به گزارش هنرآنلاین، مراسم گشایش نمایشگاه پوستر، نشانه، نشانه‌نوشته و خوشنویسی با عنوان «نغمه مانا» در نکوداشت زنده‌یاد محمدرضا شجریان عصر جمعه ۱۲ آذرماه در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این مراسم، غلامحسین‌امیرخانی، حسین علیزاده، همایون شجریان، عبدالجبار کاکایی، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، فاطمه کرکه‌آبادی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک، محمدجواد حق‌شناس، افسانه شجریان، هوشنگ اردلان، مظفر شفیعی، بردیا صدرنوری، علی جهاندار، اسرافیل شیرچی، عارف براتی، آوا مشکاتیان، مهرداد شیخانی، بیژن جناب مهردخت دارابی، اونیش‌امین‌اللهی و جمعی دیگر از هنرمندان حضور داشتند.
پس از پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و قرائت کلام‌الله مجید، زهرا تقی ملا مجری مراسم توضیحی مختصر درباره نمایشگاه ارائه و سپس از مجید رجبی معمار به عنوان اولین سخنران دعوت به حضور پشت تریبون کرد.
رجبی معمار: استاد شجریان هر رشته هنری را به کمال رساند
مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران ضمن خوشامدگویی به حضار، گفت: به بهانه بزرگداشت استاد برجسته و خسرو آواز ایران اینجا گردهم آمدیم. استاد شجریان ذوالفنون به معنای واقعی بودند، هم در موسیقی و آواز و هم در احیای شعر کلاسیک و فارسی و هم دستی در خوشنویسی داشتند. همچنین، خیلی سال پیش تلاوت قرآن استاد را شنیده بودم و توصیه می‌کنم که حتماً تلاوت‌ایشان را گوش دهید. بنابراین استاد شجریان، هر رشته‌ای را به کمال رساند.
وی با اشاره به خانه هنرمندان ایران و تلاش‌های شجریان برای این خانه، بیان کرد: استاد خودش قبول زحمت برای مسئولیت خانه نمی‌کرد اما همواره به عنوان همراه و مشاور عالی در کنار خانه هنرمندان بود تا این مأمن‌امید هنرمندان شکل بگیرد. گمان ما این است با وجود مرگ جسمی و ظاهری استاد، حضور معنوی‌ایشان در بین ما است.
امیرخانی: شجریان ادبیات را دوباره معنا کرد
غلامحسین‌امیرخانی استاد پیشکسوت خوشنویسی و رئیس انجمن خوشنویسان ایران به عنوان سخنران بعدی گفت: نمی‌دانم با چه کلامی باید این توقیق و برکت را بیان کنم که هم اکنون در جلسه نکوداشت محمدرضا شجریان عزیز حضور دارم. شاید خانه هنرمندان ایران بتواند با برپایی جلسات دیدار فصلی، این توفیق نصیب ما کند تا زمانی که استوانه‌های هنر مملکت در قید حیات هستند، از حضور آن‌ها بهره‌مند شویم.
وی سخنان خود را در دو بخش مطرح و بیان کرد: درویش عبدالمجید طالقانی استاد خط شکسته ایران می‌گوید «تو‌ای متاع محبت چگونه کالایی که قیمت تو نه مشتری داند نه من به بندگی خواجه دگر راضی، نه خواجه‌ام روش بندگی پروری دارد» در واقع خطاب درویش به دشواری‌های دوران مختلف و عدم عنایتی است که نصیب هنرمندان ما بوده است؛ ما به عنوان نماینده مردم ایران و صد‌ها هزار هموطن عزیز که در این جلسه حضور داریم، قدر و قیمت این محبت و هنر را می‌دانند و این مقام در قلب آن‌ها، زنده و جاویدان است.
امیرخانی با بیان اینکه جاویدان بودن هنر به دلیل این است که تاج سر آفرینش است، اظهار کرد: این همه آثاری که وجود دارد نشانه حضور پرقدرت و نیرومند هنرمندانی است که به واسطه قلوب مردم، پایه‌های این هنر هستند.
وی که بیش از ۵۰ سال با زنده‌یاد شجریان الفت و آشنایی خانوادگی داشته، در پایان به ذکر خاطره‌ای از محمدرضا شجریان پرداخت.
