سرویس تجسمی هنر آنلاین: یازدهمین آرت‌فر دبی 2017 در حالی از 16 تا 18 مارس در شهر دبی برگزار شد که سه گالری آریا، شهریور و شیرین (در بخش هنر مدرن) و 6 گالری اُ، خاک، دستان، محسن، آب انبار و Ag در بخش (هنر معاصر) در این آرت‌فر حضور پیدا کردند. بر همین اساس با چند مدیر گالری که در این رویداد حضور داشتند به گفت‌و گو پرداختیم تا درباره حضور در این آرت‌فر و دستاوردهای این رویداد برای هنر ایران بیشتر بدانیم.
معرفی پیشگامان هنر مدرنیستیِ منطقه در حوزه‌ای فرهنگی/ جغرافیایی
حمیدرضا کرمی مسئول بخش بین الملل گالری آریا که در بخش هنر مدرن این آرت‌فر حضور داشت به هنرآنلاین، گفت: از آنجا که رویکرد بخش مدرنِ آرت دبی – که از چند دورۀ پیش به بخش معاصر اضافه شده است – در چشم‌اندازی جامع، معرفی پیشگامان هنر مدرنیستیِ منطقه در حوزه‌ای فرهنگی/ جغرافیایی شامل خاورمیانه، شمال آفریقا و شرق نزدیک است، رویکرد گالری آریا قرار گرفت و انتخاب هنرمندان و نمایش آثار آنها در همین چارچوب صورت گرفت.
او ادامه داد: برای تحقق این هدف، گالری آریا هشت اثر نقاشی از آثار دو تن از هنرمندان نوگرای ایرانی، سونیا بالاسانیان و گارنیک دِر هاکوپیان، را برای نمایش و فروش در آرت دبیِ 2017 ، یعنی یازدهمین دورۀ آن، انتخاب کرد.
کرمی گفت: این هشت اثر، همگی مربوط به دوره‌ای از کارهای این هنرمندان بود که غلبه گرایش‌های انتزاعی – از انتزاع تغزلی تا انتزاع هندسی و حتی انتزاعی/ شکل‌نما – در آنها مشهود بود و گستره‌ای زمانی از دهه 1350 تا 1360 را در بر می‌گرفت.
او گفت: به این ترتیب، گالری آریا کوشید در عین توجه به قابلیت‌های اقتصادیِ این آثار برای ارائه در بازار جهانی، بر اهمیت نقش تاثیرگذار این دو هنرمند ایرانیِ ارمنی‌تبار، بر ترویج رویکردهای مدرنیستی در نیمه دوم قرن گذشته هم در داخل و هم در منطقه تاکید کند و تا حد امکان به معرفی آنها بپردازد.
کرمی اظهار داشت: بازارهای جهانیِ هنر (آرت فِرها)، به‌ویژه شماری از آنها از جمله آرت دبی که از بالاترین استانداردها در حوزه فعالیت خودشان برخوردارند، هر ساله محل تجمع و ملاقات جمعیت حیرت‌آوری از علاقمندان هنر، مجموعه‌داران بزرگ، مدیران و سرپرستان موزه‌ها، کیورِیتِرهای بین‌المللی و خبرنگاران، نویسندگان و منتقدان به‌نام هستند. به این ترتیب، اهمیت حضور در چنین عرصه‌هایی، به‌ویژه در شرایطی که به دلایل آشکار و پنهان، امکان و فرصت سفر و حضور برای بسیاری از فعالان حرفه‌ایِ دنیای هنر در کشورمان وجود ندارد، انکارناپذیر است.
مسئول بخش بین الملل گالری آریا، گفت: برعکس و برخلاف آنچه ممکن است شایع شده باشد، آخرین دورۀ آرت دبی، با مدیریتِ جدید آن، یعنی خانم میرنا عیاد ( Myrna Ayad )، یکی از پربازدیدکننده‌ترین و پررونق‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت. هرچند، رونقِ بازار جهانیِ هنر بدون تردید تابعی از شرایط اقتصاد جهانی و متاثر از رونق یا رکود آن است و متاسفانه سال‌های اخیر این رکود دامن‌گیر اقتصاد هنر نیز شده است، اما با این وجود دوره یازدهم آرت دبی با فروش‌های بالا و غیرمنتظره در هر دو بخش مدرن و معاصر، نشان داد که اقتصاد هنر همچنان می‌تواند غیرقابل‌پیش‌بینی و شگفتی‌ساز باشد و استقلال خود را گهگاه به رخ بکشد.
کرمی گفت: البته آگاهی و دانشِ روزآمد از گرایش‌ها و مُدهای باز هنر، عامل تعیین‌کننده‌ای است که می‌تواند به انتخاب هوشمندانه هنرمندان و آثار هنری برای ارائه در هر دو بخش مدرن و معاصر از سوی گالری‌دارها کمک کرده و فروش را تا اندازه‌ای تضمین کند، و البته این نکته‌ای است که گالری‌های ایرانی و اقتصاد هنر ایران هم از آن مستثنا نیستند.
گامی مهم در معرفی گالری "اُ" در فضای بین المللی
ارکیده درودی مدیر گالری اُ که در بخش هنر معاصر آرت‌فر دبی حضور داشت در این باره به هنرآنلاین گفت: پروپوزالی که برای آرت‌فر دبی تهیه شد با توجه به رویکرد گالری در دو سال و نیم گذشته بود.
