سرویس تجسمی هنر آنلاین: بهزاد شیشهگران از جمله هنرمندانی است که همواره به هنگام، نسبت به حوادث و وقایع پیرامونش واکنش نشان میدهد. او با وقوع هر حادثه داخلی و بینالمللی به صورت خود خواسته اقدام به طراحی پوستر و کشیدن نقاشی با موضوع همان حادثهها میکند و این پوسترها و نقاشیها را در حجم وسیعی و در فضاهای مختلف به نمایش در میآورد. با گسترده شدن ابعاد و کارکردهای فضای مجازی شیشهگران چند سالی است که کارهای خود را از طریق فضای مجازی و با عنوانی نظیر "نمایشگاه آنلاین" به نمایش در میآورد .او معتقد است در نمایشگاه آنلاین هنرمند میتواند بدون محدویتهای حاکم بر دیگر رسانهها، به راحتی و با سرعت در هر موقعیتی از شبانه روز با مخاطبین وسیعتری آثارش را به اشتراک بگذارد. او میگوید فضای مجازی کمک میکند تا مخاطب بدون تعطیلی، بدون سرما و گرما و فراتر از مرزهای جغرافیایی از این دشواری عظیم عبور کنند و تصویر یا مطلب مورد نظر خود را در یک ثانیه با صدها و حتی هزاران نفر در سراسر جهان به اشتراک بگذارد.
آقای شیشهگران شما در مقاطع مختلف و با وقوع حوادث داخلی و بینالمللی در سطوح مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پوسترهایی را طراحی میکنید که وجهی کاملا شخصی دارند؟ این واکنش شما به عنوان یک هنرمند به این حوادث چه لزومی دارد و شما به چه دلیل این طراحیها را انجام میدهید؟
این گرایش از سال 50، 51 که هنرجوی هنرستان هنرهای زیبا بودم، در من به وجود آمده است که تا امروز با من است و نسبت به وقایع فرهنگی، هنری و اجتماعی داخلی و بینالمللی واکنش دارم. این یک رویه برای زندگی هنری من شده است که بدون سفارش نهاد یا ارگان خاصی و بدون حمایت مالی دهها پوستر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ساختم و دهها طراحی و نمایشگاه نقاشی با همین مضامین به سفارش دلم برپا کردهام. این رویه همچنان ادامه دارد و من نسبت به مسائل پیرامونم نمیتوانم بیتفاوت باشم. یا برای آنها پوستر میسازم و یا طراحی و نقاشی میکشم. این دغدغهای است که من به طور شبانهروزی با آن مواجه هستم. گاهی طراحی پوستر برای اتفاقات خوشایند مثل دریافت مدال برنز توسط کیمیا علیزاده به عنوان اولین مدالآور بانوی ایران و جوانترین ورزشکار ایران در المپیک ریو و گاهی برای رفتن تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی چندین پوستر ساختم و یا یک اتفاق ناخوشایند مثل وقوع جنگ و زلزله و غیره چه در ایران و چه در جهان مرا تحت تأثیر خود قرار داده است.
مسئلهای که بعد از این طراحیها اهمیت پیدا میکند به نمایش در آوردن آنهاست. چرا که هنرمند برای مخاطب کار میکند و اگر در شخصیترین حالت ممکن هم بخواهد اثری را تنها برای خودش خلق کند در نهایت این اثر با در معرض دید قرار گرفتن و نقد و بررسی است که معنا پیدا میکند. اگر شما برای دیده شدن این اتفاق تنها به برگزاری نمایشگاهها در گالریها بسنده کنید به نظرتان این آثار آنگونه که باید دیده میشوند با توجه به ماهیتی که دارند؟
در سه چهار سال اخیر یک فضای دیگری به نام فضای مجازی در کار من گشوده شده است. علاوه بر آثاری که تاکنون جایی دیده نشدهاند را به نمایش میگذارم و از طرف دیگر بعضی از نمایشگاههایی که در گالریهای تهران به نمایش درآمدهاند را در فضای مجازی نیز دوباره به نمایش میگذارم. من معتقدم که وقتی چنین امکان گستردهای برای ارتباط هر چه بیشتر با مخاطب وجود دارد، چرا برای گسترش هنر تجسمی از آن استفاده نکنیم.
یعنی شما به ایجاد یک نوع گالری مجازی روی آوردید؟
من در 3،4 سال اخیر تقریباً در فضای مجازی 7،8 نمایشگاه دایر کردهام که برای اولین بار در فضای مجازی از آنها رونمایی شده است. فضای مجازی ما را از تعطیل بودن، گرما و سرما نجات داده و دیگر فاصله جغرافیایی معنا ندارد. شما در لحظه میتوانید فکر کنید و آن را انتشار بدهید تا مردم در سراسر دنیا آن را ببینند. نمایشگاه مجازی از هزینههای خیلی بیمورد و رفت و آمدهای بیجهت جلوگیری میکند. در این شکل از برپایی نمایشگاه، به جای آن که مخاطب در ترافیک سنگین شهر تهران به نمایشگاه من بیاید، من به خانههای مردم میروم.