حق‌شناس: بزرگداشت محمدرضا شجریان وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است
در ادامه محمدجواد حق‌شناس در ادامه مراسم درباره نمایشگاه «نغمه مانا» بیان کرد: این نمایشگاه که به همت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی و خانه هنرمندان ایران برگزار شد، با رویکردی شایسته و هدفی بایسته شکل گرفته تا مشارکت هنرمندان بزرگ طراح گرافیست و خوشنویس، ادای دینی به ساحت خسروی آواز ایران داشته باشند. امام مهربانی‌ها حضرت امام رضا (ع) می‌فرمایند: «بزرگان خود را محترم شمارید. »
وی ادامه داد: استاد شفیعی کدکنی هنگامی که از شجریان سخن می‌گوید، بیان می‌کند «من حق خودم و در حد خودم نمی‌دانم درباره هنر شجریان صحبت کنم چون‌ایشان در موسیقی آوازی ایران جایگاهی را دارد که حافظ در شعر فارسی دارد. مگر ما در چندین هزار سال، چند حافظ داشته‌ایم» در حق استاد شجریان هیچ چیزی جزء ستایش نمی‌توانیم داشته باشیم.
حق‌شناس همچنین گفت: بی‌گمان محمدرضا شجریان جزء سرآمدان هنر ایران است و بزرگداشت او، وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است. وی آراسته به چندین هنر است و ویژگی ممتازش، جامعیت او است و او در هنر‌های بسیاری به کمال رسیده و استادتمام هنر است. در عین حال اهتمام به هنر، او را از پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی و انسانی غافل نکرد. امیدوارم مقامات، صاحبنظران و مسئولان فرهنگی نیز به مسئولیت فرهنگی خود به شایستگی عمل کرده و دین خود را تمام و کمال به این شخصیت بی‌مانند هنر ایران ادا کنند. آثار وجودی محمدرضا شجریان در عرصه‌های مختلف، چنان متنوع، اثرگذار و ماندگار است که سال‌ها پویش و پژوهش در این باغ ارغوان، میوه‌های پرثمری را به ارمغان خواهد آورد.
بردیا صدرنوری آهنساز و نوازنده پیانو در ادامه به تک‌نوازی پیانو از ملودی‌های آشنا از آواز‌های زنده‌یاد شجریان پرداخت که با همراهی حضار در خواندن ترانه «مرغ سحر» به پایان رسید.
علیزاده: شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد
سخنران بعدی مراسم، حسین علیزاده نوازنده برجسته ایرانی و دوست دیرینه محمدرضا شجریان بود. وی با اشاره به آسمان آبی روز جمعه تهران، سخنان خود را با انتقادی نسبت به ممنوعیت نام بردن از محمدرضا شجریان بعد از درگذشت او، مطرح کرد و گفت: امروز آسمان تهران آبی و واژه‌امید واقعاً ملموس بود. همه روز‌های ما همانند هوای تهران است که‌امید نیست. هنر همیشه نقشش‌امیدآفرینی و زندگی است و به همین دلیل است که برخی آن را دوست ندارند چون با زندگی مخالفند. صبح زود بلند شدم و این آسمان آبی را دیدم و با خودم گفتم حیف که‌امشب باید خوابید، چراکه باید تا می‌توانیم این آسمان آبی را ببینیم.
وی ادامه داد: وقتی آمدم و پوستر این نمایشگاه را دیدم، متوجه شدم همان آسمان آبی در این پوستر نقش بسته و شجریان، خورشید آن است. وقتی با این حال و هوا، طول پارک هنرمندان را طی کردم؛ به تدریج که به خانه هنرمندان نزدیک شدم فکر کردم که به سفر طولانی می‌روم و به جزیره‌ای وارد می‌شوم، جزیره‌ای که انگار در شهر ما قرار ندارد. در شهر ما آوردن نام این مرد بزرگ ممنوع است اما در این جزیره آوردن نام شجریان مشکلی ندارد و خودم را خرامان خرامان به جزیره‌ای رساندم که در آن می‌شود اسم او را بلند فریاد زد.
این نوازنده موسیقی ایرانی، با اشاره به تلخی‌ها و شیرینی‌هایی که طی یک سال و نیم گذشت، گفت: علاوه بر تلخ و شیرینی، برخی مواقع هم آدم عصبانی می‌شد؛ شجریان تنها یک خواننده، خوشنویس، سازنده ساز و.. نبود و در تاریخ موسیقی نیز با این ویژگی‌ها زیاد بوده‌اند و خیلی‌ها هم خواهند بود. در تاریخ همیشه هنرمندانی در خاطر می‌مانند که فقط ویژگی هنری ندارند و شجریان به همین دلیل در اذهان خواهند ماند.
وی اظهار کرد: شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد. همین عده که در این سالن هستند و سرآمدان هنری به حساب می‌آیند، همیشه کنار هم نمی‌نشینند و نام شجریان است که ما را کنار هم قرار داده است.
