گروه تجسمی خبرگزاری هنر ایران: نمایشگاه عکس «مجلسِ پرده‌نشینان؛ روایت‌هایی از روضههای خانگی» روز 24 تیرماه با آثار دو هنرمند عکاس جوان تهمینه رحمانی و طاهره بابایی، در گالری شماره یک خانه عکاسان در حوزه هنری اسلامی افتتاح شد. این نمایشگاه تا ۳ شهریور ۱۴۰۳ در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۹ و در روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۵ تا ۱۹ در گالری «شماره یک خانه عکاسان ایران» قابل بازدید است.
تهمینه رحمانی یکی از هنرمندان حاضر در این گالری در گفت‌وگو با هنرآنلاین گفت: عنوان این نمایشگاه و انتخاب عکس‌ها توسط خانه عکاسان و نمایشگردان انتخاب شده است و ما هم آنرا دوست داشتیم و پذیرفتیم. من و خانم بابایی در اصل عکاس خبری هستیم و در فضای خبری فعالیت می‌کنیم، زمانی که کرونا وارد کشور شد و شکل برگزاری عزاداری‌ها متفاوت شد، جنبه عکاسی خبری ما را به این سمت کشاند.
وی ادامه داد: در محرم سال 1399 هیئت‌های بزرگ برچیده شد و مسئولین و مردم ما در یک سردرگمی به سر می‌بردند و این سوال در ذهن‌ها بود که در اولین محرم کرونایی چه اتفاقی قرار است برای عزاداری امام حسین(ع) بیافتد، برای ما به واسطه شغل‌مان مهم بود که عکس‌العمل مردم به این موضوع چه خواهد بود و عزاداری‌ها چه شکل و شمایلی به خود می‌گیرد.
رحمانی اضافه کرد: ما دو نفر پیگیر این موضوع بودیم و بعد با یک مداح آشنا شدیم که در محله باغ فیض با حداقل امکانات یعنی با دوتا زیلو و یک بلندگو به در منازل می‌رفت و در دهه اول محرم حدود 20 هیئت خانگی مداحی می‌کرد. این برای ما خیلی جذاب بود و جنبه خبری آن، ما را به سمت این موضوع کشاند. ما با این مداح برای عکاسی به یک سری جاها رفتیم و بعد ما را به جاهای دیگر وصل کردند. آن سال روضه‌ها بیشتر در حیاط منازل برگزار می‌شد و ما شروع کردیم به عکاسی کردن در فضای باز.
این هنرمند عکاس افزود: سال دوم مرحله بعد این روضه‌ها بود و مردم یک ذره ترسشان ریخته بود و می‌گفتند می‌توانیم در منزل‌مان هم هیئت برگزار کنیم ولی با تعداد کمتر، مثلاً اگر قبلاً 50 نفر در هیئت بودند الان با ده نفر هیئت را برگزار می‌کنیم. یعنی این روند پله‌پله تغییر پیدا کرد که آن دو سال اول برای من جذاب بود.
وی با اشاره به اینکه چون کار خبری انجام می‌دهم بیشتر کارهایم مستند هستند، گفت: کار ما زیر مجموعه عکاسی مستند است و عکس‌هایی که من گرفتم دستکاری نشده است. من در حالت سوژه تغییری نمی‌دادم، سریع و اتفاقی عکس می‌گرفتم، کلاً آدم چیدمان درست کردن نیستم و لحظه برای من خیلی مهم است، اگر به کارهایم نگاه کنید من به سوژه نگفتم که در چه حالتی بایستد، کلاً در این چهار سال من عکس پرتره نگرفتم.
رحمانی در مورد عکس محبوبش در این نمایشگاه، گفت: سال 1400 عکسی در لویزان از خانمی با پوشش اندک عکس گرفتم که غرق در عزاداری بود و به نظرم جالب آمد.