البته یک ضعفی که وجود دارد این است که مخاطب نمیتواند در ابعاد حقیقی یک اثر را لمس کند و تنها میتواند شمایلی از آن را ببیند. اما خوب همان گونه که گفتید این امکان هست که بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی و همه محدودیتهای زندگی شهری با یک اثر مواجه شود؟ این اتفاق برای هنرمند چه مزیتهایی دارد؟
مسلم است که برخورد مخاطب با اثر در فضای مجازی هیچگاه برابر با تجربهای که او در فضای حقیقی دارد برابر نیست اما ما هر چقدر که بتوانیم هنر را از طریق رسانه گسترش دهیم، خدمتی بیشتر به جامعه فرهنگی و تجسمی داشتهایم. ایده نمایشگاه مجازی برای من از جایی پیش آمد که به چگونگی پیوند هنرهای تجسمی با مردم فکر میکردم. این کاری است که از دست من بر آمده و من از آن بهره گرفتم. در واقع با ظهور شبکههای عظیم اجتماعی از سه، چهار سال پیش مجالی یافتم تا از این پدیده شگفتانگیز برای عرضه آثارم با آزادی بیشتر در فضای تجسمی، بدون محدویتهای حاکم بر دیگر رسانهها، به راحتی و با سرعت در هر موقعیتی از شبانه روز با مخاطبین وسیعتری آثارم را به اشتراک بگذارم. فضای مجازی به من کمک میکند تا در لحظه نسبت به مسائل پیرامونم واکنش نشان دهم. فضای مجازی به من کمک میکند تا این حقیقت ناامید کننده و ناهنجار ترافیک تهران را تا حدود زیادی برای مخاطبین خود تسهیل کنم. فضای مجازی به من کمک میکند تا بدون تعطیلی، بدون سرما و گرما، فراتر از مرزهای جغرافیایی از این دشواری عظیم عبور کنم و تصویر یا مطلب مورد نظر خود را در یک ثانیه با صدها و حتی هزاران نفر در سراسر جهان به اشتراک بگذارم. فضای مجازی به من کمک میکند علاوه بر بهرهمند شدن از گالریهای موجود در شهر تهران این امکان را داشته باشم تا با مخاطبین خارج از ایران هم در ارتباط باشم. فضای مجازی به ما کمک میکند به جای اینکه شما با دشواری از نمایشگاه من دیدن کنید، من به راحتی در خلوت زندگی شما حضور یابم.
از طرفی شکل تعامل مخاطب با هنرمند هم در این شرایط تغییر میکند؟ شما با سطح وسیعتری از مخاطبان مواجهید این برخورد وسیع در کیفیت آثار شما تاثیری نمیگذارد؟
قطعا در فضای مجازی امکان نظرسنجی و ارزیابی بسیار آسانتر و بهروزتر است. شما از آخرین خواستههای مخاطبان خود مطلع میشوید در فضای مجازی هم با آدمهای خاص و درجه یک و نظرات سازنده و خوبشان روبرو میشوم و هم آدمهای عام با اظهار نظرهای ناشیانه و خب همه اینها در من رسوب میکند و دوباره از دریچه نگاه من خارج میشود.
بطور خلاصه اینکه امروز شبکههای اجتماعی ما را در یک آزمون بزرگ جهانی قرار داده است که چقدر قادریم از این طریق به توسعه فرهنگ و هنر این سرزمین کمک کنیم. من به عنوان یک هنرجو دارم بهره میجویم از این واقعیت مسلم.
به نظر شما این گستردگی مخاطب به هنرمند و مسیر کاریش جهت نمیدهد؟ من البته بیشتر جهت منفی مدنظرم است.
باید مد نظر داشته باشیم که امروز شبکههای اجتماعی به بستری بسیار مهم تبدیل شده که میتواند به بالندگی و خلاقیت انسان کمک کند اگر با جهتیابی صحیحی توأم باشد.
آخرین نمایشگاه مجازی شما چه بود و آیا قصد برگزاری نمایشگاه حقیقی ندارید؟
آخرین کاری که در فضای مجازی (فیس بوک، اینستاگرام و تلگرام) به نمایش گذاشتهام عنوان "سپید" دارد که شامل 16 اثر با ابعاد بزرگ و متوسط بر روی بوم است؛ هنوز هیچکس این آثار را خارج از فضای مجازی ندیده است. همچنین در حال حاضر مشغول پروژه دیگری هستم که امیدوارم چه در فضای مجازی یا حقیقی آن را به نمایش بگذارم.