این نوازنده برجسته با تأکید بر اینکه همگان از ارزش‌های هنری شجریان اطلاع ندارند اما او را می‌شناسند، بیان کرد: این موضوع به این دلیل است که شجریان فقط خواننده افسانه‌ای نیست و پشت همه هنر‌هایش، شعور، شجاعت و جسارت مشهود بود و یکی از مهمترین ویژگی‌هایش که یک عمر با او بودیم و دیدیم، این بود که حرف زور را نمی‌پذیرفت.
وی در پایان گفت: چیزی که باید درسی برای ما باشد این است که نباید عادت کنیم و راضی به این باشیم که در سالنی کوچک و پنهانی بزرگداشت بگیریم یا راضی نباشیم خیابانی را به نام شجریان کنند، چراکه این‌ها کافی نیست و تمام جغرافیای ایران را نیز به نام شجریان کنند، کم است. آن چیزی که باید درس بگیریم این است که این هنر با شخصیتی ساخته شده که آن، تکرارنشدنی است. صدای شجریان، صدای آشنای عشق است و اگر کسی خصومتی با عشق و زندگی دارند، با شجریان هم خصومت دارند. هنر آدمی مثل شجریان، نیاز انسان است. یادش بخیر.
همایون شجریان: توان حضور در مراسم نکوداشت پدر را ندارم
همایون شجریان فرزند محمدرضا شجریان نیز در ادامه مراسم گفت: صحبت‌ها در مورد پدر می‌تواند جنبه‌های مختلفی داشته باشد و اگر بخواهم کلی بگویم، ایشان یک شخصیت تک بعدی نبود و نیست؛ در زمان حیات‌ایشان دیدم که یک قضیه در هر زمینه‌ای را تا انتها پی می‌گرفت و آن را به اتمام می‌رساند. همین مسأله سبب شد آن چیزی که در ذهن داشت روی هر چیزی که متمرکز می‌کرد و می‌درخشید.
وی بیان کرد: عموی بزرگم خاطرات زیادی از پدر دارد که بسیار جذاب است که شاید بتوان روزی این‌ها را بیان کرد. به واقع در این مدت، از حضور در چنین جمع‌هایی پرهیز کردم چون میدانستم توانش را ندارم چون ممکن است حفاظی که برای خود تعریف کردم، بشکند و امشب نیز چنین رخ داد اما از طرفی حضور عزیزانی که مقام پدر را پاس می‌دارند، غنیمت است.
فاطمه کرکه‌آبادی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران نیز در سخنانی کوتاه به ارائه گزارشی از‌ایده برپایی نمایشگاه «نغمه مانا» پرداخت و گفت: نمایشگاه «نغمه مانا» ادای دینی کوچک برای شجریان است؛ سال گذشته همزمان با درگذشت استاد بنا داشتیم این نمایشگاه را برگزار کنیم که بنا به دلایل مختلف این مهم رخ نداد اما امروز خوشحالیم که به واسطه همراهی سه انجمن با هم و با همکاری خانه هنرمندان توانستیم چنین حرکتی را به ثمر برسانیم.
در ادامه، حسن کریم‌زاده دبیر نمایشگاه «نغمه مانا» گزارشی از نمایشگاه ارائه و بیان کرد: پس از شکل‌گیری‌ایده برگزاری این نمایشگاه برای پاسداشت استاد شجریان، به واسطه سیاست‌های اتخاذ شده برای آن فراخوانی محدود برای ۱۱۰ از طراحان گرافیک ارسال شد که بر اساس آن، ۱۰۱ اثر از ۸۲ هنرمند دریافت و سپس نزدیک به ۲۰ اثر خوشنویسی از انجمن خوشنویسان ایران به مجموعه اضافه شد.
آوا مشکاتیان نوه زنده‌یاد شجریان به عنوان آخرین سخنران، یادداشتی را که برای کتاب نمایشگاه نغمه مانا نوشته بود قرائت کرد.
در پایان غلامحسین‌امیرخانی، حسین علیزاده و دیگر حضار نمایشگاه پوستر و نشانه «نغمه مانا» را افتتاح کردند. نمایشگاه «نغمه مانا» به دبیری حسن کریم‌زاده شامل ۷۹ پوستر، ۲۷ نشانه و نشانه‌نوشته و ۲۱ تابلوی نفیس از هنرمندان عضو انجمن خوشنویسان ایران، توسط انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی ایران و خانه هنرمندان ایران در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.
شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه نغمه مانا عبارت است از: اونیش امین‌الهی ، محمدجواد حق‌شناس، مهردخت دارابی، محسن سلیمانی، بردیا صدر نوری، فاطمه کَرکِه آبادی و حمیدرضا نوربخش. حسن کریم‌زاده دبیر نمایشگاه، عادل صدر ممتاز دبیر اجرایی نمایشگاه، مشاور دبیر پرهام عرب و مدیر هنری آن مجید کاشانی هستند.