او ادامه داد: نمایش آثار شیده تامی و علی نصیر در ادامه تمرکز گالری بر آثار فیگوراتیو و طراحی بود و ویدئوی شهرزاد چنگلوایی در ادامه تمرکز بخش کوچکی از برنامه گالری بر هنر نو و مفهومی.
این گالری‌دار گفت: البته بازار دبی هم در طی حداقل 6 سال گذشته مورد بازدید و بررسی قرار گرفته بود و به نظر می‌رسید، حجم‌های برنزی شیده تامی در ابعاد کوچک و آثار روی بوم علی نصیر در ابعاد بزرگ با پالت رنگی متنوع‌تری، انتخاب‌های خوبی برای نمایش باشند.
درودی گفت: به عنوان نخستین تجربه گالری جوانی مثل "اُ" توجهی که به غرفه و آثار به نمایش در آمده شد، بسیار زیاد بود. فروش هم بسیار خوب بود و آثاری از هر سه هنرمند به فروش رفت.
او گفت: البته لازم به ذکر است با توجه به هزینه‌های بسیار سنگین اعم از اجاره غرفه، حمل و نقل آثار، تبلیغات، هزینه سفر و اقامت همانطور که انتظار می‌رفت درآمد حاصل به سود و حتی پوشش کامل هزینه‌ها نرسید اما امیدواریم که ارتباطات به وجود آمده و آشنایی‌ها با موسسات معتبر بین‌المللی قدم بسیار مهمی در معرفی بیشتر گالری در فضای بین‌المللی باشد.
درودی افزود: مسلم است که بازار باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد.در دنیای هنر بسیاری از گالری‌های خارجی بیش از 50 درصد در آمد خود را در بازارهای هنری دارند. همانطور که گفتم آثاری که انتخاب شدند در مرحله نخست با توجه به رویکرد گالری و مرحله دوم بازار بود. معتقدم حضور در بازارهای هنری امری فرهنگی و اقتصادی است و به هر دوی این‌ها باید دقت شود.
استقبال از غرفه "دستان" چشمگیر بود
هرمز همتیان مدیر مجموعه گالری‌های دستان نیز در این باره به هنرآنلاین گفت: رویکرد گالری ما برای حضور در آرت‌فر دبی بر اساس مطالعات کیوریتورال صورت گرفت. در این رویکرد هر کاری می‌تواند در جریان آرت‌فر اتفاق بیافتد؛ یعنی می‌تواند یک فضای ساده باشد در محیط آرت‌فر و یا وابسته به فضای معمول گالری‌ها.
او ادامه داد: به هر ترتیب رویکرد اصلی به گونه‌ای بود که تصمیمی که گرفته می‌شود در نهایت به فضایی برسیم که چیزی باشد ما بین فضای تجاری و هنر.
مدیر گالری‌های دستان گفت: این تصمیمات در واقع توسط یک تیم و به کمک هم انجام می‌گیرد و این‌گونه نیست که یک نفر درباره یک اتفاق تصمیم بگیرد. ما برای ورود به این آرت‌فر از خود دو سوال پرسیدیم یک این که ما همیشه چه کار کردیم؟ و دو این که چرا این کار را انجام دادیم؟
همتیان اظهار داشت: سال 2014 آقای فریدون آو در دبی نمایشگاه داشت با عنوان "چیزهای مود علاقه‌ام" که در آن نمایشگاه وسایلی از خانه خود و اشیائی که جمع‌آوری کرده بود که در واقع جنبه‌های کلکسیون کردن را داشت در آن فضا چیدمان کرده بود که بعدتر با عنوان "نشانه‌ها و ردپاهای چیزهای مورد علاقه" که نمونه‌ای گسترده‌تر بود در مجموعه سام سنتر تهران به نمایش در آمدند.
او گفت: ما تصمیم گرفتیم برای حضور در آت‌فر دبی با آقای آو همکاری کنیم و فضای غرفه برگرفته از این سوال باشد که آقای آو بعد از 50 سال کار هنری و نمایشگاه‌گردانی با هنر چگونه زندگی می‌کند.
مدیر گالری‌های دستان گفت: این غرفه در واقع شبیه به استودیویی بود که ایشان در آن کار می‌کنند و خوشبختانه این کار خیلی مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت تا جایی که لیندا کوماروف کیوریتور موزه "لکما" در آرت‌نیوز پیپر در یادداشتی غرفه دستان را غرفه مورد علاقه خود معرفی کرد و نیویورک تایمز درباره آن نوشت.
همتیان گفت: به دلیل تنوعی که در شکل آثار ارائه وجود داشت، ما آثار را با قیمت مناسبی عرضه کردیم و از نظر فروش برای ما اتفاق مناسبی رخ داد هر چند بازار اقتصاد هنر در کلیت در وضعیت پویایی نیست.
او بیان کرد: بیشتر کسانی که در این نمایشگاه آثارشان به نمایش درآمد افرادی بودن که کارهای‌شان قابل دسترس است و معمولا هنرمندانی هستند که از طریق زیر زمین دستان تازه وارد فضای حرفه‌ای شده‌اند و یا هنرمندان باسابقه‌تری که در دستان نمایشگاه داشتند، دو اثرشان به نمایش در آمد.