتی سفارش‌دهندگان خود متوجه غیر اصل بودن یک اثر نباشد، چرا که افرادی که به صورت حرفه‌ای در این زمینه کار می‌کنند در واقع این کار را انجام نمی‌دهند و به نوعی حواس‌شان هست که اثرشان حتی کمترین شباهت را به یک اثر از هنرمند دیگر نداشته باشد.
این هنرمند مجسمه‌ساز گفت: افرادی که تخصص ندارند و در حقیقت به دنبال سودجویی هستند، اصلا به این موضوع فکر نخواهند کرد چرا که اگر اتفاقی هم برای آن‌ها بیافتد و همه متوجه این کپی شوند برای این افراد فرقی نخواهد کرد چرا که چیزی را از دست نداده‌اند.