در ادامه طاهره بابایی دیگر عکاس جوان صاحب اثر در این نمایشگاه با بیان اینکه من برای عکاسی از روضههای خانگی بسیار علاقمند بودم، گفت: در این گالری مجموعاً 52 عکس ارائه شده، 16 تا از این عکس‌ها اثر من و 32 عکس مربوط به خانم رحمانی است و تمام عکس‌ها در تهران عکاسی شده است.
بابایی درباره سختی کار در ایام همه‌گیری بیماری کرونا، اظهار داشت: آن روزها چالش‌های خیلی زیاد داشتیم به ویژه در یکی دو سال اول مردم خیلی به کار ما آشنا نبودند که یک خانم چادری چطور می‌خواهد از روضه خانگی عکاسی کند و این عکس‌ها را می‌خواهد چه کار کند؟ به ویژه با آن فضای سنتی که در مجالس روضه خصوصاً در بافت جنوب شهر تهران وجود دارد با برخوردهایی مواجه شدیم و ادامه فعالیت، سماجت ما را می‌طلبید.
وی اضافه کرد: به دلیل جنبه خبری فعالیت‌مان من دو سال اول عکس‌هایم از روضههای خانگی را در خبرگزاری فارس منتشر کردم و سال 1401 هم خبرگزاری مهر عکس‌هایم را منتشر کرد. این کار در آن سال‌ها جنبه اطلاع‌رسانی داشت و به این شکل نبود که بخواهیم همه عکس‌ها را در آرشیو نگهداری کنیم تا در نهایت برای نمایشگاه یا انتشار در کتاب در معرض دید قرار بگیرد.
این هنرمند عکاس تاکید کرد: ما چون خبرنگاریم معتقد بودیم تا به حال دوربین به این فضاها نرفته است ولی باید این محیط‌‌ها هم دیده شود تا بدانیم که می‌شود از روضه خانگی هم عکاسی کرد و می‌شود آن را نمایش داد و می‌شود برای ترویج و اشاعه این فرهنگ قدمی برداشت.
وی ادامه داد: ما به مرور راهش را پیدا کردیم و مردم آشنایی بیشتری با فضای مجازی پیدا کردند و عکس‌های روضههای خانگی که دست به دست می‌شد خیلی فضا را نرم‌تر می‌کرد و من از سال پیش مشکل خاصی برای عکاسی ندارم؛ این امر کاملاً پذیرفته شده است، البته در مناطق جنوبی تهران یک سری بحث‌ها وجود دارد که ما راه حل آن را هم پیدا کردیم و فهمیدیم باید با واسطه وارد شویم.
بابایی تصریح کرد: ما از سال 1399 سوژه‌ها را با هم به اشتراک می‌گذاشتیم مثلاً کاری یک روز خانم رحمانی می‌رفتند و یک روز من می‌رفتم و یا بلعکس با هم می‌رفتیم که در کارها هم می‌توان مشاهده کرد. من آن زمان بیماری کرونا گرفتم و دم در منزلی که روضه خانگی داشت نشستم و ایشان داخل رفتند و عکس گرفتند. ما سال 1399 تا 1401 با هم عکاسی کردیم و سال 1402 من به علت فوت مادرم عکاسی نکردم. این را هم بگویم که عکس مادرم در یکی از روضه‌خانگی‌ها در این گالری وجود دارد. امسال تصمیم دارم که مجدداً عکاسی از روضههای خانگی را شروع کنم.
بابایی در مورد عکس مورد علاقه‌اش در این نمایشگاه گفت: عکسی دارم که روی پشت بام است و فضایی را به مخاطب نشان می‌دهد که مردمی عزادارند و پشت این فضا، شهر است. من این عکس را در جنوب تهران گرفتم که نشان می‌دهد فضایی که مردم دارند عزاداری می‌کنند بخشی از این شهر هستند. عکسی هم که برای من خیلی خاطره‌انگیز است عکس مادرم است که توسط برگزارکنندگان انتخاب و در این نمایشگاه رونمایی شد.
خبرنگار: غزاله صوفیانی